روش های پیش بینی زلزله

منبع : عمران ، معماری ، ساختمان ، بتن و گچ

روش های پیش بینی زلزله

پیش بینی زلزله نوعی از پیش بینی است که بیان می کند زلزله ای با مقیاس معین در زمانی مشخص و در مکانی بخصوص رخ خواهد داد.با وجود تلاشهای بسیار زلزله شناسان ، از نظر علمی، پیش بینی زلزله در زمان و مکان مشخص ،قابلیت تعمیم ندارد . هرچند برای گسلهای خوب شناخته شده  می توان از روی نقشه های خطر پذیری زلزله، احتمال وقوع زلزله با مقیاسی خاص را برای سالهای مشخص تخمین زد. هم اکنون با وجود دستگاههای هشدار سریع (early warning devices)تا چند ثانیه قبل از لرزه های شدید می توان از وقوع زلزله باخبر شد.بین سالهای ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۶ حدود ۲٫۷ میلیون نفر در اثر زلزله کشته شده اند و در ایران نیز یک زلزله به تنهایی حدود ۴۰۰۰۰ نفر کشته داده است.
هدف از پیش بینی زلزله هشدار عمومی ،جهت جلوگیری از خرابی بالقوه ناشی از زلزله در بلندترین زمان قبل از آن  است که با وجود زمان کافی از فاجعه جلوگیری نماید و بتوان اقدامات مقتضی را در اسرع وقت به انجام رساند تا میزان خسارتهای مالی و جانی تا حد مطلوب کاهش پذیرد.

…

جهت دانلود فایل در گروه CityGroup عضو شده و از صفحه اول گروه یا Messages دانلود فرمایید. و برای پیدا کردن مطلب مورد نظر می توانید عنوان مطلب را در قسمت search مطالب گروه ، سرچ نمایید. ( صفحه اول گروه – زیر عکس گروه – ابزار جستجوی یاهو )

شما با عضویت در این گروه می توانید به تمامی مقالات مهندسی عمران، معماری و ساختمان این گروه در قسمت Messages دسترسی داشته باشید.
CityGroup مساوی است با کتابخانه مهندسین عمران ،  معماری و ساختمان

آدرس عضویت در گروه : http://www.join.4civil.ir/

نکته مهم : قبل از عضویت در گروه  وارد ایمیل خود شوید بعد اقدام به عضویت نمایید.

لینک روش جستجو در بانک اطلاعاتی

روش های پیش بینی زلزله

روش های پیش بینی زلزله

پیش بینی زلزله نوعی از پیش بینی است که بیان می کند زلزله ای با مقیاس معین در زمانی مشخص و در مکانی بخصوص رخ خواهد داد.با وجود تلاشهای بسیار زلزله شناسان ، از نظر علمی، پیش بینی زلزله در زمان و مکان مشخص ،قابلیت تعمیم ندارد . هرچند برای گسلهای خوب شناخته شده  می توان از روی نقشه های خطر پذیری زلزله، احتمال وقوع زلزله با مقیاسی خاص را برای سالهای مشخص تخمین زد. هم اکنون با وجود دستگاههای هشدار سریع (early warning devices)تا چند ثانیه قبل از لرزه های شدید می توان از وقوع زلزله باخبر شد.بین سالهای ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۶ حدود ۲٫۷ میلیون نفر در اثر زلزله کشته شده اند و در ایران نیز یک زلزله به تنهایی حدود ۴۰۰۰۰ نفر کشته داده است.

هدف از پیش بینی زلزله هشدار عمومی ،جهت جلوگیری از خرابی بالقوه ناشی از زلزله در بلندترین زمان قبل از آن  است که با وجود زمان کافی از فاجعه جلوگیری نماید و بتوان اقدامات مقتضی را در اسرع وقت به انجام رساند تا میزان خسارتهای مالی و جانی تا حد مطلوب کاهش پذیرد.

…

جهت دانلود فایل در گروه CityGroup عضو شده و از صفحه اول گروه یا Messages دانلود فرمایید. و برای پیدا کردن مطلب مورد نظر می توانید عنوان مطلب را در قسمت search مطالب گروه ، سرچ نمایید. ( صفحه اول گروه – زیر عکس گروه – ابزار جستجوی یاهو )

شما با عضویت در این گروه می توانید به تمامی مقالات مهندسی عمران، معماری و ساختمان این گروه در قسمت Messages دسترسی داشته باشید.
CityGroup مساوی است با کتابخانه مهندسین عمران ،  معماری و ساختمان

آدرس عضویت در گروه : http://www.join.4civil.ir/

نکته مهم : قبل از عضویت در گروه  وارد ایمیل خود شوید بعد اقدام به عضویت نمایید.

لینک روش جستجو در بانک اطلاعاتی CityGroup

زلزله و اقدامات در زمان وقوع آن

زلزله و اقدامات در زمان وقوع آن

زلزله چیست؟ لرزش ناگهانی پوسته‌های جامد زمین ، زلزله یا زمین لرزه نامیده می‌شود. دلیل اصلی وقوع زلزله را می‌توان افزایش فشار بیش از حد داخل سنگها و طبقات درونی زمین بیان نمود. این فشار به حدی است که در سنگ گسستگی بوجود می‌آید و دو قطعه سنگ در امتداد سطح شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت می‌کنند. به سطح شکستگی که توأم با جابجایی است، گسل گفته می‌شود. وقتی که سنگ شکسته می‌شود، مقدار انرژی که در زمان طولانی در برابر شکستگی حالتهای مختلفی را برای آزادسازی انر‍ژی نهفته شده بوجود می‌آورد. بطوری که در ابتدا فشار و نیروهای درونی ممکن است باعث ایجاد یکسری لرزه‌های خفیف و کوچک در سنگها شود که پیش لرزه نامیده می‌شود. بعد از اینکه فشار درونی بر مقاومت سنگها غلبه کرد انرژی نهفته آزاد می‌گردد و زمین لرزه اصلی رخ می‌دهد، البته نباید از اثر لرزشهای کوچکی که بعد از زمین لرزه اصلی نیز اتفاق می‌افتد و به نام پس لرزه معروف هستند، چشم پوشی کرد. لرزه ، پیش لرزه ، لرزه اصلی و پس لرزه مجموعا یک زمین لرزه را نشان می‌دهند. باید توجه داشت که تمام زلزله‌ها با پیش لرزه‌ها همراه نیست و همچنین پیش لرزه را نمی‌توان مقدمه وقوع یک زلزله بزرگ دانست، زیرا در بسیاری از موارد یک زلزله مخرب خود یک پیش لرزه فوق العاده مخربی بوده است که در تعقیب آن اتفاق افتاده است. همچنین در بسیاری از زمین لرزه‌ها زلزله اصلی بدون هیچ لرزه قبلی و یکباره اتفاق می‌افتند، زلزله‌هایی هم در اثر عوامل دیگر مثل ریزشها (مثلا ریزش سقف بخارهای آهکی و زمین لغزشها) و یا در بعضی موارد فعالیتهای آتشفشانی نیز بوجود می‌آید که مقدار و شدت آنها کمتر است. چرا زلزله بوجود می‌آید

انیمیشن تراکم دینامیکی

منبع : مکانیک خاک و مهندسی پی

دانلود دو نمونه انیمیشن تراکم دینامیکی (Dynamic Compaction)

فیلم تراکم دینامیکی   Dynamic Compaction

زمان فیلم: 1.21 دقیقه

حجم فایل: 3.65 مگابایت

برای دانلود کلیک کنید...

http://s2.picofile.com/file/7311771826/YouTube_Dynamic_Compaction_2.mp4.html

انیمیشن   تراکم دینامیکی    Dynamic Compaction

حجم فایل : 760 کیلو بایت

زمان انیمیشن: 28 ثانیه

برای دانلود لیک کنید...

http://s1.picofile.com/file/7310879030/YouTube_Dynamic_Compaction.flv.html

---

---

منبع : ایران سازه

دانلود پاورپوینت در مورد عملکرد پی ها در هنگام زلزله

برای دانلود کلیک کنید...(ظاهرا نیاز به عضویت باشد...)

http://www.iiiwe.com/file/attachment/article/in_wake_earthquake/earth.ppt

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه

اثر طراحی و اجرای اتصالات جوشی بر آسیب پذیری لرزه چکیده سازه فولادی از مجموعه ای از اعضای باربرساخته شده از نیمرخهای فولادی یا ورق می باشد که به کمک اتصالات به یکدیگر متصل می گردند.با توجه به روشهای تکامل یافته ای که برای تولید نیمرخ های فولادی به کار گرفته می شود این مقاطع غالبا رفتار در حد قابل انتظاری از خود نشان می دهند. مساله بسیار مهم رفتار اتصالاتی است که الف) برای ساخت اعضای مرکب از نیمرخ و ورق برای یکپارچه نمودن اعضا(شامل تیر و ستون و مهاربندها)در محل گره ها مورد استفاده قرار می گیرد.وسایلی که برای ساخت اعضا و اتصال آنها به یکدیگر به کار می رود شامل پیچ و پرچ و جوش است.در این میان استفاده از جوش در ساختمان سازی متعارف در ایران بسیار رایج است.تا زمان وقوع زلزله نورث ریچ(1994)تصور بر این بود که در صورت رعایت اصول فنی در طرح و اجرای سازه های فولادی جوشی این سازه هادر زلزله عملکرد قابل قبولی از خود نشان می دهند.اما وقوع این زلزله این فرض رازیر سوال برد.در این زلزله مشاهده شد که در بسیاری از اتصالات , در محل درز جوش اتصال , فلز مادر(Base metal) دچار ترک یا یعضا شکست شده است. اسن مساله باعث شد تا تحقیقات گسترده ای در مورد علت این پدیده صورت گیرد که این تحقیقات تا به امروز ادامه دارد.از طرف دیگر مشاهده و تحقیق درباره وضعیت ساخت و ساز ساختمانهای فولادی نشان می دهد که اتصالات جوشی متداول در ایران از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند و با وجود سابقه نسبتا طولانی در استفاده از جوشکاری در صنعت ساختمان هنوز نقایص زیادی در این زمینه مشاهده می شود تحلیلگران: دکتر ساسان عشقی , مهندس مسعود نورعلی کلمات کلیدی : جوشکاری، ساختمان، زلزله چکیده تحلیلب گذشت حدود 50 سال از کاربرد اتصالات می گذرد

پیش‌بینی زلزله در تهران؟ محققان پاسخ می‌دهند

پیش‌بینی زلزله در تهران؟ محققان پاسخ می‌دهند

 

جامعه > شهری  -  تهران روی خط زلزله است و ما برای زلزله آمادگی نداریم، در چنین شرایطی امکان پیش‌بینی‌کردن زلزله می‌تواند حیاتی باشد

 علیرضا اردلان: از آخرین باری که گوشه‌ای از این آب ‌و‌ خاک و به تبع آن تن و بدن چند ‌صد ‌هزار نفر از هم‌میهنان ما لرزیده است، هنوز یک ماه نمی‌گذرد. ابتدای همین آبان‌ماه بود که بندر لنگه لرزید. این تن‌لرزه‌های مداوم این سوال را در ذهن‌ها پدید می‌آورد که آیا راهی برای اطلاع قبلی از ‌لرزه‌های زمین نیست؟

 

بشر سال‌هاست که به دنبال پاسخی برای این سوال است. تلاش‌های بی‌وقفه در این مورد گاه با موفقیت‌های چشمگیری همراه بوده است، مانند زلزله 8/7 ریشتری سال 1976 تانگ‌شان که چینی‌ها با پیش‌بینی به موقع و تخلیه شهر جان یک میلیون نفر را نجات دادند. با این وجود پاسخ صریح و دقیق به این سوال همچنان منفی است: «اگر روشی وجود داشت که می‌توانست به طور دقیق و صد درصد وقوع یک زمین‌لرزه را در یک زمان و مکان خاص پیش‌بینی کند که دیگر مشکلی وجود نداشت.» این را دکتر سید‌رضا مهر‌نیا دبیر اولین همایش پیش‌یابی زلزله ایران می‌گوید. همایشی که در دومین هفته آبان ماه در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله برگزار شد و جدید‌ترین یافته‌های محققان ایرانی در زمینه پیش‌یابی زلزله در قالب 19 مقاله شفاهی و 10 پوستر ارائه شد.

