تبدیل گچ به سیمان | مقالات مهندسی عمران

روش‏هاي استاندارد آزمون‏هاي فيزيكي گچ‏ هاي پلاستر ساختماني ( استاندارد 5482 موسسه استاندارد و تحقیقیات صنعتی ایران )

فهرست مطالب

روش‏هاي استاندارد آزمون‏هاي فيزيكي گچ‏هاي پلاستر ساختماني
هدف و دامنه كاربرد
آب آزاد
نرمي
غلظت نرمال گچ پلاستر
غلظت نرمال بتن گچي
زمان گيرش
مقاومت فشاري
مقاومت خمشي
دانسيته
‏ ‏
بسمه تعالي

ASTM - C - ‎‏472‏‎ ‎‏1990‏
Methods for Physical Testing of Gypsum Plaster ‎andGypsum Concrete

‎ ‎روش‏هاي استاندارد آزمون‏هاي فيزيكي گچ‏هاي ‏پلاستر ساختماني
‏1‏‎ ‎هدف و دامنه كاربرد
‏1ـ1ـ هدف از تدوين اين استاندارد تعيين روش‏هاي آزمون فيزيكي ‏براي گچ‏، گچ پلاستر و بتن گچي مي‏باشد.‏
يادآوري 1ـ محصولات گچي داراي ويژگي خاصي مي‏باشند، به ‏طوري كه مقادير كم ناخالصي مي‏تواند اثر زيادي بر روي خواص ‏آنها داشته باشد، كه اين امر ممكن است در اثر كمي بي‏دقتي در ‏آزمايشگاه حاصل شود، لذا براي به دست آوردن نتايج هماهنگ و ‏صحيح‏، موارد زير بايد با دقت مورد توجه قرار گيرند:‏
يادآوري 2ـ تمام ابزار بايد تميز باشند، به خصوص بايد توجه ‏كرد، كه ابزار مورد استفاده كاملا از خرده گچ‏هاي باقي مانده و ‏سفت شده از آزمون‏هاي قبلي كاملا تميز شوند.‏
يادآوري 3ـ در هنگام خشك شدن گچ‏، گچ پلاستر و بتون گچي‏، ‏بايد توجه داشت كه دماي اضافي در هنگام خشك شدن اين ‏محصولات‏، ممكن است نمونه را كلسينه كرده و موجب عدم صحت ‏نتايج حاصله گردد.‏
يادآوري 4ـ آب مورد استفاده جهت مخلوط كردن با گچ پلاستر و ‏بتون گچي آب مقطر يا دي يونيزه عاري از كلريدها و سولفات‏ها ‏مي‏باشد.‏
‏2‏‎ ‎آب آزاد
‏2ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
اين روش براي تعيين آب آزاد نمونه‏ها در گچ‏، گچ پلاستر و بتون ‏گچي مورد استفاده قرار مي‏گيرد، و نمونه را براي آزمون‏هاي ‏بعدي آماده مي‏كند.‏
‏2ـ2ـ وسائل لازم‏:‏
‏2ـ2ـ1ـ ترازو با توانايي وزن كردن حداقل ‏‎ ‎‏500گرم و با دقت ‏‎ ‎‏0/1گرم‏.‏
‏2ـ2ـ2ـ اتو با قابليت تنظيم در دماي43±3 درجه سلسيوس جهت ‏خشك كردن نمونه‏ها.‏
‏2ـ2ـ3ـ ديسيكاتور با جاذب‏هاي مناسب نظير كلريد كلسيم يا ‏معادل آن‏.‏
‏2ـ3ـ روش كار:‏
‏2ـ3ـ1ـ حداقل ‏‎ ‎‏500گرم از نمونه دريافتي را با دقت ‏‎ ‎‏0/1‏grوزن ‏نموده و آن را در يك ظرف مناسب به صورت يك لايه نازك ‏درآورد و به مدت ‏‎ ‎‏2ساعت در اتو و در دماي‏43±3 درجه ‏سلسيوس خشك كنيد. سپس آن را در ديسيكاتور سرد كرده و ‏مجددا وزن كنيد. مقدار كاهش وزن نشان دهنده مقدار آب آزاد ‏بوده و درصد آن بر حسب نمونه دريافتي محاسبه مي‏شود.‏
