شهر تهران , اثرات تغيير اقليم بر فضاي سبز تهران
شهر تهران , اثرات تغيير اقليم بر فضاي سبز تهران
شرايط جوي زمستان سال گذشته و نيمه نخست سال جاري، وضعيت كم سابقهاي را در اقليم ايران رقم زده است؛ زمستان سرد سال 1386 با بهار و تابستاني خشك در سال 1387 همراه بوده است.
بدينترتيب، پوشش گياهي مناطق مختلف كشور، به طور همزمان در فصل رشد، دو تنش سرما و خشكي را تجربه كردهاند كه وقوع همزمان آنها بسيار نادر است. اين پديده، مشكلات و پيامدهايي جدي به همراه داشته است؛ به شكلي كه بخش قابل توجهي از پوشش گياهي بر اثر سرماي شديد زمستان از بين رفته و بخشي از اين پوشش نيز از شدت خشكي چهارماه نخست سال جاري آسيب ديده است.
برخي پژوهشگران اين رخداد را ناشي از پديده تغيير اقليم جهاني ميدانند كه براساس آن، چرخههاي درازمدت آب و هوايي مناطق مختلف جهان كه معمولا از ثبات و پيشبينيپذيري برخوردار بوده است، به دلايل گوناگون، از جمله افزايش فعاليتهاي صنعتي و غلظت گازهاي گلخانهاي در جو و در نتيجه گرمتر شدن آب وهواي منطقه، به شدت تغيير كرده است. آنچه در پي ميآيد نوشتاري است درباره تغيير اقليم در تهران و اثرات آن بر اين كلان شهر.
آيا پديده تغيير اقليم در تهران نيز حادث شده است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، اين امر چه تاثيري بر فضاي سبز شهر تهران و پوشش گياهي اين كلان شهر داشته است؟ پاسخ به اين پرسشها البته در مديريت فضاي سبز شهر تهران اهميتي ر اهبردي دارد، چرا كه با تغيير اقليم، به عنوان يكي از موثرترين عوامل موثر بر رشد و نمو گياهان، چرخه زندگي آنها دستخوش تغيير خواهد شد و حتي ممكن است بسياري از گونههاي گياهي كه از ديرباز و در حال حاضر در فضاي سبز شهر تهران استفاده شدهاند، تناسب خود را در اقليم كنوني از دست داده باشند.
از سوي ديگر، تغييرات اقليمي موجب تغيير نيازهاي رشد گياهان ميشود و اولين نتيجه گرمتر شدن احتمالي اقليم تهران، افزايش نياز آبي گياهان است كه تامين اين نياز با توجه به محدوديتهاي جدي كه در اين زمينه وجود دارد، به يكي از مهمترين چالشهاي پيشروي مديريت بهينه فضاي سبز تهران بدل خواهد شد.
آيا اقليم تهران تغيير كرده است؟
براساس يك مطالعه اقليمشناسي كه نتايج
آن در همايش چالشها و راهبردهاي زيستمحيطي كلانشهر تهران در مردادماه سال
جاري منتشر شد، اقليم تهران طي دوره
47 ساله گذشته تغيير
كرده است. نتايج اين پژوهش كه با استفاده از آمار ايستگاه هواشناسي مهرآباد
در دوره آماري 1961 تا 2005 تدوين شده حاكي از آن است كه اقليم تهران در
اين دوره گرمتر شده است.
براساس اين مطالعه، دماي متوسط سالانه تهران 4/17درجه سلسيوس است كه سردترين سال اين دوره، 1972 با 2/15درجه و گرمترين سال 2001 با 2/19درجه سلسيوس بوده است. همچنين نتايج اين بررسي نشان ميدهد شبهاي تهران گرمتر شده و دما در زمستان بيش از دماهاي تابستاني افزايش داشته است. بررسي بارش طي دوره 45 ساله مزبور نيز نشان ميدهد بارندگي شهر تهران در اين دوره تغيير محسوسي نداشته است. اما باتوجه به معادله خشكي كه برآيندي از ميزان بارش و دماي هواست، اقليم تهران در دوره مورد مطالعه خشكتر شده است.