 

در بحث پیش‌بینی زلزله اما باید حساب روش‌های علمی را از پیشگویی‌های آمیخته با خرافه کاملا جدا کرد. دکتر مهدی زارع رییس مرکز ملی پیش‌بینی زلزله در این زمینه به خبر می‌گوید: بعضی‌ها صرفا برای سرگرمی به این کار اقدام می‌کنند و پیش‌بینی‌هایشان از اساس علمی برخوردار نیست. اما ایده‌های جالبی مطرح شده و تحقیقات خوبی هم در کشور انجام شده که از نتایج این تحقیقات می‌توان برای پیش‌یابی زلزله‌های آینده استفاده کرد.

 

وی مدیریت تحقیقات علمی انجام شده را از مشکل‌ترین کار‌ها برآورد می‌کند: یکی از کار‌های سخت ما این است که محققانی را که ممکن است هر لحظه به هیجان بیایند و یافته های اولیه را به عنوان پیروزی نهایی تلفی کنند طوری مدیریت کنیم که همان یافته‌های اندک ولی با ارزش را میان هیاهو‌های بیهوده عقیم نگذارند.

پیش‌نشانه‌های یک لرزشاگر به مقاله‌ها و تحقیقاتی که امروزه درباره زلزله نوشته می‌شود دقت کنیم با واژه «پیش‌یابی» زیاد برخورد می‌کنیم. متخصصان امر پیش‌یابی را اینچنین معنا می‌کنند: پیش‌بینی وقوع احتمالی زلزله در یک زمان و مکان مشخص.

 

هرچند کلمه پیش‌بینی ممکن است یادآور منجمان و طالع‌بینان قدیمی باشد، متخصصان امروزی برای بررسی احتمال وقوع زمین‌لرزه از مطالعه پیش‌نشانگر‌ها بهره می‌برند و نه رمل و اسطرلاب. مطالعات آماری در مورد رخداد زمین‌لرزه‌ها و برآورد‌های آماری پیش‌بییی و پیش‌یابی، مطالعات لرزه زمین‌ساخت و ژئودزی در مورد گسلها و مناطق قفل شدگی روی آنها و میزان تغییر مکان در راستای آنها، پیش‌بینی و پیش‌یابی با استفاده از پیش‌نشانگر‌های مغناطیسی و گرانی سنجی و همچنین پیش‌بینی و پیش‌یابی زلزله با در نظر گرفتن تلفیق اطلاعات مختلف از آب و هواشناسی گرفته تا بیولوژی از شایع‌ترین روش‌های مورد استفاده متخصصان است.

 

«با استفاده از پیش نشانگرها می‌توان بسیاری از زلزله‌ها را پیش‌یابی کرد.» معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان این مطلب به زمین‌لرزه‌های ایران اشاره می‌کند: از سده بیستم تاکنون ‪ ۱۲زلزله در ایران به ثبت رسیده که دارای پیش نشانگرهایی مانند لرزه خیزی پیش رخداد، تغییرات در هوا، زمین و ناهنجاری در رفتار حیوانات بوده است که در گزارشها آمده است و بنابراین آگاهی از وجود پیش‌نشانگر لرزه‌ای نیازمند مطالعه خاصی نبوده است.

 

دکتر زارع ادامه می‌دهد: اما برخی از زلزله‌ها بر اساس دانسته‌های موجود پیش‌نشانگر نداشته‌اند که در مورد آنها تعیین رخداد پیش‌نشانگرها نیازمند تشخیص الگو است.

ساماندهی دقیق داده‌ها، بررسی گسل‌ها، استفاده از کاتالوگ زلزله، آمار لرزه‌ها و مواردی از این دست و در نهایت بهره‌گیری از مکانیزم‌های محاسباتی منجر به تهیه الگو برای پیش‌یابی این دسته از زمین‌لرزه‌ها می‌شود.

 

چینی‌ها که ید طولایی در پیش‌بینی زمین‌لرزه‌ها دارند شاید با استفاده از چنین داده‌هایی زلزله سال 1976 را پیش‌بینی کردند هرچند که همین دانشمندان سال بعد از طبیعت شکست خوردند و بیش از 200‌هزار نفر در یک زمین‌لرزه این کشور کشته شدند.

 

با استناد به این اطلاعات است که دکتر مهر‌نیا از عملی نبودن اعلام زمانی که متخصصان بتوانند وقوع یک زمین‌لرزه را به صورت دقیق پیش‌بینی کنند سخن می‌گوید: « باید ببینیم که ما کجای دنیا هستیم و اصلا در این مورد دنیا کجاست. چینی‌ها با تمام ادعایی که در این زمینه دارند و تمام کار‌هایشان از بین 5 زلزله بزرگ موفق به پیش‌بینی 2 زلزله نشدند.»

 نقص اطلاعاتی، سد راه محققان«اکثر اوقات گاتالوگ‌ها، حتی آنها که مربوط به 30 سال اخیر هستند، نقص اطلاعاتی دارند که این نقص باعث می شود مدل های آماری و ریاضی که بخواهیم درست کنیم حتی در زاگرس که لرزه خیز‌ترین جای ایران است مدل های آماری ریاضی، خوب جواب ندهند.»

 

دکتر زارع با بیان این مطلب به لزوم جمع‌آوری اطلاعات گسل‌های کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: از ‪ ۲۰سال گذشته تاکنون اقدامات خوبی در این خصوص با هدف کاهش خطر زلزله در کشور صورت گرفته است، اما با توجه به زلزله خیزبودن کشور اقدامات اساسی تری مورد نیاز است.

 

افزایش ایستگاه‌های لرزه‌نگاری، ایجاد سامانه‌های هشدار سریع برای شهر‌های لرزه‌خیز و استفاده از فناوری‌های نوین از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنانکه رئیس پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و مهندسی زلزله از راه اندازی 25 ایستگاه لرزه نگاری در 5 سال آینده خبر می‌دهد و لزوم استفاده از سامانه‌های هوشمند در جهت کاهش خسارات زلزله را مورد تاکید قرار می‌دهد: متاسفانه سرمایه گذاریهای مناسبی در این حوزه نشده است و حتی علی رغم تمام بحثهایی که در زمینه پژوهش می شود هنوز مشکلات عدیده ای در ارتباط با نوع سرمایه گذاری داریم.

 

سامانه‌های هوشمند در ژئوتکنیک، شناسایی گسلها، لرزه‌خیزی و در سیستمهای شبکه لرزه نگاری و شتاب نگاری کاربرد دارد ضمن آنکه در سیستمهای ماهواره ای که اطلاعات از طریق ماهواره دریافت می شود نیز به کار می‌رود.

 

طراحی سنسورهای ویژه برای ثبت نانو زمین لرزه ها مورد دیگری است که در پژوهشگاه زلزله شناسی انجام شده و معاون پژوهشی این پژوهشگاه به آن اشاره می‌کند: برای پیش نشانگری زلزله سنسورهای ویژه ای با استفاده از فناوری نانو طراحی می شود که قادر است نانو زمین لرزه ها را ثبت کند.

به گفته دکتر زارع، طرح اولیه نانو زمین لرزه به وزارت علوم ارائه شده، و از آنجاییکه طراحی و تولید آن هزینه زیادی را می طلبد اجرای طرح در انتظار تایید و تامین هزینه‌هاست.

همایشی برای شناسایی داشته‌ها«ابتدای تابستان امسال ما به این نتیجه رسیدیم که لازم است همایشی برگزار کنیم تا پتانسیلهای موجود در کشور را بشناسیم و ببینیم که اولا چه کاری در این زمینه‌ها انجام شده و چه کارهایی مورد توجه قرار نگرفته و چه خلاءهای پژوهشی در این زمینه داریم.»

 

دکتر زارع هدف از برگزاری همایش پیش‌یابی زلزله را اینگونه تشریح می‌کند و البته این همایش را رضایت‌بخش ارزیابی می‌کند. ایجاد سامانه اطلاعات در حوزه پیش یابی زلزله از جمله اهدافی است که با برگزاری این همایش تحقق می‌یابد : این سامانه به منظور ایجاد تعامل تنگاتنگ و موثر با متخصصان این حوزه با هدف دانش محورکردن اطلاعات زمینه پیش یابی زلزله ایجاد می‌شود.

 

مهرنیا در این زمینه به خبر می‌گوید: قصد داریم مقالات علمی متخصصان حوزه پیش‌یابی زلزله را جمع آوری و در پایگاه اطلاعات مرکز علمی پیش بینی زلزله پژوهشگاه منتشر کنیم تا در چشم اندازی که برای این حوزه ترسیم کرده‌ایم بهره برداری شود.

به گفته این متخصص، تشخیص پیش‌نشانگر‌هایی با درجه اعتبار بالا بر اساس تجربیات گذشته شانس محققان را در پیش‌بینی زلزله‌های احتمالی آینده بالاتر می‌برد.

 

مهرنیا از برگزاری جلسات هفتگی با محققان پیشرو این حوزه پس از برگزاری همایش اخیر خبر می‌دهد و می‌افزاید: تعدادی از مقالات رسیده به همایش بسیار جالب بود و ما به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم از همکاری این افراد در مرکز پیش‌بینی استفاده کنیم و تا پایان سال با تشکیل کمیته‌های تخصصی، پژوهش در این حوزه را منسجم‌تر و بهتر پیش برویم.