‏2ـ3ـ2ـ نمونه خشك شده را در يك ظرف مناسب كه درب آن ‏محكم بسته مي‏شود ريخته‏، و براي آزمون نرمي نگه داريد.‏

‏3‏‎ ‎نرمي
‏3ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏3ـ1ـ1ـ اين آزمون روش‏هاي تعيين نرمي گچ‏، گچ پلاستر را براي ‏تعيين تطابق با ويژگي‏هاي اين محصولات را تعيين كرده و ارائه ‏مي‏نمايد.‏
‏3ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏3ـ2ـ1ـ الك‏ها كه اندازه آنها به نوع محصول بستگي داشته‏، و بايد ‏با استاندارد ملي ايران به شماره ‏‎ ‎‏5002مطابقت داشته باشد.‏
‏3ـ2ـ2ـ ترازو با توانايي وزن كردن ‏‎ ‎‏1000گرم و با دقت ‏‎ ‎‏0/10گرم‏.‏
‏3ـ2ـ3ـ لرزاننده الك ‏‎)‎شيكرالك‏‎ (‎نيز ممكن است به كار رود.‏
‏3ـ3ـ روش كار:‏
‏3ـ3ـ1ـ تعيين نرمي به وسيله الك با الك كردن وزن مشخصي از ‏نمونه از ميان الك‏ها با اندازه‏هاي مشخص شده صورت مي‏گيرد ‏‎)‎يادآوري ‏‎ .(‎‏5اندازه نمونه‏اي كه براي تعيين نرمي ‏‎)‎وزن اوليه ‏نمونه‏‎ (‎به كار مي‏رود وابسته به اندازه موادي است ‏‎)‎اندازه ذرات‏‎ ‎‎(‎كه به كار مي‏رود.‏
اگر مواد مورد آزمون از الك ‏‎ ‎‏6/4ميليمتر عبور كند ‏‎ ‎‏100گرم از ‏نمونه به كار مي‏رود، و اگر اندازه قطر ذرات بزرگتر از ‏‎ ‎‏25/4ميليمتر باشد حداقل ‏‎ ‎‏1000گرم از نمونه به كار مي‏رود كه اين ‏حدود بايد توسط آزمايشگر اعمال شود. نمونه را در درون هر ‏الك با كمترين فشار ممكن الك كرده ‏‎)‎يادآوري ‏‎(‎‏5، و مقدار ‏باقيمانده بر روي هر الك را توزين و براساس آن نرمي را ‏محاسبه كنيد. باقيمانده روي هر الك را بر حسب درصدي از نمونه ‏اصلي محاسبه كنيد.‏
يادآوري ‏‎ :‎‏5وقتي كه مواد ‏‎)‎نمونه‏‎ (‎را در درون الك شماره ‏‎ ‎‏100الك مي‏كنيد با حركت يك طرفي و پس از بستن درب الك با ‏حركت آبشاري دست صورت مي‏گيرد. الك كردن بدون برس زدن ‏آن قدر ادامه پيدا مي‏كند تا در يك فاصله يك دقيقه‏اي كمتر از ‏‎ ‎‏0/5گرم از نمونه از يك الك عبور كند. وقتي كه چشمه‏هاي الك ‏مسدود شود باقيمانده مواد بر روي الك را به طرف ديگري منتقل ‏نموده و با واژگون كردن بر روي يك صفحه كاغذ و با ضربه زدن ‏آرام بر پشت آن چشمه‏هاي الك را باز كرده و سپس باقيمانده ‏مواد را به الك منتقل نموده و عمل الك كردن را ادامه دهيد.‏
‏3ـ3ـ2ـ اگر از دستگاه لرزاننده الك استفاده شود، بسته به نوع ‏الك‏ها را بر روي هم سوار مي‏كنيم ‏‎)‎از بزرگ به كوچك‏‎ .(‎هنگامي ‏كه كمتر از ‏‎ ‎‏0/5گرم از نمونه در مدت يك دقيقه از هر الك عبور ‏كرد، زمان استاندارد استفاده از لرزاننده الك به دست مي‏آيد.‏

‏4‏‎ ‎غلظت نرمال گچ پلاستر