تحليل و پيشبيني اثرات تغيير اقليم بر فضاي سبز شهر تهران
افزايش درجه حرارت محيط، موجب افزايش تنفس و تعرق گياهان و بنابراين افزايش تلفات آب آنها و نياز به آبياري بيشتر براي حفظ وضعيت بهينه پوشش گياهي است. گياهان مختلف نياز آبي متفاوتي دارند كه به گونه گياهي، سن و وضعيت بستر رشد آنها بستگي دارد. گياهان علفي، به ويژه چمن، نياز آبي بالايي دارند و باتوجه به آنچه در مورد تغييرات اقليمي تهران گفته شد، به نظر ميرسد حفظ فضاي سبز موجود در آينده نزديك به منابع آبي بيشتري نيازمند خواهد بود.
از طرف ديگر، گسترش فضاي سبز فعلي شهر تهران براي دستيابي به استانداردهاي جهاني سرانه فضاي سبز شهري موجب افزايش پوشش گياهي موجود ميشود كه خود به معني افزايش نياز به منابع آب است؛ از اينرو، باتوجه به اقليم خشك تهران و محدوديتهاي تامين منابع آب، لازم است راهبردهاي مديريت فضاي سبز شهري در تهران به گونهاي تغيير كند كه با تحولاتي كه رخ داده است و روند آن در آينده تشديد خواهد شد، سازگار و اهداف درازمدت مديريت شهري در طراحي، ايجاد و نگهداشت فضاي سبز تامين شود. براين اساس، مديريت پوشش گياهي، بستر رشد آن و منابع آبي بايد مورد تجديد نظر قرار گيرد. براي دستيابي به اين هدف، راهكارهاي گوناگوني براي مواجهه با اين شرايط وجود دارد كه به اجمال به آنها اشاره ميشود.
پوشش گياهي: ضروري است پوشش گياهي فضاي سبز شهر تهران متناسب با تغييرات اقليمي كه با آن روبهرو هستيم، دگرگون شود. مهمترين راهبرد مديريتي در اين زمينه، بهرهگيري از گياهاني است كه نسبت به اقليم گرمتر، مقاومتر بوده به آب كمتري نياز داشته باشند. در چنين شرايطي، استفاده گسترده از گياهاني نظير چمن كه گياهي با نياز آبي بالا و ناسازگار با شرايط خشك است، توجيه نخواهد داشت. خوشبختانه، تنوع بالاي گونههاي گياهي بومي ايران كه بسياري از آنها با شرايط گرم و خشك سازگاري مناسبي دارند، فرصت ارزشمندي را براي جايگزيني گونههاي گياهي جديد با گونههايي فراهم ميآورد كه قادر به سازگاري با شرايط فعلي نيستند.
نكتهاي كه بايد در جايگزيني پوشش گياهي مورد توجه قرار گيرد، تناسب گونههاي جديد براي كاركردهاي فضاي سبز شهري است. از گياهاني ميتوان در فضاي سبز شهري استفاده كرد كه طراوت و جلوه بصري مناسبي داشته و از پوشش متراكم قابل توجهي نيز برخوردار باشند، چرا كه يكي از مهمترين كاركردهاي اين فضا، علاوه بر سلامت و پالايش اكوسيستم شهري، جنبههاي زيباييشناختي آن است. با اينحال، بسياري از گونههاي سازگار با شرايط گرم و خشك واجد چنين ويژگيهايي نيستند.
گياهان مقاوم به شرايط تحت تنش، غالباً ظاهري مات و كدر دارند كه دليل آن، تطابق با شرايط محيط براي افزايش بازتاب نور خورشيد (جهت جلوگيري از افزايش دماي گياه) و كاهش تعرق و از دست دادن آب است. افزون بر اين، بهخاطر كند بودن سرعت رشد اين گياهان، پوشش گياهي متراكم و انبوهي ايجاد نميكنند. بدينترتيب، در جايگزيني گونههاي گياهي فعلي بايد به ظرفيتها و توانمنديهاي گونههاي جديد در بروز كاركردهاي فضاي سبز شهري نيز توجه شود.
خاك و بستر رشد گياهي: علاوه بر نوع گياهاني كه در فضاي سبز شهري استفاده ميشوند، خاك و بستر رشدي كه بهكار ميرود نيز نقش مهمي در مديريت بهينه پوشش گياهي دارد. درصورت مناسب بودن بستر رشد، علاوه بر تأمين نيازهاي آب و عناصر غذايي گياه و فراهم كردن شرايط براي رشد و نمو مطلوب گياهان، تلفات آب به حداقل كاهش مييابد. بهطور كلي، تلفات آب يك پوشش گياهي، از دو مسير عمده است: نخست، تعرق گياه كه براي فتوسنتز و توليد فرآوردههاي گياهي و رشد و نمو آن لازم است و ديگر، تبخير آب از سطح خاك. همانگونه كه پيش از اين هم اشاره شد، گونههاي گياهي جايگزين، تعرق گياهي و تلفات آب را كاهش ميدهد و ما را با شرايط تغييريافته اقليمي سازگار ميسازد. ايجاد تغييرات مناسب در بستر رشد فضاي سبز شهري نيز با كاهش تبخير سطحي از خاك، از هدرروي منابع آب جلوگيري ميكند.