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

کتابها یا راهنماهای زلزله

کتابها یا راهنماهای زلزله

 

برای استفاده از این کتابها و راهنماها از لینک های زیر استفاده کنید.

 

http://rapidshare.com/files/299449396/Earthquake_Engineering_for_Structural_Design_1.rar

http://rapidshare.com/files/299433669/0444825622_Earthquake_Proof_Design_1.rar

http://hotfile.com/dl/4562710/d84ec69/Geotechnical_Earthquake_Engineering_Handbook.rar.html

 

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

بررسی رفتار ديوارهای برشی پيش ساخته در مقابل زلزله

 

بررسي رفتار ديوارهاي برشي پيش ساخته در مقابل زلزله عنوان مقاله اي است كه در كنفرانس بين المللي زلزله مطرح شده است. براي دانلود اين مقاله روي لينك زير كليك كنيد.

http://mehrce.persiangig.com/omran/e-1125.pdf

 

به نقل از: http://mehrce.blogfa.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

پروژه مهندسی زلزله

 

پروژه مهندسی زلزله- استاد راهنما دکتر تهرانی زاده دانشجو محسن مینایی سال 1383-دانشگاه صنعتی امیر کبیر

شما در این پروژه دانشجویی آنالیز مودال - ماتریسهای سختی -محاسبه پریود- محاسبه نیروی برشی- آنالیز طیفی - آنالیز تاریخچه زمانی-...را خواهید دید ...

http://www.4shared.com/file/259705071/35f6a5fa/MainArt.html

 

به نقل از: http://iransaze.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

نرم افزار تحت اکسل جهت تهیه چک لیست آئین نامه زلزله 2800 ایران

برای دانلود نرم افزار از لینک زیر استفاده کنید.

 

دانلود نرم افزار تحت اکسل جهت تهیه چک لیست آئین نامه زلزله 2800 ایران

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

میراگرها و جداگرهای لرزه ای موجود در ایران

 

امروزه با گسترش دانش و استفاده از جدیدترین فناوریها در ساختمانهای جدید ، سبب گشته تا این ساختمانها در مقابل نیروهای جانبی بخصوص نیروی زلزله بدون هیچ گونه آسیبی یا خسارت کمی پایدار باقی بماند.این نوع ساختمانها عمدتاً از اصطحلاک کننده یا جذب کننده نیروهای جانبی استفاده می کنند که به آنها میراگرها و جداگر لرزه ای می گویند.به دلیل استفاده روز افزون از این فناوری در ایران،نمایندگی شرکت رابینسون نیوزلند در ایران اطلاعاتی از این فناوری در اختیار سایت خانه عمران جوان قرار دادند.این مجموعه ای از اطلاعات و تصاویر در مورد میراگرها و جداگر لرزه ای که شامل 7 پک می باشد که شامل مشخصات ،تصاویر و اطلاعات کامل می باشد.این اطلاعات در قالبهای PDF ، Word و .. می باشد.

1- Robinson Brochure & كاتالوك ها- دریافت

شامل:

كاتالوك RSL

RSLNZ Brochure

RSLBrochure

معرفي كمپاني RSL

معرفي جداگر لرزهاي Robinson

جداگر لرزهاي در پل Robinson

بكارگيري جداگر لرزهاي در ساختمان 7 طبقه

دكتر رابينسون

 

2 - جداگرلرزه اي Robinson و مشخصات LRB & HDRB- دریافت

مشخصات و تست هاي جداگرلرزه اي

LRB Specifications and Test procedure 2

طرح نصب جداگر لرزه اي

روند نصب جداگر لرزه اي

تست آتش سوزي جداگر لرزه اي

LRBS pecifications

 

3 - ميراگر Robinson Lead ExtursionLED - دریافت

ميراگر Robinson LED

مقاله در مورد LED

LED روي سيستم Passive

ميراگر هاي  Robinson PVD

 

4- ميراگر هاي Robinson PVD - دریافت

مشخصات ميراگر Ribinson PVD

شكل ميراگر Robinson PVD

ميراگر 150 تني Robinson PVD

بكار گيري ميراگر PVD در پل ها

بكار گيري ميراگر PVD

عملكرد ميراگر PVD در مقابل باد و زلزله

عملكرد ميراگر هستريس موقع زلزله

تصویر ميراگر فولادي Robinson

نتايج تست ها بر روي ميراگر PVD Robinson

بكارگيري ميراگر PVD در پل

 

5- ميراگر هاي Robinson RVD - دریافت

تصاویری از ميراگر Robinson RVD

مدل كردن كابل پل ها با ميراگر RVD

 

6 - تكيه گاههاي Robinson Roglider-دریافت

اطلاعات و تصاویر از این میراگر

اولین نصب Robinson Roglider

 

7 - مشخصات تكيه گاههاي لغزنده ها  Robinson Sliders- دریافت

تصاویر و اطلاعات

طرز نصب تكيه هاي لغزنده  Slider

مشخصات و تست هاي تكيه گاه هاي لغزنده Sliders

به نقل از: http://www.jch.ir

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

معیار محاسبه نیروی زلزله برای ساختمان در آیین‌نامه 2800

خلاصه

ویرایش دوم آیین نامه 2800 در آذر ماه سال 78 ارائه گردیده است. بعد از انتشار این ویرایش افراد متخصص و صاحبنظران زیادی در این مورد اظهار نظر کرده اند. موارد بسیاری اشاره شده و نکات زیادی نیز به نقد و بررسی گذاشته شده است. یکی از موارد موجود که متاسفانه در آیین نامه به درستی بیان نگردیده و کاربران آیین نامه را گمراه می‌کند بحث «سطوح عملکرد» و ملزومات آن است.

در این مقاله سعی برآن شده تا با بیان چند نکته به روشن تر شدن موضوع پرداخته تا مهندسان طراح با دید بازتری از آیین نامه استفاده کنند.

 

دريافت فايل PDF مقاله معیار محاسبه نیروی زلزله برای ساختمان در آیین‌نامه 2800

 

به نقل از: http://www.irancivilcenter.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

شبکه ملی زلزله (BioNET)

خلاصه

در مواقع بروز حوادث و بحرانها، چه طبیعی و چه غیر طبیعی (بشرساز)، اطلاع رسانی سریع و صحیح یکی از فاکتورهای بسیار مهم در هدایت صحیح روند مدیریت و فرماندهی بحران می‌باشد. مدیریت بر بحران بدون دسترسی به اطلاعات از منطقه آسیب دیده امری ناممکن است و از سوی دیگر کیفیت و سرعت اطلاعات واصله نیز نقش حیاتی در تصمیمات اتخاذ شده خواهد داشت.

 

در حال حاضر در کشور ایران، شبکه لرزه نگاری دستگاهی در سطح وسیعی در حال فعالیت است، اما بدلیل عدم وجود سیستم مخابراتی قوی و عدم ارتباط همزمان (On Line) این لرزه نگارها برای جمع آوری داده‌های ثبت شده و تحلیل آنها، همواره شاهد تاخیر فراوان در خبررسانی زمین لرزه‌ها به مسئولان حوادث غیر مترقبه بوده‌ایم. طرح پنج ساله‌ای برای تقویت شبکه لرزه نگاری در کشور تهیه شده است که با توجه به نیاز بالای کشور در این زمینه، پنج سال زمان بسیار طولانی به نظر می‌رسد

 

با بهبود شبکه لرزه نگاری کشور در سالهای آینده، امکان اطلاع رسانی سریع محل زمین لرزه وجود خواهد داشت، ولی با توجه به سطح آگاهی‌های موجود در زمینه رفتار خاک و مدلهای کاهندگی در مناطق مختلف ایران و نیز بالا بودن عدم قطعیتها در روابط موجود، امکان تخمین وسعت آسیب و میزان خسارت وارده چیزی است که نیاز به سالهای متمادی تلاش دانشمندان دارد.

 

با جمع بندی موارد فوق، جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران اقدام به استفاده از نیروهای مردمی در سطح کشور در جهت رفع مشکل و چاره اندیشی سریع در این زمینه نمود و در مرحله اول با فعال نمودن اعضای خود در منطقه شمال کشور، طی دو زمین‌لرزه ای که در این منطقه اتفاق افتاد، کارآ بودن این سیستم را اثبات نمود. پس از آن، این جمعیت مصمم گردید که این شبکه را تحت عنوان شبکه ملی زلزله یا BioNET به معنی شبکه زنده، بصورت کاملا علمی و تخصصی گسترش داده و از این طریق راه کاری سریع، ارزان قیمت و کارا برای کشور ارائه نماید.

 

دريافت فايل PDF مقاله  شبکه ملی زلزله (BioNET)

 

به نقل از: http://www.irancivilcenter.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

مدیریت بحران در حوادث طبیعی

چکیده مقاله:

ایران یکی از کشور هایی است که بنا به موقعیت زمین شناسی و جغرافیایی خود در معرض انواع حوادث طبیعی چون زمین لرزه، سیل، طوفان، زمین لغزش و خشکسالی قرار دارد. وقوع انواع حوادث طبیعی گذشته از اینکه توسعه پایدار کشور را با مشکل مواجه می سازد، همواره تلفات جانی و مالی فراوان و جبران ناپذیری به کشور تحمیل می کند.

سازمان ها و وزارتخانه های متعددی در مدیریت بلایای محیطی در گیر و فعالند که تحت نظر دولت جمهوری اسلامی ایران، به عنوان بالاترین نهاد هماهنگی بین بخشی فعالیت می کنند.

تصمیم دولت برای سازمان های دولتی و غیر دولتی الزامی است. مدیریت بلایای محیطی به دو روش امکان پذیر است:
مدیریت فعال که ابتدا احتمال حدوث خطر و آسیب پذیری محیطی مورد ارزیابی قرار می گیرد ؛ آنگاه روش های کاهش آسیب پذیری در مناطق در معرض حادثه مشخص می گردد که می تواند شامل ایجاد مصونیت ، ارائه قوانین لازم ،آگاهی های عمومی،آموزش وسیستم اعلام خطر آتی باشد. این روشها باید قبل از وقوع بلا و در جهت افزایش مقاومت در برابر بلایای آینده بکار رود .

مدیریت انفعالی ،که عملی قبل از وقوع بلایا و در جهت کاهش اثرات آن صورت نمی گیرد ، در حقیقت با پذیرش خطر تمام روش ها مستقیماٌ به طرف فعالیت های بعد از وقوع بلایا نظیر امداد و بازسازی صورت می گیرد.

در این مقاله با تکیه بر مطالعه و تحلیل شیوه مدیریت دو سانحه طبیعی،(سیل سال 1374 ماسوله و خشکسالی های 1377-1383سیستان ) کوشش شده به این پرسش پاسخ داده شود که مدیریت بلایای محیطی کشور در قلمرو کدام یک از دونوع مدیریت مزبور قابل ارزیابی است و عوامل و عواقب آن کدامند.

اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی محلی حوادث مذکور و برخی منابع بدست آمده است.نتیجه نشان می دهد که مدیریت انفعالی ، تعدد سازمانی، بی توجهی به بررسی بلایای طبیعی به عنوان بخشی از برنامه ریزی توسعه منطقه ای و عدم استفده از تجربیات و د ا نش بومی از تنگناهای مدیریت بلایای طبیعی در کشور می باشد.


1- مقدمه
ایران یکی از کشور هایی است که بنا به موقعیت زمین شناسی و جغرافیایی خود در معرض انواع حوادث طبیعی چون زمین لرزه، سیل، طوفان، زمین لغزش و خشکسالی قرار دارد. وقوع انواع حوادث طبیعی گذشته از اینکه توسعه پایدار کشور را با مشکل مواجه می سازد، همواره تلفات جانی و مالی فراوان و جبران ناپذیری به کشور تحمیل می کند.

سازمان ها و وزارتخانه های متعددی در مدیریت بلایای طبیعی در گیر و فعالند. از جمله آنها 14 وزارتخانه اند که تحت نظر دولت جمهوری اسلامی ایران، به عنوان بالاترین نهاد هماهنگی بین بخشی فعالیت می کنند. تصمیم دولت برای سازمان های دولتی و غیر دولتی الزامی است .اما قانون نقش هماهنگی را به وزارت کشور واگذار کرده است. در نتیجه تمام شاخه های اجرایی دولت و آژانس های خصوصی باید از خط مشی ها ی این وزارتخانه در مسأله پیشگیری بلایا و کاهش خسارت های مالی و جانی پیروی کنند.

مدیریت بلایای طبیعی به دو روش امکان پذیر است:
مدیریت فعال که ابتدا احتمال حدوث خطر و آسیب پذیری محیطی مورد ارزیابی قرار می گیرد ؛ آنگاه روش های کاهش آسیب پذیری در مناطق در معرض حادثه مشخص می گردد که می تواند شامل ایجاد مصونیت ، ارائه قوانین لازم ،آگاهی های عمومی ،آموزش وسیستم اعلام خطر آتی باشد. این روشها باید قبل از وقوع بلا و در جهت افزایش مقاومت در برابر بلایای آینده بکار رود .
مدیریت انفعالی ،که عملی قبل از وقوع بلایا و در جهت کاهش اثرات آن صورت نمی گیرد ، در حقیقت با پذیرش خطر تمام روش ها مستقیماٌ به طرف فعالیت های بعد از وقوع بلایا نظیر امداد و بازسازی صورت می گیرد.
معمولاٌ رابطه ای دو جانبه بین هزینه های پیشگیری بلایا و هزینه های بازسازی وجود دارد. این دلالت بر آن دارد که هرچه برای پیشگیری از وقوع بلایا هزینه شود ، هزینه های مربوط به بازسازی و جبران خسارات کمتر می شود و برعکس .

به هر حال نمی توان با صرف منابع مالی بسیار ، خطر را تا سطح قابل قبولی کاهش داد؛ بنا بر این سطح متناسبی از هزینه ها برمبنای نیازها ومنابع باید در جهت مدیریت فعال اختصاص داده شود.
در این مقاله با تکیه بر مطالعه و تحلیل شیوه مدیریت دو سانحه طبیعی،(سیل سال 1374 ماسوله و خشکسالی های 1377-1383سیستان ) کوشش می شود به این پرسش پاسخ داده شود که مدیریت بلایای محیطی کشور در قلمرو کدام یک از دونوع مدیریت مزبور قابل ارزیابی است و عوامل و عواقب آن کدامند. بنابراین ازریابی شیوه مدیریت بلایای محیطی با تکیه بر دو حادثه فوق الذکر هدف اساسی تحقیق حاضر می باشد به این امید که به عنوان مقدمه ای در برنامه ریزی های آتی مورد استفاده دست اندرکاران قرار گیرد.

2- جمع آوری داده ها و روش تحقیق
داده های مورد نیاز این تحقیق از دو حادثه مورد بررسی در رابطه با مدیریت بلایای طبیعی ( سیل سال 1374 ماسوله و خشکسالی های 1377-1383سیستان ) از طریق مشاهده محلی و مطالعه اسنادی به دست آمده است. حضور نگارنده به عنوان معلم در دوران خشکسالی در دانشگاه سیستان و بلوچستان این فرصت را به دست داده تا از نزدیک ابعاد فاجعه را مشاهده و با روند مدیریتی آن آشنا گردد. مشاهده کامل جریان سیل سال 1374 ماسوله به تناسب بومی بودن نگارنده و حضور بلافاصله او بعد از وقوع حادثه میسر شده است. دومین شیوه جمع آوری اطلاعات بررسی اسنادی مرتبط با دوسانحه مزبور بوده است که در جای خود بدان اشاره شده است . داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و بررسی تطبیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتیجه گیری شده است.

3- داده های تحقیق:
1-3- خشکسالی سیستان
ناحیه سیستان در طول سال های 1377-1383 با خشکسالی شدیدی روبرو بوده است که در اثر آن جریان آب هیرمند به طور کامل قطع گردید و به دنبال آن دریاچه هامون خشک شد. دشت سیستان ایران با وسعتی معادل 15197 کیلومتر مربع در شمال استان سیستان و بلوچستان قرار دارد . این دشت علیرغم یکنواختی نسبی ، دارای ناهمواری های متعددی از جمله کوه خواجه، دریاچه هامون، تپه های شنی و تراس های دریاچه ای است( زمردیان، 1367: 104) . جمعیت سیستان در سال 1385 ،329317 نفر بوده است .
اقلیم سیستان گرم و خشک ( نگارش و خسروی، 1379: 253) و میانگین دمای سالیانه آن 21 درجه سانتیگراد و متوسط بارش سالیانه آن 61.4 میلیمتر است . میزان تبخیر و تعرق بالقوه بین 4196 میلیمتر ( نگارش و خسروی، 1379:277) تا 5700 میلیمتر ( گنجی، 1353: 256) در نوسان است . بادهای 120 روزه که شاخص ترین و منظم ترین پدیده جوی ناحیه است ، از 20 اردیبهشت تا 20 شهریور تسلط کامل داشته و زندگی ساکنان آن را تحت تأثیر قرار می دهد( حسین زاده، 1376:107) .

در دوره 7 ساله خشکسالی میزان بارش سالیانه به طور متوسط به 32.1 میلیمتر کاهش یافت ( جدول 1). که در مقایسه با میانگین بلند مدت گرچه نصف شده و لی تنها 29.3 میلیمتر کاهش داشته است . از این رو خشکسالی سیستان را خشکسالی هیدرولوژیکی می نامند( کردوانی، 1380: 30).زیرا با توجه به اقتصاد حاکم ، زندگی مردم بیش از بارندگی به طور صد در صد به جریان آب هیرمند وابسته است( ساری صراف، 1379: 223).

سال	1377	1378	1379	1380	1381	1382	1383	متوسط سالیانه
بارش/میلیمتر	57	56	30	13	27	28.3	13.4	32.1

جدول1: میزان بارش متوسط سالیانه در ایستگاه زابل
منبع: سازمان هواشناسی

در حالی که کاهش میزان بارندگی سالیانه 29.3 میلیمتر بوده است، جریان آب هیرمند و آورد آبی آن دردوره خشکسالی نسبت به سالهای گذشته کاهش بسیارداشته و به طور متوسط به 121.9 میلیون متر مکعب رسید در حالی که در سالهای پرآبی به 28151 میلیون متر مکعب نیز می رسید ( مهندسین مشاور تهران سحاب، 1371:284). جدول2 آورد آبی سالیانه رود هیرمند را در دوره خشکسالی نشان می دهد.

جدول2 :آورد آبی سالیانه رود هیرمند در دوره خشکسالی

سال آبی	8-1377	9-1378	80-1379	1-1380	2-1381	3-1382	معدل
آورد آبی(میلیون مترمکعب)	258.8	114.1	58	0	326	96.6	121.9

 

منبع: شرکت سهامی آب منطقه ای سیستان و بلوچستان،1383:13

کاهش آب هیرمند تنها به کاهش میزان بارندگی بستگی نداشته بلکه احداث سد های مختلف بر روی رودخانه بویژه تأسیس سد کجکی در سال 1953 با حجم مخزن 1.8 میلیارد متر مکعب نقش مهمی در کاهش آب هیر مند داشته است( مهندسین مشاور تهران سحاب، 371: 74). کاهش شدید آب ورودی در سالها ی مزبور به خشک شدن کامل آب دریاچه هامون منجر شده و زندگی مردم را سخت تحت تأثیر قرار داد.

سیستان همواره خشکسالی های ادواری را تجربه کرده است . در سال 1345 خشکسالی حدود 68382 نفر از مردم سیستان را مجبور به مهاجرت گرگان و دیگر نقاط کشور کرده است . در خشکسالی 1349 حدود 60000 نفر دیگر مجبور به ترک سیستان و مهاجرت شده اند( ابراهیم زاده ، 1380: 162).

خشکسالی اخیر به رغم فعالیت های جدی سازمان های دولتی خسارات زیادی در پی داشته است. از جمله:

الف : خسارات بخش زراعت
جدول 3 کاهش سطح زیر کشت و میزان تولید سیستان را نسبت به سالهای قبل از خشکسالی نشان می دهد.

عناوین	سال1377- 1376	سال1383-1382	درصد کاهش
سطح زیر کشت محصولات زراعی(هکتار)	119624	25407	78.8
سطح باغات کشت	2306	405	82.4
تولید محصولات زراعی به تن	1052792	225998	78.5
تولید محصولات باغی به تن	13253	177	98.6

 

جدول3: سطح زیر کشت و میزان تولید بخش زرزاعت و باغداری در سیستان
منبع: جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان ، 1383:15

طبق برآورد کارشناسان طی دوره خشکسالی حدود 224200 میلیون ریال به بخش زراعت و باغداری سیستان خسارت وارد آمده است ( منبع: جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان ، 1383:18).

ب: خسارات بخش دامداری
براثر خشکسالی ، بخش دامداری سیستان که یکی از مهمترین زیر بخش های اقتصادی ناحیه بوده و گستردگی فعالیت آن عمدتاٌ در مناطق روستایی می باشد ، آسیب های جدی دید. این بخش قبل از خشکسالی ها بادارای بودن 1801222 واحد دامی ، سهم مهمی در ارزش افزودهی اقتصادی منطقه سیستان داشته است که بعد از وقوع خشکسالی ، در سال 83-1382 این رقم به 1372607 واحد دامی کاهش پیدا کرده است . جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوجستان مجموع خسارات وارده به این بخش را طی دوره 1378- 1383 در اثر اتلاف دام و تولیدات دامی ، حدود 32/257687 میلیون ریال برآورده کرده است ( جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوجستان ، 5:1383).