‏4ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏4ـ1ـ1ـ اين روش آزمون‏، براي تعيين حجم آب لازم براي مخلوط ‏كردن با گچ پلاستر، در هنگام اندازه‏گيري مقاومت فشاري و زمان ‏گيرش به كار مي‏رود.‏
‏4ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏4ـ2ـ1ـ دستگاه ويكات اصلاح شده ‏‎)‎شكل شماره ‏‎ (‎‏1كه شامل يك ‏پايه نگهدارنده پرانتزي ‏‎ (A)‎ميله برنجي متحرك و نگهدارنده ‏پيستون مخروطي ‏‎ (B)‎با ‏‎ ‎‏6/3ميليمتر قطر و طول مناسب جهت ‏جفت شدن در پايه اصلي است‏. انتهاي پاييني اين ميله به پيستون ‏مخروطي ‏‎ (C)‎متصل مي‏باشد. جنس اين مخروط آلومينيوم بوده و ‏زاويه كج ‏‎)‎نوك آن‏‎ ‎‏8‏‎ (‎و ‏‎ ‎‏53‏‎) ‎‏53درجه و ‏‎ ‎‏8دقيقه‏‎ (‎بوده و ارتفاع ‏آن ‏‎ ‎‏45‏mmمي‏باشد. كل وزن ميله و مخروط بايد ‏‎ ‎‏35گرم باشد.‏
وزن ميله مي‏تواند به وسيله وزنه ‏‎ Gكه سر ميله متصل مي‏شود ‏افزايش پيدا كند. اين ميله به وسيله پيچ ‏‎ (E)‎در جاي خود ثابت ‏مي‏شود، و مي‏تواند بر روي صفحه مدرج ‏‎)‎اشل‏‎ F (‎با نشان دهنده‏: ‏‎ Dتا انتها حركت كند. صفحه مدرج ‏‎ Fبه صورت ميليمتر تقسيم ‏بندي شده و به پايه ‏‎ Aمتصل است‏.‏
‏4ـ2ـ2ـ قالب مخروطي ساخته شده از مواد غير خورنده و غير ‏جاذب بوده‏، و داراي قطر داخلي در پايين برابر ‏‎ ‎‏60‏mmو در بالا ‏برابر ‏‎ ‎‏70‏mmو ارتفاع ‏‎ ‎‏40‏mmمي‏باشد.‏
‏4ـ2ـ3ـ صفحه مبنأ در زير قالب قرار گرفته و براي پر كردن قالب ‏مورد استفاده قرار مي‏گيرد، كه معمولا از يك صفحه شيشه‏اي با ‏مساحت 1100‏mm‏2 استفاده مي‏شود.‏
‏4ـ2ـ4ـ ترازو با توانايي وزن كردن حداقل ‏‎ ‎‏500‏grو با دقت 0/1‏gr
‏4ـ2ـ5ـ استوانه مدرج با دقت يك ميلي‏ليتر و قابليت اندازه‏گيري در ‏دماي‏20‏‎ºC‎‏ درجه سلسيوس‏.‏
‏4ـ3ـ روش كار:‏
‏4ـ3ـ1ـ صفحه مبنأ، قالب و پيستون مخروطي دستگاه ويكات ‏اصلاح شده را به دقت تميز كنيد، براي جلوگيري از نشست نمونه ‏از زير قالب بر روي صفحه مبنأ، يك لايه نازك از ژل نفتي يا ‏روغن‏هاي مناسب ديگر استفاده كنيد.‏
‏4ـ3ـ2ـ مقداري از نمونه ‏‎ ‎‏200‏‎)‎تا ‏‎ ‎‏300گرم لازم است تا قالب را پر ‏كنيم‏‎ (‎را وزن كرده‏، در يك حجم مشخص از آب با درجه ‏حرارت‏21±1‏‎ºC‎‏ مي‏پاشيد. اگر گچ غير كند گير باشد، به آب حدود ‏‎ ‎‏0/2گرم از سيترات سديم به ازاي ‏‎ ‎‏100گرم از نمونه اضافه كنيد. ‏اجازه دهيد نمونه به اندازه ‏‎ ‎‏2دقيقه خيس بخورد، سپس آن را به ‏مدت يك دقيقه با ميكسر با دقت مخلوط كرده تا يك مخلوط روان ‏و يكنواخت به دست آيد. آن را به آرامي درون قالب بريزيد تا در ‏اثناي ريختن حباب‏هاي هواي آن خارج شود و زيادي نمونه را با ‏يك كاردك از روي قالب برداشته و سطح آن را كاملا صاف كنيد.‏