يكي از راهكارهاي مناسب در اين زمينه، افزايش مقدار مواد آلي خاك است. مواد آلي درواقع به شكل اسفنج عمل كرده، آب خاك را در منطقه حضور ريشه گياهان حفظ ميكنند و مانع خروج آب از اين منطقه (كه در اصطلاح به آن آبشويي گفته ميشود) ميشوند. استفاده از خاكپوشها (مالچها) در سطح خاك نيز راهكار ديگري است كه تبخير سطح خاك را بهويژه در ساعات گرم نيمروز و روز به شكل قابلتوجهي كاهش ميدهد. به اين منظور ميتوان از تركيبات گوناگوني استفاده كرد كه ضمن هزينه پايين، كارايي بالايي دارند و ازجمله اين مواد ميتوان به بقاياي گياهي، خاكاره و پوششهاي پلياتيلني اشاره كرد.
منابع آب و روشهاي آبياري: مديريت آب، سومين عامل كليدي مديريت فضاي سبز شهري در مواجهه با تغيير اقليم است. در اين ميان، روشهاي مناسب آبياري كه ضمن تأمين نياز آب پوشش گياهي، كارايي بالايي نيز داشته باشند، در اولويت قرار دارند. بهنظر ميرسد روش سنتي آبياري دستي فضاي سبز شهري توسط كارگران و يا روش غرقابي رايج، كارايي پاييني داشته و يكي از عوامل مهم هدررفت آب، بهويژه در ساعات گرم روز باشد. تغيير سامانههاي آبياري با استفاده از روش آبياري قطرهاي، كارايي آبياري فضاي سبز شهري را بهشكل قابلملاحظهاي افزايش ميدهد.
در اين روش لولههاي سامانه آبياري در زير سطح خاك قرار ميگيرد و بدينترتيب، عملاً تبخير از سطح خاك به صفر نزديك ميشود. اين روش كه در اكثر كلانشهرهاي توسعهيافته جهان استفاده ميشود، كارايي بالايي دارد و با اين وجود كه هزينه اوليه آن بالا است، اما باتوجه به صرفهجويي قابلتوجهي كه در مصرف آب بهدنبال دارد، از مزيت اقتصادي و مديريتي چشمگيري برخوردار است.
علاوه بر ضرورت تغيير سامانه آبياري، ميتوان از منابع آب جايگزين نيز براي آبياري فضاي سبز شهري استفاده كرد. استفاده از پساب شهري و فاضلاب، يكي از گزينههاي مورد توجه در چند سال اخير در كشاورزي و فضاي سبز بسياري از نقاط جهان بوده است. البته در اين زمينه بايد نكات بهداشتي و ايمني مورد توجه كامل قرار گيرد و زيرساختهاي لازم براي بهرهبرداري از اين منابع در اختيار باشد.
نخست، سلامت و عدم آلودگي اين پسابها و فاضلابها بايد تضمين شود. بههمين منظور، لازم است سيستمهاي پايش و كنترل منظمي وجود داشته باشد كه ميزان عوامل بيماريزا، فلزات سنگين و ديگر آلايندههاي محيطي اين منابع آبي را كنترل كند و درصورتي كه از آستانههاي مجاز بيشتر باشد، نبايد از آنها استفاده كرد. چنانچه اين منابع داراي آلايندههاي پيشگفته باشند، علاوه بر تهديداتي كه متوجه سلامت شهروندان ميشود، منابع خاك نيز آسيب خواهد ديد.