ج: خسارات وارده به بخش شیلات
در سالهای قبل از خشکسالی به طور متوسط سالیانه 7000 تن و حداکثر 12000 تن ماهی از هامون و چاه نیمه ها برداشت می شده است که در دوران خشکسالی بتدریج کاهش و در سال 1382 کاملأ قطع شده است. حذف برداشت ماهی زندگی ساکنان 53 روستا را در حاشیه تالاب هامون تحت تأثیر قرار داده و وسیله معیشت 1090 خانوار صیاد را از بین برد. در اثر خشکسالی صنایع دستی و تولید حصیر با استفاده از نی تالاب متوقف گردید( بریمانی، 1381: 192)که خسارت های ناشی ازآن را 630000 میلیون ریال برآورد کرده اند.( بذر افشان ، 1385: 123).

د: هزینه های دولت
کمیته امداد امام که یکی از سازمان های درگیر مدیریت بلایای محیطی است در جهت تسکین و امداد ، تعداد افراد تحت پوشش را که در اثر سانحه خشکسالی معیشت خود را از دست داده بودند ، از 20185 نفر در سال 1375 به 32124 نفر در سال 1381 افزایش داده است ( کمیته امداد امام استان سیستان و بلوچستان ،1382: 4) که رشدی برابر 62.8 در صد داشته است.در مدت مزبور دولت مجبور شده در جهت اقدامات امدادی، تسکینی در ازای هر نفر حدود 13 کیلو گرم در ماه آرد در اختیار مردم بگذارد و در بسیاری موارد اظطراری به توزیع کنسرو و سایر مواد غذایی بپردازد. توزیع تانکر های آب شرب در تمام مدت خشکسالی از دیگر فعالیت های امدادی دولت بوده است. با این همه در اثر خشکسالی ساختار شغلی ناحیه دچار تغییر اساسی شده است؛ بگونه ای که از تعداد جمعیت زارع و دامدار کاسته شده و بر صاحبان مشاغل غیر رسمی چون دستفروشی، کارگری موقتی ، قاچاق کالا و مواد سوختی به مقدار صد درصد افزوده شده است (جدول4) .

شغل	1377	1383	درصد تغییرات
زراعت	1235	852	69-
دامداری	909	627	69-
زراعت-دامداری	3143	2200	70-
صیادی	326	0	100-
سایر مشاغل	1013	2027	100+

جدول4 : تغییر ساختار شغلی سیستان در اثر خشکسالی
منبع: بذر افشان،1385: 130

2-3- سیل ماسوله :
در شمال ایران به طور طبیعی به چند دلیل سیل و زیان های آن چندان با اهمیت نبوده است از جمله :
- بارندگی منظم ، زیرا بین میزان و رژیم بارش و تغییر پذیری آن رابطه ای بر قرار است و هرچه میزان بارندگی بیشتر ، تغییر پذیری آن کمتر خواهد بود و توان بالقوه سیل کاهش می یابد. در نتیجه به علت وجود بارندگی منظم به طور طبیعی امکان وقوع سیل کمتر بوده و هست.
- تراکم پوشش گیاهی ، بخش اعظمی از سطح شمال ایران را پوشش گیاهی تشکیل می د اده که خطر بروز سیل را کاهش می داده است.

- طول کم رودها ، چون فاصله قلل کوهها تا سطح دریای خزر خیلی زیاد نیست، رود ها طو کوتاهی دارن، در نتیجه گستره کانونهای آبگیر کاهش می یابد، و خطر طغیان رود ها کمتر است . به همین دلیل استان گیلان با دارابودن بیشترین میزان بارندگی در میان استانهای کشور ، در دوره 1330-1370 ، تنها 3 درصد سیلابها و 1.2درصد زیانهای مالی ناشی از سیل را داشته است( دفتر طرح و برنامه معاونت آبخیز داری ، وزارت جهاد سازندگی). اما حدود 74 درصد سیل هایی که از سال 1330 تا 1380 اتفاق افتاده است ،تنها مربوط به بیست سال اخیر، (1380-1360) بوده است ( روزنامه همشهری، 28/5/1383).یکی از این سیل های مهیب سیل ماسوله بوده است. در سال 1374 مسئولان شهرک ماسوله در 36 کیلو متری جنوب غربی شهرستان فومن در ارتفاع 1050 متری ، طرح ساخت خیابان ورودی را به اجرا گذاشتند . بر اساس این طرح می بایست خیابان ورودی شهرک زیر سازی و دیوار بندی و پلی بتنی در بخشی از دره ماسوله رودخان در مدخل شهرک در ارتفاع 1100 متری ساخته می شد . با اجرای طرح ، خیابانی پر شیب آسفالت شد و پلی بتونی با عرض زیر گذر هفت متر و ارتفاع دو و نیم متر روی دره ای با شیب 45 درصد بنا شد . مجرای آب در بخش بالا دست و پایین دست پل محل حادثه نزدیک به بیست متر عمق ودر حدود پانزده متر پهنا داشته است .دو طرف خیابان شیب دار دارای دیوار سنگی بوده و تأسیساتی چون اداره مخابرات و پارکینگ اتومبیل ها در آنجا بنا شد.

در گذشته همان گونه که گفته شد مجرای آب رودخانه عمق بیست متری و پهنایی پانزده متری داشته و به جای پل بتونی ایجاد شده ، پلی چوبی بوده که به هنگام پر آبی هیچ گونه مانعی در برابر عبور آب ایجاد نمی کرده و آب مسیر طبیعی خودرا می پیموده است .

در نتیجه تخریب و فرسایش جنگلهای ناحیه بالا دست ، بارندگی روز نهم تیر 1377 رگبار کوتاه مدتی به جاری شدن سیل انجامید و تخته سنگی به ابعاد 5/6 متر دهانه این پل را که ابعادش 7 ×5/2 بود، مسدود کرد و آب ناگزیر از روی جاده آسفالته شیب دار به راه افتاد و هر چه در مسیرش بود با خود برد . مسافرانی که به علت بارش باران به اتومبیل های خود پناه برده بودند همه در دره ماسوله رودخان قربانی شدند و اقتصاد ماسوله که باید از محل گردشگری تابستانی سرو سامانی می گرفت ، دچار زیان فراوان شد ؛ به این ترتیب تصمیمات عمرانی ناهماهنگ با ویژگیهای طبیعی سرزمین و ساخت و ساز های غیر منطقی حادثه آفرید .

3-3- سازمان کنونی مدیریت بلایای محیطی کشور
سازمان و وزارت خانه های متعددی درفعالیت مدیریت بلایای محیطی در ایران درگیرند . در بین آنان 14 وزارت خانه اند که تحت نظر دولت به عنوان بالاترین نهاد هماهنگ کننده بین بخشی فعالیت می کنند . تصمیم دولت برای سازمان های دولتی و غیر دولتی الزامی است اما قانون نقش هماهنگی را به وزارت کشور واگذار کرده است . در نتیجه تمام شاخه های اجرایی دولت و سازمان های خصوصی باید خط مشی های این وزارت خانه را در جهت پیشگیری بلایا و کاهش خسارت های مالی و جانی پیروی کنند . برای دست یابی به این هدف و برای تأسیس یک نهاد واحد وکیفی در مقابله با بلایای محیطی در هر بخش از کشور ، وزارتخانه ، دفتر تحقیق و هماهنگی فعالیت های امنیتی و احیا تشکیل می دهد . هماهنگی بین بخشی در امور اجرایی بوسیله این دفتر انجام می شود اما هماهنگی بین بخشی در تحقیق از طریق کمیته ملی کاهش بلایای محیطی انجام می شود.

این کمیته مرکب از 9 زیر کمیته است که هریک در موضوع خاصی زیر نظر وزارتخانه ها و سازمان ها فعالیت می کنند . یک زیر کمیته نیز مسئول اهداف هماهنگی است ) (Bahrainy,2003:140-160 .

از نظر اجرایی سازمان های مختلفی درگیر مدیریت بلایای محیطی در ایران هستند . فعالیت اصلی سازمان ها و نهاد های فعال در مدیریت بلایای محیطی در کشور به 13 گروه تقسیم می شود: شامل پیشگیری،آموزش، امداد و نجات، تحقیق، هماهنگی و ارتباطات، نظارت، استانداردسازی، بازسازی، برآورد خسارات، پیش بینی ، اعلان شرایط، مالی و پخش اطلاعات . برای نمونه در مورد تکنولوژی کاهش خطر خشکسالی سازمان مراتع و جنگل ها و وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت دارند. در رابطه با سیل وزارت نیرو از نظر سیستم هدایت رودخانه، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن از نظر پایگاه اطلاعات ، و سازمان مراتع و جنگل ها و سازمان هواشناسی در بخش تحقیقات سیل نقش دارند. شهرداری در مورد کاهش خطر در خیابان مسئولیت دارد. و در همه موارد مذکور بنوعی نیروی انتظامی، سازمان بسیج، وزارت جهاد سازندگی ، وزارت کشاورزی، وزارت کشور، وزارت نیرو ، هلال احمر و وزارت بهداشت نقش دارند (.(Bahrainy,2003:140-160 بدین ترتیب در عمل یک فعالیت خاص با کار چندین سازمان مختلف مواجه می شود.

4- تحلیل داده ها
بررسی حاضر بیانگر آن است که در هردو مورد مزبور فعالیت مدیریتی معطوف به زمان بعد از وقوع حادثه بوده است. و فعالیت پیش بینی و پیشگیری و برنامه ریری در آنها بسیار کم رنگ بوده است.
اطلاعات حاصله از این بررسی نشان می دهدکه خشکسالی سیستان اغلب با تناوب چندین ساله در ناحیه اتفاق افتاده و می افتد. آثار موجود در یک دوره یکصدوبیست ساله (1872-1992) نشان می دهد که در این مدت حدود 23 خشکسالی در ایران روی داده است که 13 مورد یا 56.5 درصد آن خشکسالی های بحرانی بوده است ( بریمانی، 1383:186-193). بنا بر این پیش بینی خشکسالی اخیر نیز به عنوان یکی از خشکسالی های بحرانی کار دشواری نبوده است . چنانکه در سال 1373 یعنی چهار سال پیش از وقوع حادثه در این دوره ، حدوث آن تحت عنوان " فاجعه ای در حال شکل گرفتن " از سوی محققین هشدار داده شده بو د که چنین حادثه ای منبع اصلی آبیاری سیستان و امکانات اقتصادی دیگرِ آن چون مراتع ، صید و شکار، صنایع دستی و... را به نابودی خواهد کشاند( مجتهد زاده، 1374، 33-38). با این همه حادثه اتفاق افتاد و طی هفت سال علاوه بر خسارات اقتصادی برابر حدود 4644644.499 میلیون ریال ، خسارات غیر قابل جبران اجتماعی نظیر تغییر ترکیب جمعیتی و شغلی مردم ناحیه وارد ساخت؛ به گسست فرهنگی ناحیه منجر شد و هزینه های هنگفت مالی و پرسنلی به دولت تحمیل کرد.