نوك پيستون مخروطي دستگاه ويكات را بر روي سطح نمونه قرار ‏داده ‏‎)‎تقريبأ مركز قالب‏‎ (‎به وسيله نشان دهنده ‏‎ Dعدد روي صفحه ‏مدرج ‏‎ Fرا بخوانيد و بلافاصله مخروط را آزاد كنيد تا آزادانه به ‏درون نمونه سقوط كند، و پس از توقف ميله مجددا عدد حاصل را ‏بخوانيد. در نمونه‏هاي كندگير اين عمل قابل تكرار است‏، بنابراين ‏براي جلوگيري از خطاهاي احتمالي دو يا سه اندازه‏گيري براي هر ‏مخلوط بايد انجام شود. ‏‎)‎دقت شود كه در هر بار آزمون مخروط ‏كاملا تميز بوده و سطح قالب پر و صاف و يكنواخت باشد‎.(‎
‏4ـ3ـ4ـ گچ پلاستر خالص در اين آزمون با غلظت نرمال در نظر ‏گرفته مي‏شود، وقتي كه نفوذي برابر30±2‏mm‏ حاصل شود وقتي ‏كه آزمون طبق بندهاي 4ـ3ـ‎ ‎‏1و 4ـ3ـ‎ ‎‏2انجام پذيرد، وزن ميله و ‏مخروط در اين آزمون ‏‎ ‎‏35گرم مي‏باشد.‏
‏4ـ3ـ5ـ تمام انواع گچ كه شامل سنگدانه‏هاي معدني مي‏باشند در ‏اين آزمون با غلظت نرمال در نظر گرفته مي‏شوند، وقتي كه نفوذي ‏برابر30±3‏mm‏ حاصل شود. وقتي كه آزمون طبق بندهاي 4ـ3ـ‎ ‎‏1و ‏‏4ـ3ـ‎ ‎‏2انجام پذيرد. وزن ميله و مخروط در اين آزمون ‏‎ ‎‏50‏grمي‏باشد.‏
‏4ـ3ـ6ـ گزارش نتايج آزمون تعيين مقاومت نرمال به صورت مقدار ‏ميلي ليترهاي لازم جهت اضافه كردن به ‏‎ ‎‏100‏grاز نمونه خشك ‏گزارش مي‏شود.‏

‏5‏‎ ‎غلظت نرمال بتون گچي
‏5ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏5ـ1ـ1ـ اين آزمون مقدار حجم آب لازم جهت مخلوط كردن با بتون ‏گچي را در هنگام تعيين زمان گيرش و مقاومت فشاري تعيين ‏مي‏كند.‏
‏5ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏5ـ2ـ1ـ غلظت سنج ‏‎)‎شكل ‏‎ (‎‏2كه شامل يك ظرف مخروطي است‏، كه ‏از مواد غير خورنده و غير جاذب ساخته مي‏شود، قطر داخلي آن ‏در بالا برابر ‏‎ ‎‏229‏mmو در پايين ‏‎ ‎‏44/5‏mmبوده و ارتفاع برابر ‏‎ ‎‏139/7‏mmرا داراست‏. داراي يك دروازه‏اي اسلايدي ‏‎)‎خروجي ‏صفحه‏اي‏‎ (‎در پايين مي‏باشد، كه از پايين با صفحه مبنا ‏‎ ‎‏102‏mmفاصله دارد. صفحه مبنا معمولا صفحه‏اي شيشه‏اي است‏، ‏كه عاري از خراش بوده و مساحتي تقريبأ برابر 457‏mm‏2 را ‏داراست‏.‏
‏5ـ2ـ2ـ ترازو با توانايي وزن كردن حداقل ‏‎ ‎‏2000‏grو با دقت ‏‎.‎‏0/1‏gr
‏5ـ3ـ روش كار
‏5ـ3ـ1ـ ‏‎ ‎‏2000گرم از نمونه را درون يك حجم مشخص از آب كه ‏در آن ‏‎ ‎‏0/1‏grسيترات سديم قبلا اضافه شده بپاشيد. دماي آب ‏بايد21±1‏‎ ‎‏ درجه سلسيوس باشد. بعد از آنكه اجازه داديد نمونه ‏براي مدت ‏‎ ‎‏1دقيقه خيس بخورد، آن را به مدت سه دقيقه مخلوط ‏نموده‏، تا يك ‏‎)‎سيال يكنواخت‏‎ (‎به دست آيد. اين سيال را درون ‏دستگاه غلظت سنج ريخته تا كاملا پر شود.‏