درختان، درخچه ها، پيچ هاي
زينتي، گياهان پوشي و گلهاي يكساله و چند ساله غالباً مهم ترين عناصر در محوطه سازي و طراحي فضاي سبز به شمار مي روند. انتخاب، بكارگيري و نگهداري از اين گياهان سه عامل اساسي در كارايي فضاي سبز هستند كه بايد همواره توسط طراح مورد توجه قرار گيرند. بنابراين نكته بسيار مهم در طراحي فضاي سبز انتخاب گياهي است كه بتواند بيشتري كارايي ممكن را با حداقل نياز به نگهداري فراهم آورد. نكته ديگر استفاده از گياهان مناسب با توجه به نيازهاي مختلفي است كه طراح با آن روبروست در فرايند طراحي و كاشت، توجه به نوع گياهان و نحوه قرار گرفتن گياهان نسبت به يكديگر در جهت رسيدن به يك طرح زيبا و كارآ ضروري به نظر مي رسد.
گياهان بومي
يك راهكار مهم كه جايگاه ويژه اي در محوطه سازي دارد، استفاده از گياهان بومي مي باشد. اگرچه امروزه افزايش بسيار زيادي در زمينه استفاده از اين گروه گياهان در فضاي سبز ديده مي شود، ولي هنوز راهي بسيار طولاني تا بكارگيري همه پتانسيلهاي موجود وجود دارد. گياهان بومي مقاومت بالاتري نسبت به خشكسالي، آفات و بيماريها دارند كه اين امر هزينه نگهداري فضاي سبز را پايين مي آورد. افزون بر اين، استفاده از اين گياهان سبب پايين آمدن هماهنگي بين فضاي سبز تازه تأسيس و محيط طبيعي فراگيرنده آن مي گردد. طراحان و سازندگان فضاهاي سبز عمومي و خصوصي پيش از تخريب پوشش طبيعي محوطه ها بايد سايت خود را از نظر پوشش گياهي كاملاً ارزيابي نمايند.
نكته بعدي در طراحي كاشت موفق، توجه به عوامل اكولوژيكي منطقه مانند تفاوت در دماها، پستي و بلندي، بافت و ساختمان خاك و ميزان بارش مي باشد تنها با توجه به اين موارد است كه مي توان يك محوطه زيبا و كارا با استفاده از گياهان بومي فراهم آورد.
كنارهم قرار گرفتن گياهان
گياهان اصولاً به صورتهاي تأكيدي يا تكي، خطي، گروهي و توده اي قابل كشت هستند هر يك از اين روشهاي كاشت اثر متفاوتي را در بيننده ايجاد مي كنند. در يك محوطه سازي اصولي كوشش مي شود كه از هر چهار روش ياد شده در جاي مناسب و به ميزان درست بهره گرفته شود.
كاشت منفرد يا تأكيدي
روش كاشت تأكيدي روش مناسب براي تأكيد و نمايش يك درختچه با ويژگي هاي رشدي خاص و يا يك درخت با عادات رشد غير معمول و زيبا مي باشد. اگر به تعداد مناسب از اين نوع كاشت استفاده شود، گياهان تأكيدي باعث ايجاد تنوع و مانع تكرار خسته كننده در طرح مي شوند و ديد بيننده را به نقاط موردنظر طراح معطوف مينمايند. ولي در صورتي كه تعداد زيادي گياه تأكيدي مورد مصرف قرار گيرد. باعث نوعي آشفتگي بصري در طراحي خواهد شد. استفاده از يك گياه تأكيدي و يا يك درخت كوچك در نزديكي ورودي ساختمان مي تواند ايجاد يك نقطه كانوني نمايد و در تقويت و نمايش آن ورودي بسيار كارساز است.
بسياري از گل دهنده مناسب كه به عنوان گياه تأكيدي مورد استفاده قرار مي گيرند.
ارغوان
ابريشم
باران طلايي
سه رنگ
انواعي از كراتوس ها
سدروس ها
كاج ها
نوئل ها
ماگنولياي تابستانه
كاشت درختان رديفي يا خطي
رديف درختان، درختچه ها و ديگر گياهان بطور مؤثري باعث امتداد خطوط معماري بناها در محوطه خارجي آنها مي شود. خطوط مستقيم يا منحني درختان كاشته شده نيز مي تواند محوطه هايي سايه دار و مناسب براي پارك خودروها در گذرگاهها و خانه ها ايجاد كند. همچنين از رديف گياهان مي توان به جاي بادشكن، ديواره جدا كننده، ديوار كاهنده شدت صوت و يا مانعي دربرابر آلودگي هاي بصري استفاده كرد.