در سطوح پایین و محلی نیز ، ناحیه شاهد آن بوده است که ارائه کمک های دولتی به نحو مطلوبی مدیریت نمی شد که خود بحثی مفصل می طلبد.
نگاهی به علت اصلی بروز حادثه نشان می دهد که عوامل جوی و کاهش بارندگی از عوامل تشدید کننده بحران بوده است ولی عامل اصلی آن نبوده است. بنا بر این نمی توان آن را بلای طبیعی و اجتناب ناپذیر تلقی نمود. زیرا با تقسیم واحد جغرافیایی سیستان به دو واحد سیاسی (سیستان افغانستان و سیستان ایران ) در سال 1872، در واقع میان دو حوضه مرطوب که در افغانستان قرار دارد و حوضه خشک که در ایران واقع است ، جدایی افتاد . هرگونه بهره برداری در بخش علیای رود پیامد هایی در بخش سفلای رود دارد که در سالهای خشک و بحرانی می تواند به قطع کامل آب بیانجامد و در نتیجه همه فعالیت های اقتصادی وابسته به آن را آسیب پذیر سازد( بریمانی، 1383:186-193).

اگر ساختار کنونی مدیریت بلایای محیطی در ایران در مقایسه با علت حادثه خشکسالی مزبور مورد بررسی قرار گیرد ، باید پرسید که مسئولیت این حادثه با چه سازمان یا ارگانی بوده است؟
آیا سازمان مراتع و جنگل ها و وزارت جهاد کشاورزی که در ساختار کنونی مدیریت بلایای طبیعی در کشور نقش دارند، در این حادثه مسئولیت مشخصی دارند؟ که البته چنین نمی باشد. در این حادثه می توان فقدان فعالیت فعال وزارت امور خارجه را مشاهده نمود که در ساختار کنونی مدیریت بلایای طبیعی در کشور تنها مسئولیت نظارت و پخش اطلاعات و ارتباطات را به عهده دارد و هیچ ارتباطی بین نقش این وزارتخانه و حادثه خشکسالی در ساختار کنونی مدیریت بلایای طبیعی در کشور دیده نمی شود ( (Bahrainy,2003:140-160. و وزارت کار و امور اجتماعی در این بین بکلی غایب است .
وزارت امور خارجه در مورد حقوق بهره برداری ایران از آب هیرمند فعالیتی نداشته و یا توفیقی بدست نیاورده است. سازمان عریض و طویل " سازمان عمران سیستان " که وابسته به چندین وزارتخانه بوده و منابع فراوانی در ناحیه هزینه کرده است ، در مورد تغییر ساختار اشتغال ناحیه هماهنگ با منابع اب در دسترس مسولیتی نداشته و کاری نکرده است.

وزارت بازرگانی در مورد سازماندهی تجارت یا یکی از توان های بسیار مناسب ناحیه هیچ فعالیت موثری نداشته است.
وزارت جهاد کشاورزی در مورد تغییر سیستم کشت ناحیه و استفاده از سیستم های نوین آبیاری در محیط با توان تبخیری بالا هیچ اقدامی نکرده است. سیستم آبیاری در سیستان خشک با گیلان مرطوب هیچ تفاوتی ندارد. در مقابل جملگی شاهد خسارات فراوان خشکسالی به عنوان باصطلاح سانحه طبیعی بوده اند و در فعالیت های بعد از بروز حادثه فعال بوده اند . اقدامات انفعالی سازمانها بگونه ای بوده است که عده معدودی نه تنها از حادثه خشکسالی زیانی ندیدند بلکه ار محل فعالیت های نابسامان بعد از وقوع حادثه منافع فراوانی بدست آوردند.

یکی دیگر از حوادث مورد بررسی ، سیل مهیب ماسوله در سال 1374 بوده است. عامل اصلی بروز این حادثه اجرای طرح ساخت خیابان ورودی شهرک بوده است . مجری آن شهرداری بوده است . مسئولیت جلوگیری از تخریب جنگل ها با سازمان مراتع و منابع طبیعی بوده است. علت اصلی تخریب جنگل و مراتع زندگی دامداری و سوء استفاده احتمالی برخی مأمورین بوده است.
وزارت نیرو به عنوان عضوی از اعضای سازمان مدیریت بلایای محیطی، از میزان دبی رود و تغییر پذیری آن اطلاع دارد. شهرداری به عنوان عضوی دیگر مسئولیت بنای جاده و خیابان را دارد. آگاهی از ویژگی زمین ساختی منطقه در قلمرو فعالیت سازمان زمین شناسی است . مسئولیت هماهنگی بین سازمانها در مورد این پدیده مشخص با چه کسی بوده است؟

از سوی دیگر ساختار کنونی مدیریت بلایاِی محیطی تا چه اندازه می تواند از مشارکت داوطلبانه واقعی مردم محلی بهره گیری کند. واقعیت آن است که تا زمانی که حاکمان محلی مسئولیت امور سیستان و دفاع از این استان و دیگر سرزمین های مرزی خاوری ایران را به عهده داشتند ، از منافع منطقه ای ایران نیرومندانه دفاع می شد و ساکنان این مناطق از حقوق تاریخی خود بهره می گرفتند ، اما از هنگامی که رایزنی های محلی از سوی دولت مرکزی کنار گذاشته شد ، بویژه از سال های نخستین قرن بیستم که همه امور همه مناطق ایران زیر کنترل دولت مرکزی درآمد ، منافع ملی ایران در سیستان مورد بی توجهی قرار گرفت( مجتهد زاده، 1374، 33-38).

در مورد سیل ماسوله هم اگر توجه شود ، هِیچ یک از قربانیان بومی نبوده اند . زیرا بومیان بهنگام رگبارها با کف زدن و سوت زدن متمادی کسانی را که در کنار رود در قسمت پایین دست رود بوده اند، از طغیان رود و بروز خطر آگاه می کردند و بومیان با آن آشنایی داشتند که سازمان کنونی مدیریت بلایای محیطی قادر به بهره برداری از این توان محلی و سنتی نبوده است.
به عبارت دیگر وقتی که یک فعالیت خاص با کار چندین سازمان مواجه می شود، معلوم نیست که مسئولیت هر یک از سازمان ها در انجام فعالیت و هماهنگی سازمانی تا چه میزان است . در چنین مواقعی ابهام و یا تعدد تصمیم گیری و در نتیجه بی کفایتی مدیریتی حتمی خواهد بود. با همه دقتی که به نظر می رسد در سازماندهی مدیریت بلایای محیطی در ایران صورت گرفته است، متولی بسیاری از فعایت ها بویژه در بخش پیش گیری و برنامه ریزی خالی است.

5- نتیجه گیری و پیشنهاد:
بررسی نشان می دهد که ساختار کنونی مدیریت بلایای محیطی در ایران با سه نوع تنگنا دست به گریبان است : اول ، فقدان سازمان و ساختار مناسبی که بتواند بلایای محیطی را به بطور یکپارچه ، جامع و فعال مدیریت نماید .

هماهنگی لازم بین سازمانهای مختلف در گیر وجود ندارد . گرچه گویا همه سازمانها شروع وظیفه خود را بعد از وقوع حادثٍه می دانند، اما تجربه دو حادثه فوق نشان می دهد که در آن هنگام نیز ناهماهنگی سازمانی به شدت خود را نشان می دهد . بنا بر این تعدد سازمانی ، پراکندگی مسئولیت ها و فقدان هماهنگی و فقدان قوانین جامع و یکپارچه شامل امداد و نجات و استفاده از سلیقه سازمانی در مراحل مختلف بلایا و بویژه ضعف و فقدان جنبه های جلوگیر ی وآمادگی اولین چالش سازمان کنونی مدیریت بلایای محیطی در ایران است. اغلب فعالیتها معطوف به زمان بعد از وقوع حادثه بوده است.

دوم، در ساختار کنونی مدیریت بلایای طبیعی در کشور، برنامه ریزی منطقه ای جایگاهی ندارد وبلایای طبیعی به عنوان عاملی حاشیه ای که گهگاهی روند توسعه را تخریب می کند، بررسی می شود (Bahrainy,1998:142-181) در حالی که تجربه نشان می دهد که سیستم جامع و یکپارچه برنامه ریزی شهری و منطقه ای می تواند همرا با دیگر تدابیر نقش مهمی در کاهش بلایای طبیعی داشته باشد. در این نوع برنانه ریزی نقش حوادث طبیعی در توسعه بخوبی ارزیابی و درجهت هماهنگی با آن چاره اندیشی می شود
سوم، در سازمان کنونی مدیریت بلایای طبیعی استفاده از مشارکت مردم محلی و دانش و تجربیات بومی در مراحل مختلف تصمیم گیری و اجرا جایگاهی ندارد . در صورتی که مشارکت مردمی اولین شرط توفیق و سرزمین ایران مملو از تجربیات و دانش های کهن است که می توان آن را بروز و مورد بهره برداری قرار داد
از این رو پیشنهاد آن است که:

اول، یک سازمان ویژه در عالی ترین سطح مسئولیت مدیریت بلایای طبیعی را به عهده بگیرد. این سازمان باِید نقش هماهنگی در عالی ترین سطح را داشته باشد و تبعیت از تصمیمات آن برای کلیه سازمانها و نهادها و حتی نهادهای خارج از حیطه قوای سه گانه الزامی باشد.

دوم، در برنامه ریزی توسعه، بلایای طبیعی به عنوان بخشی از فعالیت های برنامه ریزی بررسی و مورد توجه قرار گیرد. و همانگونه که اجرای هر پروژه ای باید منوط به دریافت مجوز از مثلأ سازمان محیط زیست باشد، دریافت مجوز از نهاد عالی مدیریت بلایای طبیعی نیز اجباری باشد.

سوم، استفاده از مشارکت مردمی و دانش و تجربیات بومی و بهره برداری علمی ازآن لازمه توفیق مدیریت بلایای طبیعی در کشور است.