بلافاصله خروجي پايين را كاملا باز كرده‏، اجازه دهيد همه مخلوط ‏بر روي صفحه مبنا تخليه شود. مراقبت كنيد در هنگام تخليه ‏مخلوط، دستگاه غلظت سنج به هيچ عنوان تكان نخورد.‏
‏5ـ3ـ2ـ بتون گچي هنگامي داراي غلظت نرمال در نظر گرفته ‏مي‏شود، كه بر روي صفحه مبنا ايجاد برآمدگي‏381±12/7‏mm‏ را ‏بكند، وقتي كه طبق بند 5ـ3ـ‎ ‎‏1عمل مي‏شود.‏
‎)‎بايد توجه داشت كه قبل از انجام آزمايش بايد كليه اجزاء غلظت ‏سنج را تميز كرده و آن را خشك نموده و خر.جي آن بسته باشد‎.(‎
‏5ـ3ـ4ـ غلظت نرمال براساس ميلي ليترهاي آب لازم جهت اضافه ‏كردن به ‏‎ ‎‏100گرم بتون گچي گزارش مي‏گردد.‏
‏6‏‎ ‎زمان گيرش
‏6ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏6ـ1ـ1ـ اين روش آزمون براي تعيين زمان گيرش گچ پلاستر و ‏بتون گچي‏، همچنين براي مطابقت با ويژگي استاندارد اين ‏محصولات به كار مي‏رود.‏
‏6ـ1ـ2ـ اين آزمون زمان كامل شدن هيدراتاسيون گچ پلاستر و ‏بتون گچي را شامل نمي‏شود، كه به دست آوردن اين زمان با ‏استفاده از روش ديگر امكان‏پذير مي‏باشد.‏
‏6ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏6ـ2ـ1ـ دستگاه ويكات‏: دستگاه ويكات ‏‎)‎شكل شماره ‏‎ (‎‏3شامل بدنه ‏اصلي ‏‎ Aمي‏باشد كه ميله متحرك ‏‎ Bبه آن متصل مي‏باشد، و ‏وزني در حدود ‏‎ ‎‏300گرم را داراست‏، كه يك سر آن ‏‎ Cداراي ‏قطري معادل ‏‎ ‎‏10‏mmو طولي برابر ‏‎ ‎‏50‏mmمي‏باشد. به سر ديگر ‏آن سوزن قابل تعويض ‏‎ Dمتصل مي‏باشد، كه داراي قطر ‏‎ ‎‏1‏mmو ‏طول ‏‎ ‎‏50‏mmمي‏باشد. ميله ‏‎ Bبايد قابليت برگشت پذيري را داشته ‏باشد و بتواند در هر نقطه دلخواه به وسيله پيچ ‏‎ Eثابت شود، و ‏همچنين داراي يك نشان دهنده قابل تنظيم ‏‎ Fبوده كه بر روي ‏صفحه مدرج ‏‎)‎كه به صورت ميليمتر درجه‏بندي شده‏‎ (‎متصل شده ‏بر روي بدنه ‏‎ Aحركت مي‏كند.‏
خمير بايد درون يك مخروط سخت ‏‎ Gكه كل آن بر روي صفحه ‏‎ ‎Hقرار گرفته ‏‎)‎تقريبأ ‏‎ ‎‏100‏mmمساحت دارد‎ (‎ريخته شود. اين ‏مخروط سخت بايد از مواد غير خورنده و غير جاذب ساخته شود، ‏و قطر داخلي آن در پايين ‏‎ ‎‏70‏mmو در بالا ‏‎ ‎‏60‏mmو ارتفاع ‏‎ ‎‏40‏mmباشد.‏
‏7ـ2ـ2ـ به علاوه دستگاه ويكات بايد با مشخصات زير مطابقت ‏داشته باشد:‏
ـ وزن قسمت متحرك ‏‎)‎پيستون‏300‏‎ gr (‎
 
ـ ميزان درجه‏بندي وقتي با استاندارد آن مقايسه مي‏شود ‏‎ ‎‏0/1‏mmمي‏باشد، اما نبايد كمتر از ‏‎ ‎‏0/25‏mmباشد.‏
‏6ـ2ـ3ـ ترازو با توانايي وزن كردن ‏‎ ‎‏500‏grو با دقت 0/1‏gr
‏6ـ2ـ4ـ كرنومتر يا ساعت براي اندازه‏گيري زمان گيرش‏.‏
‏6ـ2ـ5ـ اطاقك كنترل دما و رطوبت با قابليت نگهداري دماي 21±1 ‏درجه سلسيوس و رطوبت نسبي حداقل ‏‎ ‎‏85درصد.‏
‏6ـ3ـ روش كار:‏