در اين نوع كاشت بايد دقت كرد كه از گياهان مقاوم و كاملاً سازگار با محيط استفاده شود. زيرا در صورتي كه يك يا چند گياه دچار مشكل شوند تأثير بصري بسيار نامطلوبي در همه گياهان موجود در آن رديف گياهي خواهد داشت بنابراين اطمينان از يكدست بودن خاك بستر و شرايط زهكشي و نوري محل در طول رديف گياهي بسيار مهم ميباشد. گياهاني كه براي اين نوع كشت مناسب مي باشند عبارتند از:
برگ نو
انواع زرشكهاي زينتي
گونه هاي شمشاد
نوش
سرخدار
نارون
تبريزي
گونه هاي نخل
كاشت گروهي
روش كاشت گروهي روشي به نسبت طبيعي تر در استفاده از گياهان مي باشد در اين روش تعدادي درخت و درختچه در نزديكي يكديگر قرار مي گيرند و ايجاد يك توده گياه مي كنند از آنجايي كه گياهان عموماً در اين روش بصورت طبيعي در كنار يكديگر جاي مي گيرند، كاربرد اين سبك كاشت مي تواند بخوبي بين محوطه هاي تازه تأسيس و محيط طبيعي پيرامون آنها ارتباط و همبستگي برقرار نمايد.
انواع سبدها
انواع زغال اخته زينتي
ياس زرد
زرشك سرخ
گل توري
كاشت توده اي
روش كاشت توده اي در واقع نوع گسترش يافت روش كاشت گروهي مي باشد در كاشت توده اي، گياهان هويت انفرادي خود را از دست مي دهند و در قالب يك طرح كلي جاي مي گيرند. توده هاي گياهي بويژه در مرتبط كردن ساختمانهاي بزرگ يا محيط هاي پيراموني آنها مي توانند بسيار سودمند باشند، البته در صورتي كه مقياس و ارتباط مناسب يبن اين توده هاي گياهي و ساختمانهاي مورد نظر وجود داشته باشد. درختچه ها كه بصورت توده اي قابل كاشت هستند.
بداغ
به ژاپني
اسپيره
طاووسي
البته هر يك از گونه هاي نامبرده مي تواند بسته به شرايط و چگونگي تركيب بندي با ديگر گياهان در روش هاي مختلف كاشت مورد استفاده قرار بگيرند.
در قرار گيري گياهان نسبت به يكديگر و همچنين نسبت به محيط فراگيرنده آنها، توجه به شكل كلي، رنگ و بافت گياهان داراي اهميت بسيار زيادي مي باشند. افزودن به اين در كليه مراحل طراحي بايد اصول زيبا شناسي شامل سادگي، ترتيب و تسلسل، تقارن، تنوع، تعادل و توازن، تأكيدي، تكرار و ريتم و مقياس را براي دستيابي به يك طراحي كاشت موفق در نظر داشته باشد.
يك طراحي كاشت موفق با وجود دارا بودن اجزاي تكثير، بايد وحدت و يكپارچگي داشته باشد و مجموعه اجزاي آن بايد بتوانند حس مورد نظر طراح را به بيننده منتقل نمايند.
با توجه به مطالب ذكر شده مي توان مراحل زير را براي يك طراحي كاشت اصولي در نظر گرفت.
Ø بررسي و مطالعه شرايط اقليمي منطقه
Ø شناسايي گياهان بومي و يا سازگار با اين شرايط اقليمي
Ø شناسايي نيازها و محدوديت هايي كه طراح با آن ها روبروست.
Ø انتخاب گياهان مناسب با توجه به شكل كلي، رنگ و بافت آنها
Ø مشخص كردن نحوه كنار هم قرار گرفتن بادر نظر گرفتن اصول زيبا شناسي
در اين صورت يك فضاي سبز موفقي با بيشترين زيبايي بصري، كارايي و پايداري و كمترين هزينه نگهداري بدست خواهد آمد.
الف) خواسته ها
استفاده از گونه هاي چربي به خصوص در فضاي سبز شهري به منظورهاي مختلف صورت مي گيرد كه بطور عمده عبارتند از :
1- آرايش و زيبايي درختان
2- ايجاد سايبان و تلطيف هوا
3- جلوگيري از آلودگي صدا
4- ايجاد بادشكن و جلوگيري از گرد و خاك
5- آشنا كردن مردم با درختان و درختچه هاي مختلف
6- ايجاد ديواره سبز، پرچين و اسپاليد (داربست)
7- آرايش روي چمن
8- ايجاد مكان مناسب براي جلب پرندگان و آشيان گزيني آنها
9- توليد ميوه مناسب براي حيات وحش پرندگان
10- ايجاد پيكره هاي سبز هنري و معماري
11- به نمايش گزاردن ويژگيها، جاذبه ها و زيبايماي اندامهاي درختان
انتخاب درختان براي هر يك از خواسته هاي موردنظر كه ذكر شد لازم است معيارهايي در نظر گرفته شود.