به نقل از: http://forum.geomapia.net

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

مدیریت بحران در حوادث طبیعی، نیروهای آموزش دیده مردمی و جامعه آماده

چکیده مقاله:

بحران در این مقاله به مفهوم حوادث غیر مترقبه طبیعی نظیر سیل، رانش زمین ، ریزش بهمن، زلزله و ... حتی یخبندان و خشکسالی است که قبل از هر چیز به هواشناسی ، اقلیم شناسی ، زمین شناسی ، جغرافیای شهری و روستایی ، شهرسازی و به ویژه شهرداری(مدیریت شهری) مربوط می شود. و بنابراین آماده سازی جامعه و آموزش نیروهای مردمی داوطلب را نیز می بایست، طبیعتاً و قبل از هر چیز ، برشناخت محل، یعنی جغرافیا، به ویژه جغرافیای شهری و روستایی نهاد و آنگاه به سایر آموزش های ضروری و لازم و تجارب مهندسی اداری ـ اجتماعی شناخته شده و موفق در جهان پرداخت.
است که در تحلیل هزینه / فایده خود، فراتر از مباحث خشک و خاص فنی و اقتصاد مهندسی، هدفی مگر درچارچوب اهداف اخلاقی و انسانی نمی تواند داشته باشد.توپوگرافی شهر، اقلیم شناسی شهر، نقش و جایگاه آمایشی- بازرگانی شهر (مثلاً به اصطلاح برسر چهارراهی قرار داشتن )، مرکزیت سیاسی، نقشه های معابر، شبکه آب و فاضلاب ، شبکه گاز و برق ، مراکز خدمات عمومی و ... حتی مذهب و اعتقادات عمومی حاکم در زمره موضوعاتی هستند که مسلماً به امدادگران در زمان امداد کمک می کنند. مورد بحران ، موردی از رشد وتوسعه و بنابراین اهداف اساساً اقتصادی و در مقوله مهندسی اقتصاد نیست ؛ همچنان که فنی و درحوزه فعالیت مدیریت های فنی نیز نیست ... بلکه برعکس، مدیریتی اجتماعی و از نوع برنامه ریزی هایی اجتماعی است که در تحلیل هزینه / فایده خود، فراتر از مباحث خشک و خاص فنی و اقتصاد مهندسی، هدفی مگر درچارچوب اهداف اخلاقی و انسانی نمی تواند داشته باشد.


مقدمه:
بحران در این مقاله به مفهوم حوادث غیر مترقبه طبیعی نظیر سیل، رانش زمین ، ریزش بهمن، زلزله و ... حتی یخبندان و خشکسالی است که قبل از هر چیز به هواشناسی ، اقلیم شناسی ، زمین شناسی ، جغرافیای شهری و روستایی ، شهرسازی و به ویژه شهرداری (مدیریت شهری) مربوط می شود. و بنابراین آماده سازی جامعه و آموزش نیروهای مردمی داوطلب را نیز می بایست، طبیعتاً و قبل از هر چیز ، برشناخت محل، یعنی جغرافیا، به ویژه جغرافیای شهری و روستایی نهاد و آنگاه به سایر آموزش های ضروری و لازم و تجارب مهندسی اداری ـ اجتماعی شناخته شده و موفق در جهان پرداخت.

توپوگرافی شهر، اقلیم شناسی شهر، نقش و جایگاه آمایشی- بازرگانی شهر (مثلاً به اصطلاح برسر چهارراهی قرار داشتن )، مرکزیت سیاسی، نقشه های معابر، شبکه آب و فاضلاب ، شبکه گاز و برق ، مراکز خدمات عمومی و ... حتی مذهب و اعتقادات عمومی حاکم در زمره موضوعاتی هستند که مسلماً به امدادگران در زمان امداد کمک می کنند. مورد بحران ، موردی از رشد وتوسعه و بنابراین اهداف اساساً اقتصادی و در مقوله مهندسی اقتصاد نیست ؛ همچنان که فنی و درحوزه فعالیت مدیریت های فنی نیز نیست ... بلکه برعکس، مدیریتی اجتماعی و از نوع برنامه ریزی هایی اجتماعی است که در تحلیل هزینه / فایده خود، فراتر از مباحث خشک و خاص فنی و اقتصاد مهندسی، هدفی مگر درچارچوب اهداف اخلاقی و انسانی نمی تواند داشته باشد.

- تجهیز منابع، به خصوص منابع انسانی در زمان حادثه به منظور عودت دادن وضعیت بحرانی به وضعیت عادی سابق ( و یا بهتر از آن )
- تعیین اختیارات و وظایف هریک از سازمان های دولتی، عمومی ، غیر دولتی(شهرداری ها و ...) و سازمان های غیردولتی درمقابله با بحران
- تدوین استراتژی اولیه ، یا به زبان بهتر: فرآیند امداد رسانی به صورتی هرچه سازمان یافته تر و هماهنگ تر
- معرفی (تهیه فهرست) سازمان ها ، نیروی انسانی و تجهیزاتی که می توانند بکار گرفته شوند.
- پیش بینی چگونگی مدد خواهی از متخصصان و غیر متخصصان در شرایط بحران

با اینهمه ، تهیه برنامه قبلی در این حوزه به معنی وحی منزل ـ حکم بلامنازع و سازمان لازم الاتباع نیست . بلکه سندی است که می تواند به موقع خود و به منظور رعایت استراتژی های اصولی ضروری، سازماندهی و هماهنگی های لازم ، مورد استفاده سازمان ها و افراد درگیر در حادثه قرار گیرد. به عبارت دیگر، سندی است که نشان می دهد:
- چگونه می توان از اعضاء ، متخصصان و تجهیزات سازمان های مربوط استفاده کرد.
- سازمان های مربوطه به تکنیک ها و تاکتیک ها ، یا به روش ها و رویه های مدد رسانی واقف می شوند.
- هر شهر (یا روستا) به امکانات مددکاران وتجهیزات موجود نزد همسایگان خود وقوف می یابد.- فرآیند مددرسانی به صورتی مستمر تکمیل می شود.
- پس از وقوع هر حادثه طبیعی بزرگ و آشکار شدن نقایص برنامه ، اصلاح و تجدید نظر لازمه صورت گرفته برنامه باز هم کامل تر می شود.
برخلاف برنامه های متداول که محض شرایط عادی تدوین می شوند؛ دراین برنامه وظیفه هر سازمان و تشکل فقط در شرایط اتفاق حادثه طبیعی ( زلزله ، سیل، طوفان ...) تعیین می شود. استراتژی، پروژه، یا به صورتی صریح تر :
« فرآیند عملیات امداد» اساس این برنامه را تشکیل می دهند.

هدف:
هدف برنامه مدد رسانی در شرایط بحران، سازماندهی نیروها و تجهیزاتی است که به موقع خود آگاهانه به منظور حفظ سلامت، امنیت و رفاه شهروندان و به طور کلی ساکنان محل(منطقه، شهر، روستا) وارد عمل می شوند و به این دلیل است که به شرح و تفصیل اقدامات لازم برای کاهش مخاطرات و عواقب بحران می پردازد.

تشکیلات امدادی
« امداد» مربوط به خطری موجود یا خطری احتمالی است که جان و مال مردم را تهدید می کند. وسعت و اهمیت حادثه طبیعی مستلزم امداد رسانی از سوی سازمان ها و افراد معینی است که سازمان یافته و هماهنگ، تحت نظر مدیریت محلی ( شورای استان و استاندار، شورای شهر و فرمانداری و شهرداری ، شورای روستا،و ... ) ، یا جانشین آن ، در سه حوزه مشخص وارد عمل می شوند:
- خدمات مربوط به اطفاء حریق ، و ...
- فوریت های پزشکی
- تامین امنیت جانی و مالی افراد
شاید لازم به یادآوری نباشد که چنین تشکیلاتی نه تنها در موارد حوادث غیر مترقبه طبیعی ، بلکه در مواردی چون آتش سوزی های گسترده، قطع گاز و برق شهر، قطع آب ، برف و یخبندان و ... نیز می توانند وارد عمل شده مدد رسان باشند.
سازمان های آتش نشانی ـ جمع آوری آبهای سطحی ـ لجستیکی و امثال آنان به صورتی مستقیم یا غیر مستقیم جزء این تشکیلات محسوب می شوند.

قوانین و مقررات
هیچ اقدامی بدون هیچ دلیل و به خصوص هیچ بهانه ای نمی تواند خارج از قوانین و مقررات کشور صورت گیرد. قوانین و مقررات مربوط به متن مدیریت بحران (و نه منحصراً پیشگیری هایی چون مقاوم سازی ساختمان و بازسازی ها) در ایران نادر، ناقص و عملاً کم اثر می نمایند. به عنوان مثال ، قوانین، مقررات ، سازمان ها و اقدامات مربوط به زلزله در کشور ایران صدها صفحه را به خود اختصاص داده از حوصله ی متخصصین امر خارج گشته اند حال آن که در همین حجم عظیم نیز پاسخگوی حتی بخشی از مسایل اصلی نبوده اند؛ قوانین سیل در شهرها یا وجود ندارند یا بسیار ناقص و مبهم اند وقس علیهذا ... ضمن آن که دراین مرحله از گذر( هرچند بسیار کند) تمرکز به عدم تمرکز در ایران ، تهیه و تدوین مقررات شهریی که مورد تایید، یا مستقیماً مورد تصویب ، شوراهای شهرها و روستاها قرار گرفته باشند اهمیتی دوچندان یافته اند.
به خصوص به دلایل امنیتی و تخصصی، قوانین و مقرراتی دراین مورد لازم است که طبق فرآیند عملیات امداد و بنا به نیازهای آن ، نیروها ، به ویژه نیروهای مردمی آموزش دیده در صورت وقوع حادثه به صورتی کاملاً آماده و کارآ وارد صحنه عمل شوند و به طور کلی عموم مردم نیز مهیای مقابله با هرنوع حادثه طبیعی (و غیر طبیعی) باشند.

چون اصلاح و تجدید نظر مستمر و مداوم در چنین برنامه هایی یک اصل اجتناب ناپذیر است معمولاً کشورهای مجرب و پیشرفته جهان از تدوین چنین قوانینی که اصلاح و تعویض مکررآنها امکانپذیر نیست ، دوری می جویند یا به طور کلی ، مثلاً فقط به صورت یک «ماده واحده» قانونی تصویب و اجرای آن راموکول به مقررات و آییننامه های مربوطه، ترجیحاً محلی و توسط شوراهای شهری ومنطقه ای ، می نمایند.
به این ترتیب با افزایش نقش مردم در مراحلی چون اصلاح و تجدید نظر و به ویژه درجایگاه مدیریت شهری آموزش و افزایش اطلاعات و آگاهی های آنان بیش از پیش ضروری می شود.