‏6ـ3ـ1ـ كرنومتر را از زماني كه مواد خشك با آب تماس حاصل ‏پيدا مي‏كنند به كار بياندازيد. ‏‎ ‎‏200گرم از نمونه مورد آزمون را ‏جهت ساختن يك خمير با غلظت نرمال با مقدار لازم آب مخلوط ‏كنيد. خمير حاصله را به اندازه كافي مخلوط نموده تا يكنواخت ‏شود، و حلقه مخروطي ‏‎)‎قالب‏‎ (‎را با اين خمير پر كنيد. ‏‎)‎براي تعيين ‏مقدار آب لازم و طريقه مخلوط كردن به بندهاي ‏‎ ‎‏4و ‏‎ ‎‏5رجوع كنيد، ‏به جز اين‏كه درين مرحله نبايد از مواد كندگير كننده استفاده ‏شود‎.(‎
دماي آب مورد مصرف بايد21±1 درجه سلسيوس باشد. حلقه ‏مخروطي را بر روي صفحه مبنا قرار داده و آن را تا سطح بالايي ‏از خمير مربوطه پر كنيد. سوزن ويكات را درست در موقعيتي ‏قرار دهيد كه نوك آن با سطح بالايي خمير مماس باشد، و در ‏همين موقعيت آن را به وسيله پيچ ‏‎ Eثابت كنيد. پيچ را آزاد كرده ‏به صورتي كه سوزن آزادانه به درون خمير سقوط كند. بعد از هر ‏نفوذ سوزن را تميز نموده و صفحه مبنا را به همراه حلقه اندكي ‏جابه‏جا كرده تاسوزن دوبار در يك محل فرود نيايد. زماني كه ‏سوزن تا يك ميلي متر تا انتهاي خمير نفوذ كند، زمان گيرش اوليه ‏در نظر گرفته مي‏شود. و زماني كه سوزن به اندازه حداكثر يك ‏ميلي متر از سطح فرو نرود زمان گيرش نهايي در نظر گرفته ‏مي‏شود. هنگامي كه پيش بيني مي‏شود زمان گيرش بيش از ‏‎ ‎‏30دقيقه مي‏باشد، نمونه مورد آزمون‏، بايد در اطاقك شرح داده ‏شده در بند 6ـ2ـ‎ ‎‏5نگهداري شود.‏
‏4ـ6ـ گزارش
‏6ـ4ـ1ـ زمان گيرش را بر حسب دقيقه از زماني كه اولين مقدار ‏نمونه به آب افزوده مي‏شود تا زماني كه گيرش كامل مي‏گردد ‏تعيين و اعلام مي‏گردد.‏

‏7‏‎ ‎مقاومت فشاري
‏7ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏7ـ1ـ1ـ اين روش‏، براي تعيين مقدار مقاومت فشاري گچ پلاستر و ‏بتون گچي و ساير انواع گچ پلاستر، و تطابق نتايج با ويژگي ‏استاندارد محصولات به كار مي‏رود.‏
‏7ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏7ـ2ـ1ـ قالب‏هاي مورد نياز جهت تهيه نمونه‏ها مكعبي بوده و ابعاد ‏آن ‏‎ ‎‏50/8ميليمتر مي‏باشد و جنس آن از مواد سخت غير جاذب و ‏غير خورنده ساخته مي‏شود. قالب‏ها بايد به اندازه‏اي سخت باشد، ‏كه در هنگام پر كردن قالب‏ها، پهن و تغيير شكل ندهند.‏
هر قالب نبايد بيش از سه خانه مكعبي داشته باشد، و همچنين نبايد ‏بيش از دو قسمت براي جدا كردن آنها استفاده شود. هنگامي كه ‏قالب روي هم سوار مي‏شوند، اجزاء قالب‏ها بايد همديگر را محكم ‏و سفت نگه دارند و ابعاد آنها به اين شرح باشد:‏