ب) معيارها
در انتخاب درخت براي هر يك از خوسته هاي مورد نظر كه ذكر شد لازم است معيارهايي در نظر گرفته شود.
ب-1- معيارهاي نخستين
Ø عمر طولاني
Ø ابعاد متوسط
Ø سيستم ريشه اي عميق
Ø پاكيزه و بهداشتي بودن آن
ب-2- معيارهاي دومين
بديهي است بسياري از عوامل ديگر كه پس از معيارهاي نخستين مورد توجهند عبارتند از مقاومت در برابر:
Ø آلودگي هاي شيميايي هوا و خاك
Ø خشكي
Ø گرما و سرما
Ø باد و طوفان
Ø آفات و بيماريها
Ø فشردگي خاك
Ø سنگيني برف و شكننده بودن شاخه هاي تاج
Ø شرايط نامناسب بافت خاك و زهكشي آن
Ø غرقابي بودن خاك
Ø نور شب
Ø رقابت
در اينجا براي هر كدام به اختصار مثالهايي ذكر مي گردد.
گل ها:
پائیز: پیش رس داودی دوام این گل سه ماه است ودر اواخر فصل پاببز بوته های این گل را از خاک بیرون میکشند. بعد از اینکه این گلها پاییزی را از خاک بیرون کشیدند عملیات نشاء پاییزی صورت می گیرد.
در اواخر پاییز نشا گلها : میمون بنفشه قرن فقل همیشه بهار شبوء زعفرانی را در خاک می کارند و این گلها معمولا تا اواخر اردیبهشت ماه دوام دارد.
سپس با شروع فصل گرما گلهایی را باید بکارند که با فصل گرما سازگار باشند. عمده ترین گلها که در شهر تهران در فصل تهران در فصل گرما در فضای سبز عمومی به کار می رود عبارتند از:
( جعفری و ابری ابی و کوکب و کوهی و اشنالتوس و ارانالتوس)
در اسفند ماه برای اینکه به شهر و هوای عید و نوروز را بدهند وشهررا برای استقال از بهاراماده کنند در فضای سبز از گلهای خواصی استفاده می کنند که زیبایی خواصی به شهر می دهد و تهران را متفاوت تر از روزهای دیگر نشان می دهد این گلها عبارتند از : شبوی گلدانی که با شبوی زعفرانی متفاوت است سیسزه و ازالیا درخت کاری در شهر تهران از اوایل اسفند ماه شروع می شود و تا اواخر همین ماه ادامه می یابد البته درختانی که بین مردم توضیح می شود از 5 اسفند شروع می شود.
هرس درختان در فصل های مختلف متفاوت است. هرس درختان سوزنی برگ در ابان ماه صورت می گیرد واین درختان را برای فصل زمستان اماده می کنند. برای مثال درختان سرو کوتاه را به صورت کله قندی هرس میکنند. دلیل این که این شکل را به این درختان می دهند این است که ریشه ی این درختان به صورت سفره در سطح زیر خاک پهن می شود و موقعی که برف روی این درختان می نشیند این درختان به دلیل اینکه نمی تواند نیروی وارده که از سوی برف به درخت وارد می شود. را تحمل کند می شکنند.
هرس رزو درخچه ها از اواخر اذرماه شروع می شود و تا اویل اسفند ماه ادامه می یابد. مانند بربریس و پیروکانتا و یاس زرد و به ژاپنی هرس درختانی چون شمشاد و ترول در فصل بهار ودر فروردین ماه صورت می گیرد.
هرس درختان پهن برگ در فصل پاییز انجام می شود برای هرس این درختان باید دقت شود که درخت کاملا" به خواب رفته باشد.
درفصل پاییزبرای حفظ و نگهداری فضای سبز ر تهران عملیات درختان را کند و کاو می کنند و کود دامی و شیمیایی نیز به پای درختان می زیزند.