فاصله بين سطوح مقابل هم و ارتفاع قالب‏ها كه به صورت مجزا ‏اندازه‏گيري مي‏شوند، براي هر خانه مكعبي در قالب‏هاي ‏نو50/8±%13 ميليمتر و قالب‏هاي كهنه حداكثر50/8±0/51 ميليمتر ‏باشند، زاويه بين سطوح داخلي كنار هم بين سطوح داخلي و بالا و ‏پايين قالب‏ها، بايد90±0/5‏‎ ‎‏ درجه در نقطه‏اي تقاطع سطوح ‏اندازه‏گيري مي‏شود.‏
‏7ـ2ـ2ـ دستگاه پرس با ظرفيت مناسب‏.‏
‏7ـ2ـ3ـ اتو خشك كننده با قابليت نگهداري دماي در محدوده‏38‏‎º‎‏±5‏‎ ‎‏ درجه سلسيوس و رطوبت نسبي حداكثر ‏‎ ‎‏50درصد.‏
‏7ـ2ـ4ـ ديسيكاتور كه حجم آن براي نگهداري يك سري ‏‎ ‎‏6عددي از ‏نمونه‏هاي مكعبي مناسب بوده‏، و داراي جاذب مناسب نظير پر ‏كلرات منيزيم يا كلريد كلسيم باشد.‏
‏7ـ3ـ روش آزمون
‏7ـ3ـ1ـ حداقل ‏‎ ‎‏1000‏mIاز ملات نمونه با غلظت نرمال تهيه كرده‏، و ‏درون شش قالب ذكر شده در 7ـ2ـ‎ ‎‏1بريزيد. براي تعيين مقدار آب ‏و تهيه ملات مطابق بندهاي ‏‎ ‎‏4و ‏‎ ‎‏5عمل كرده‏، با اين تفاوت كه از ‏مواد كندگير كننده استفاده نكنيد. دماي آب مورد استفاده ‏بايد21±1 درجه سلسيوس باشد. مقدار آب مورد نياز را در درون ‏يك ظرف ‏‎ ‎‏2ليتري ريخته ‏‎)‎ظرف بايد كاملا تميز باشد‎(‎، و براي ‏تمام انواع پلاستر به جز بتون گچي‏، نمونه را به آن اضافه كرده‏، و ‏اجازه دهيد براي مدت دو دقيقه خيس بخورد سپس آن را به مدت ‏يك دقيقه با شدت تمام به هم زده تا ملاتي با غلظت يكنواخت ‏حاصل شود. براي بتون گچي مدت خيساندن يك دقيقه بوده و ‏مخلوط كردن شديد ‏‎)‎تقريبأ ‏‎ ‎‏150دور در دقيقه‏‎ (‎با يك قاشك ‏بزرگ به مدت سه دقيقه مي‏باشد.‏
‏7ـ3ـ2ـ قالب‏ها را با لايه نازكي از روغ‏هاي قالب‏گيري يا مشابه آن ‏پوشانده‏، و آن را بر روي يك صفحه شيشه‏اي يا فلزي روغن مالي ‏شده قرار دهيد.‏
لايه‏اي از ملات به ضخامت ‏‎)‎تقريبأ ‏‎ (‎‏25‏mmرا در ته هر قالب ‏ريخته‏، با يك قاشك پهن ‏‎ ‎‏25‏mmآن را بين سطوح مقابل هم حداقل ‏‎ ‎‏10مرتبه به هم بزنيد، تا حباب‏هاي هواي آن كاملا خارج شود. ‏قالب‏ها را به آرامي تا نقطه بالاي آن از ملات تهيه شده پر كنيد ‏‎)‎به ‏وسيله ريختن مقداري از ملات و هم زدن و خارج كردن هواي آن‏‎(‎، ‏مانند لايه اول‏.‏
‏7ـ3ـ3ـ بعد از سفت شدن ملات‏، به وسيله يك كاردك اضافه آن را ‏از روي قالب‏ها پاك كرده و سطح آنها را صاف كنيد. قالب‏هاي پر ‏شده را در هواي مرطوب ‏‎ ‎‏90‏‎)‎تا ‏‎ ‎‏100درصد رطوبت نسبي‏‎ (‎قرار ‏دهيد. پس از سفت شدن نمونه‏ها آن را از قالب‏ها خارج كرده‏، و ‏براي مدت حداقل ‏‎ ‎‏16ساعت در هواي مرطوب قرار دهيد.‏
بعد از اين مدت‏، نمونه‏ها را در اتوي شرح داده شده در بند 8ـ2ـ‎ ‎‏3قرار داده‏، و آنها را خشك كنيد تا به وزن ثابت برسند. براي اين ‏كار هر روز نمونه‏ها را وزن كنيد خشك كردن نمونه‏ها نبايد بيش ‏از هفت روز طول بكشد.‏
نمونه‏ها را قبل از آزمون به مدت ‏‎ ‎‏16ساعت در ديسيكاتور قرار ‏دهيد. آزمون بلافاصله پس از خارج كردن نمونه‏ها از ديسيكاتور ‏انجام مي‏پذيرد.‏
‏7ـ3ـ4ـ بلافاصله پس از خشك شدن نمونه‏ها مقاومت فشاري آنها ‏را تعيين كنيد. نمونه‏هاي مكعبي را طوري زير دستگاه پرس قرار ‏دهيد، كه بار وارده بر سطوحي كه با قالب در تماس بوده‏اند وارد ‏شود. بار بايد آرام و بدون ضربه وارد شود، به طوري كه بار ‏وارده در هر ثانيه حدود ‏‎ ‎‏1تا ‏‎ ‎‏2/8كيلوگرم بر سانتي متر مربع ‏باشد.‏
‏7ـ4ـ گزارش نتايج
‏7ـ4ـ1ـ ميانگين مقاومت فشاري پنج نمونه آزمون شده را گزارش ‏كنيد. چنانچه مقاومت فشاري يك يا دو نمونه بيشتر از ‏‎ ‎‏15درصد ‏با مقاومت ميانگين اختلاف داشته باشد، نتايج آن دو نمونه را ‏حذف نموده‏، و از مقاومت فشاري نمونه‏هاي باقيمانده ميانگين ‏مي‏گيرند. در صورتي كه مقاومت فشاري سه نمونه بيشتر از ‏‎ ‎‏15درصد اختلاف داشته باشد، آزمون بايستي تكرار شود.‏

‏8‏‎ ‎مقاومت خمشي
‏8ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏8ـ1ـ1ـ اين روش براي تعيين مقدار مقاومت خمشي گچ و ‏محصولات آن‏، و تطابق نتايج با ويژگي استاندارد اين محصولات ‏به كار مي‏رود.‏
‏8ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏8ـ2ـ1ـ قالب‏هاي به كار رفته شرايط عمومي قالب‏هاي اشاره شده ‏در بند 7ـ3ـ‎ ‎‏1دارا هستند، با اين تفاوت كه مكعب مستطيلي بوده و ‏داراي ابعاد ‏‎ ‎‏40‏‎×‎‏40‏‎×‎‏160ميليمتر مي‏باشند.‏
‏8ـ2ـ2ـ اتو خشك كننده مطابق بند 7ـ2ـ‎.‎‏3‏
‏8ـ2ـ3ـ ديسيكاتور با حجم مناسب جهت نگهداري ‏‎ ‎‏6نمونه مكعب ‏مستطيلي و جاذب‏هاي مناسب‏.‏
‏8ـ2ـ4ـ دستگاه اندازه‏گيري مقاومت خمشي‏.‏
‏8ـ3ـ روش كار:‏
‏8ـ3ـ1ـ ملات با غلظت نرمال از نمونه مورد آزمايش را تهيه كرده‏، ‏قالب‏ها را پر و آماده كرده و سپس خشك كنيد مطابق بندهاي ‏‏7ـ3ـ1، 7ـ3ـ‎ ‎‏2و 7ـ3ـ‎ .‎‏3پس از خشك شدن نمونه‏ها، مقاومت ‏خمشي نمونه‏ها را با استفاده از دستگاه اندازه‏گيري مقاومت ‏خمشي‏، تعيين و مطابق بند 7ـ‎ ‎‏4گزارش كنيد.‏

‏9‏‎ ‎دانسيته
‏9ـ1ـ اهميت و كاربرد:‏
‏9ـ1ـ1ـ اين روش آزمون‏، براي تعيين دانسيته بتون گچي سخت ‏شده و محصولات ديگر، و مطابقت نتايج با ويژگي‏هاي استاندارد ‏اين محصولات به كار مي‏رود.‏
‏9ـ2ـ وسايل لازم‏:‏
‏9ـ2ـ1ـ ترازو با توانايي وزن كردن حداقل ‏‎ ‎‏1500گرم و با دقت يك ‏گرم‏.‏
‏9ـ3ـ روش كار:‏
‏9ـ3ـ1ـ تعيين دانسيته بتون گچي و محصولات ديگر با وزن كردن ‏شش مكعب تهيه و خشك شده مطابق بندهاي 7ـ3ـ1ـ، 7ـ3ـ‎ ‎‏2و ‏‏7ـ3ـ3، قبل از تعيين مقاومت فشاري انجام مي‏پذيرد.‏
‏9ـ4ـ گزارش نتايج‏:‏
‏9ـ4ـ1ـ دانسيته به صورت گرم بر سانتي‏متر مكعب گزارش ‏مي‏شود.‏