از جمله کارهایی که باید در فصل بهار بر فضای سبز صورت گیرد. عملیات سمپاچی است. در این عملیات بر حسب نوع افت از سمهای مختلف استفاده می کنیم افتهایی که در این فصل به درختان و بوته حمله می کنند شته و سوسک برگ خوار نارون.
سوسک برگ خوارنارون خطر ناکترین نوع افت است و به سه نوع می رسد که اگر کنترل نشود به چهارم هم می رسند. چمن ها در فصل تابستان فقط هرس می شود ودر فصل زمستان عملیات به زراعی می کنیم و به انها کود می دهیم و زمین را برای فصل بهار اماده می کنیم.
عمده ترین درختان که در فضای سبز شهر تهران وجود دارد عبارتند از:
بید مجنون و چنار و اقاقیا و ترک و پیوندی و انواع سرو و کاج
آشنایی با آفات
نام آفت: کرم سفید ریشه
نام علمی: polyphylla adspersa
طرز خسارت: حشرات کامل مختصری از برگ تغذیه می کنند.لاروها به مدت 3-2 سال از ریشه اکثر گیاهان تغذیه می کنند.
زمستان گذرانی: لاروها در ماههای سرد سال به اعماق خاک فرو می روند.
نحوه مبارزه: زیر و رو کردن خاک در ماههای گرم سال-یخ آب زمستانه
نام آفت: سوسک شاخک بلند رز آسه
نام علمی: osphranteria coerulescens
طرز خسارت: لارو داخل سرشاخه ها فعالیت دارد و از محتویات داخل ساقه تغذیه می کند.
زمستان گذرانی: لارو داخل شاخه های آلوده .
نحوه مبارزه: هرس و سوزاندن شاخه های آلوده .
نام آفت: سوسک برگ خوار نارون
نام علمی: Galerucella luteola
طرز خسارت: حشرات کامل برگ را قلوه کن می کنند و لاروها برگ را توری می کنند.
زمستان گذرانی: حشره کامل در زیر خاک و شکاف درختان.
نحوه مبارزه: استفاده از ارقام مقاوم نارون- مبارزه با یک سم انتخابی
نام آفت: شته رز
نام علمی: Macrosiphum rosae
طرز خسارت: مکیدن شیره گیاهی از غنچه و برگهای جوان و ترشح عسلک.
زمستان گذرانی:تخم مقاوم در زمستان.
نحوه مبارزه: شستشو با آب و مایع صابونی- استفاده از کفشدوزک و بالتوری.
نام آفت: کرم خراط
نام علمی: Zeuzera pyrina
طرز خسارت: لارو چوبخوار است.
زمستان گذرانی: به صورت لارو.
نحوه مبارزه: استفاده از مفتول سیمی برای کشتن لاروهای داخل سوراخ-تقویت درختان و افزایش فشار شیره گیاهی
نام آفت: کنه دو نقطه ای
نام علمی: Tetranychus urticae
طرز خسارت: مکیدن شیره گیاهی و ایجاد حالت تارعنکبوتی روی گیاه .
زمستان گذرانی:کنه ماده روی گیاه یا بر روی برگهای افتاده روی زمین .
نحوه مبارزه: شستشو با فشار آب و مایع صابونی .
نام آفت: سوسک پوستخوار
نام علمی: Scolytus sp
طرز خسارت: تغذیه از پوست و ایجاد دالان در پوست درختان ضعیف .
زمستان گذرانی: لارو در زیر پوست درخت .
نحوه مبارزه: تقویت درختان-قطع درختان خشک شده و سوزاندن آنها .
نام آفت: سوسک گلخوار
نام علمی: Oxythyrea cinctell
طرز خسارت: تغذیه از گرده گلها توسط حشرات کامل- لاروها از مواد پوسیده تغذیه می کنند.
زمستان گذرانی:به صورت لارو کامل داخل مواد پوسیده گیاهی و دامی.
نحوه مبارزه: خسارت آنها قابل صرفنظر است. گذاشتن توده دامی به منظور زمستانگذرانی و سپس سوزاندن آن.
نام آفت: شته اقاقیا
نام علمی: Aphis fabae
طرز خسارت: مکیدن شیره گیاهی از گیاه و ضعف درخت .
زمستان گذرانی: تخم مقاوم در زمستان .
نحوه مبارزه:شستشو با آب و ماده صابونی- مبارزه به کمک شکارگرانی مانند کفشدوزک و بالتوری
نام آفت: آبدزدک
نام علمی: Gryllotalpa gryllotalpa
طرز خسارت: ایجاد دالان زیر خاک و قطع ریشه گیاهان .
زمستان گذرانی: پوره های سنین مختلف
نحوه مبارزه: گذاشتن قوطی های خالی کنسرو حاوی روغن یا نفت همسطح خاک- گذاشتن توده کود کنار باغچه و سوزاندن آن پس از پایان زمستان گذرانی - استفاده از طعمه مسموم.
نام آفت: شپشک آردآلود
نام علمی: Pseudococcus sp
طرز خسارت: مکیدن شیره گیاه و ایجاد عسلک.
زمستان گذرانی: در شرایط مناسب به صورت تمام مراحل.
نحوه مبارزه: استفاده از فشار آب-استفاده از روغن زمستانه
گل ها:
پائیز: پیش رس داودی دوام این گل سه ماه است ودر اواخر فصل پاببز بوته های این گل را از خاک بیرون میکشند. بعد از اینکه این گلها پاییزی را از خاک بیرون کشیدند عملیات نشاء پاییزی صورت می گیرد.
در اواخر پاییز نشا گلها : میمون بنفشه قرن فقل همیشه بهار شبوء زعفرانی را در خاک می کارند و این گلها معمولا تا اواخر اردیبهشت ماه دوام دارد.
سپس با شروع فصل گرما گلهایی را باید بکارند که با فصل گرما سازگار باشند. عمده ترین گلها که در شهر تهران در فصل تهران در فصل گرما در فضای سبز عمومی به کار می رود عبارتند از:
( جعفری و ابری ابی و کوکب و کوهی و اشنالتوس و ارانالتوس)
در اسفند ماه برای اینکه به شهر و هوای عید و نوروز را بدهند وشهررا برای استقال از بهاراماده کنند در فضای سبز از گلهای خواصی استفاده می کنند که زیبایی خواصی به شهر می دهد و تهران را متفاوت تر از روزهای دیگر نشان می دهد این گلها عبارتند از : شبوی گلدانی که با شبوی زعفرانی متفاوت است سیسزه و ازالیا درخت کاری در شهر تهران از اوایل اسفند ماه شروع می شود و تا اواخر همین ماه ادامه می یابد البته درختانی که بین مردم توضیح می شود از 5 اسفند شروع می شود.
هرس درختان در فصل های مختلف متفاوت است. هرس درختان سوزنی برگ در ابان ماه صورت می گیرد واین درختان را برای فصل زمستان اماده می کنند. برای مثال درختان سرو کوتاه را به صورت کله قندی هرس میکنند. دلیل این که این شکل را به این درختان می دهند این است که ریشه ی این درختان به صورت سفره در سطح زیر خاک پهن می شود و موقعی که برف روی این درختان می نشیند این درختان به دلیل اینکه نمی تواند نیروی وارده که از سوی برف به درخت وارد می شود. را تحمل کند می شکنند.
هرس رزو درخچه ها از اواخر اذرماه شروع می شود و تا اویل اسفند ماه ادامه می یابد. مانند بربریس و پیروکانتا و یاس زرد و به ژاپنی هرس درختانی چون شمشاد و ترول در فصل بهار ودر فروردین ماه صورت می گیرد.
هرس درختان پهن برگ در فصل پاییز انجام می شود برای هرس این درختان باید دقت شود که درخت کاملا" به خواب رفته باشد.
درفصل پاییزبرای حفظ و نگهداری فضای سبز ر تهران عملیات درختان را کند و کاو می کنند و کود دامی و شیمیایی نیز به پای درختان می زیزند.
از جمله کارهایی که باید در فصل بهار بر فضای سبز صورت گیرد. عملیات سمپاچی است. در این عملیات بر حسب نوع افت از سمهای مختلف استفاده می کنیم افتهایی که در این فصل به درختان و بوته حمله می کنند شته و سوسک برگ خوار نارون.
سوسک برگ خوارنارون خطر ناکترین نوع افت است و به سه نوع می رسد که اگر کنترل نشود به چهارم هم می رسند. چمن ها در فصل تابستان فقط هرس می شود ودر فصل زمستان عملیات به زراعی می کنیم و به انها کود می دهیم و زمین را برای فصل بهار اماده می کنیم.
عمده ترین درختان که در فضای سبز شهر تهران وجود دارد عبارتند از:
بید مجنون و چنار و اقاقیا و ترک و پیوندی و انواع سرو و کاج
منبع:hamshahrionline