پیش فرض ها
در تهیه و تدوین برنامه یا مقررات مزبور کافی است به فوریت های روزمره و به اصطلاح« حوادث کوچک » توجه شده گستره اقدامات در موقع حادثه را تصویر ، پیش بینی و محض پیشگیری برنامه ریزی کرد. مثلاً اگر در شهر تهران روزانه هزار مورد سوختگی به وجود آید بیمارستان سوانح وجودکفایت نخواهد کرد؛ حال اگر درصورت وقوع زلزله آتش سوزیی وسیع رخ داده هزاران نفر را دچار سوختگی کند چه بایدکرد؟ از اینجا است که در برنامه مورد نظر ابتدا می بایست جامعه را آماده برخورد با چنین مسایل کرد و آنگاه ، و به خصوص با تجهیزاتی تدارک شده از قبل، به نیروهای داوطلب مردمی آموزش هایی لازم داد تا هریک از اعضای جامعه که به خطیر بودن موضوع آگاهی یابد لااقل محض حفظ جان ومال و ناموس خود و عزیزان و نزدیکان خود در پی کسب آموزش های لازم و به طور کلی آمادگی قبلی برآید ( دو وظیفه ای که در پیشرفته ترین شهرهای بزرگ جهان به شهرداری ها وتصمیمات شوراهای شهر وروستا ، یادرصورت فقدان آنان به جانشینانشان واگذار شده است.)
درعمل، واکنش در مقابل چنین بلیه هایی نه تنها به شهرداری شهر ، بلکه به شهرداری های شهرهای همسایه و به طور کلی کل کشورمربوط و نهایتاً حالتی فرامنطقه ای و ملی به خود می گیرد، از جمله :
- آماده سازی حقیقی و واقعاً «مهیا» سازی شهروندان و به طور کلی جامعه قبل از حوادث که سبب می شود در زمان وقوع حوادث ، تقاضاهای بسیار کمتری از سازمان های امدادی و امدادگران داشته باشند. دراین خصوص به سهم خود اجرای دو برنامه فرعی لازم می شود:
1- حساس سازی تمام افرادجامعه نسبت به حوادث طبیعی و اهمیت دادن به اینگونه اتفاقات غیرمترقبه، حتی اگر به صورت ترعیب افراد باشد.
2- آموزش های لازم به عموم شهروندان (آموزش هایی که می تواند به صورتی مختصر و مفید به زبان ساده چاپ شده درمحلی همیشه در دسترس هر خانواده و هر سازمان نگهداری شود.)
این دو پروژه اجتماعی ـ فرهنگی خود به خود سبب می شوند که افراد جامعه شخصاً و به اصطلاح قایم بالذات از مراتب آسیب پذیری احتمالی خود بکاهند و به خصوص وسایلی برای امداد به خود طی هفتادو دو ( 72) ساعت اولیه پس از حادثه فراهم آورند. پس از آن نیز مسلم است که بنا به برنامه ای متداول درحوزه مدیریت بحران حوادث طبیعی نیروهای امدادگر به کمک آنان رسیده باشند.

- « مرکز اقدامات فوری پس از حادثه » با ترکیبی از گروههای نظارت وکنترل شهری یا روستایی
( شورا یاری ها یا گروههای در تبعیت از آنان ) در سطح شهر یا روستا تشکیل می شود. سطح عملیات چنین گروههایی در هشدار دهی به سایر شهروندان (که از وظایف سازمان های اداری مربوطه است ) پایین ، در نظارت برامداد رسانی هایی که توسط بخش دولتی ، بخش عمومی غیر دولتی و سازمان های غیر دولتی متوسط ، و در تکمیل کردن فعالیت های امداد گران حرفه ای ( نظیر ماموران هلال احمر) در بالاترین سطح ممکن خواهد بود.
- مسلم است که اعضای « گروههای نظارت و کنترل» مزبور می بایست از قبل از وقوع حادثه از
آموزش های لازم برخوردار شده تمریناتی کافی درحوزه مددرسانی به موقع را داشته باشند.
- درضمن، هریک از سازمان های دولتی ، عمومی غیردولتی و سمن ها ( سازمان های غیردولتی) وظیفه دارد مخارجی را که ضمن عملیات امداد رسانی متقبل شده است به منظور بازپرداخت از سوی شهرداری ، یا سازمان های مربوطه دولتی، یا حتی فقط به منظور ثبت وضبط در اسناد و آمار خسارات وارده ( که در برنامه ریزی ها و بودجه بندی های بعدی ملاک عمل واقع می شود) حتی الامکان به صورتی مرتب و دقیق یادداشت کند.
- نهایتاً هریک از « گروههای نظات و کنترل» بنا به تخصص هایی که داشته است و تجاربی که به مرور زمان می یابد در فرآیند تهیه برنامه ، تدوین مراحل عملیات امداد رسانی ، تهیه و تدارک آموزش های مربوطه و سایر امور مقدماتی برحسب قابلیت و بسهم خود کمک می کند.

کمیته (گروه کار) برنامه ریزی
کار برنامه ریزی در دولت مرکزی و فقط به صرف این که افرادی دارای تحصیلات عالی یا مناسب دولتی مربوط به آن باشند صورت نمی گیرد، بلکه حاصل جمعبندی نتایج پروژه های پژوهشی دانشگاهیان حقیقتاً متخصص ـ سایر محققان ـ نتایج تجربیات مسؤولان امداد در حوادث غیر مترقبه طبیعی قبلی ( مثل مسؤولان امداد رسانی به مردم بم پس از زلزله ) و ... است که در گروه کار یا در واقع « کمیته برنامه ریزی مدیریت بحران حوادث غیر مترقبه طبیعی » یا مثلاً « ستاد حوادث غیر مترقبه » یک محل که درصورت وجود دریک کلانشهر طبیعتاً می تواند دبیرخانه کوچکی نیز داشته باشد به صورت مستمر مورد شور ومشورت قرار گرفته حک و اصلاح ، ساماندهی ، تصحیح و تکمیل ، هماهنگ ، تهیه وتدوین می شود. مشخصات و شرایط جغرافیایی ـ اقتصادی ـ اجتماعی هر شهر و منطقه نسبت به شهرهای دیگر متفاوت و بنابراین برنامه ریزی و امداد رسانی در زمان وقوع حوادث غیر مترقبه طبیعی آن نیز متفاوت و نهایتاً مدیریت بحران آن نیز متفاوت است.

به این ترتیب، کنفرانس های بین المللی مدیرت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه طبیعی ایران می تواند ، در واقع نقش گروه کار مدیریت ، یا به زبانی حقیقی گروه کار برنامه های حوادث غیر مترقبه طبیعی در ایران را ایفاءکنند و دراین ایفاء نقش نیز جایگاه وهزینه های مربوطه آنان در مدیریت و برنامه ریزی کشور به شایسته ترین وجه ملحوظ گردد.

ترکیب کمیته برنامه
ترکیب کمیته برنامه یکی از اساسی ترین موضوعاتی است که می بایست به صورتی کامل مورد توجه قرار گیرد. چرا که برنامه مربوط به حادثه ای طبیعی در یک محل ، به ویژه در یک کلانشهر یا دریک شهر بزرگ، مربوط به تمام افراد آحاد جامعه است و هیچ فرد ، گروه و سازمان و بنیادی نمی توانداز آن حذف شود. سازمان های غیر دولتی و بخش عمومی غیر دولتی (مثلاً شهرداری ها) نیز تقریباً به همان اندازه در مساله و تحلیل حوادث طبیعی دخیل اند که سازمان های دولتی و به طور کلی دولت مرکزی . لذا ابتدا اعضاء کمیته برنامه به پنچ گروه تقسیم می شوند:

- نمایندگان دولت
- نمایندگان بخش خصوصی ، به ویژه صنایع
- نمایندگان استان و استانداری
- نمایندگان شهر و شهرداری
- نمایندگان سازمان های غیر دولتی

وظیفه کمیته برنامه ، هدایت و راهنمایی سازمان های مسؤول در برابر حوادث غیر مترقبه طبیعی ، و افراد و آحادی است که در این خصوص داوطلبانه فعالیت می کنند و به همین منظور است که برنامه ها، قواعد و مقرراتی را تهیه و تدارک می بینند و مقدمات به نحوی تدارک دیده می شود که انگار قرار براین است که همین امروز حادثه طبیعی گسترده و مهیبی اتفاق بیافتد.

گروههای نظارتی شهری ـ منطقه ای
در بعضی از شهرهای جهان مسؤولیت نظارت عالی و مدیریت بحران در زمان وقوع حوادث طبیعی برعهده « گروههای نظارتی شهری ـ منطقه ای » گذاشته شده است . مسؤولیت اصلی چنین گروههایی عبارت از تعیین رهبرانی است که درچنین مواقعی می توانند به بهترین نحو موثر واقع شده انجام وظیفه کنند. این گروهها عملاً مسؤولیت تقسیم وظایف بین سازمان ها و گروههای امداد در هر منطقه و ناحیه شهری ، ایجاد هماهنگی و اجرای برنامه توسط تمام سازمان ها و گروههای ذیربط، و ... را دارند که قاعدتاً می بایست تحت نظر شهردار و شورای شهر ، یاجانشینان آنها و درصورت ضرورت سایر مراجع مربوط عمل کنند.

در طول زمان بحران هرگروه نظارتی مسؤول مدیریت و هماهنگی فعالیت هایی است که محض نجات جان افراد، کاهش درد و رنج آن ها، بهداشت جسمی و روانی ، کاهش خسارات ، حفظ و بازسازی تاسیسات عمومی شهری و روستایی و منطقه ای، و سایر امور مربوطه می باشد.

گروه مزبور ، به عنوان مثال در یکی از شهرهای صنعتی جهان غرب ، قواعد و مقرراتی تحت عنوان « قانون مدیریت اوضاع بحرانی » تصویب نموده است که تقریباً تمام فعالیت های لازم در زمان بحران درآن مورد پیش بینی قرار گرفته ( ودر برنامه مربوطه عملیاتی شده ) است.

ترکیب گروه نظارتی شهری
برخلاف بعضی از کشورهای درحال توسعه که هرگونه فعالیتی نزد دولت مرکزی متمرکز و ابتکار عمل به آن اختصاص یافته است در دنیای پیشرفته صنعتی که دارای تجارب علمی بسیار بیشتری می باشند چنین گروههایی گرچه مشتمل برنمایندگان بخش های مختلف جامعه می باشند، درچارچوب امور شهری و شهرداری انتخاب می شوند. از جمله از:

- شهردار
- استاندار
- مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان
- مدیرکل مسکن و شهرسازی استان
- مدیرکل امور رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی استان (نظیر مدیران سابق سازمان های مدیریت و برنامه ریزی در استانها )
- مدیرکل امور اداری و استخدامی استان
- رییس سازمان بهداشت ودرمان استان
- رییس سازمان آتش نشانی شهرـ منطقه
- رییس ستاد حوادث غیر مترقبه محل
- رییس دانشکده پزشکی
- مدیرکل پست و تلگراف تلفن
- مدیر امورفناوری اطلاعات در شهر و منطقه
بنابه این که حادثه طبیعی از کدام یک از انواع شناخته شده باشد می توان از مسؤولان دیگری نیز برای شرکت در این ترکیب دعوت به عمل آورد، از جمله از :
- رؤسای بیمارستان های بزرگ شهر
- نمایندگان محل در پارلمان
- رییس سازمان صدا وسیما
- و...

مسئولیت ها
گروههای نظارتی شهری مسؤولیت مدیریت جامع بحران طی هر حادثه غیر مترقبه طبیعی در شهر مربوطه را برعهده دارند. بنابراین طی هر حادثه ای، هر یک از افراد و آحاد گروه نظارت مسؤول حفظ و نجات جان افراد، کاهش صدمات، حفظ سلامتی جسمی و روانی ، کاهش خسارات وارده به اموال و املاک ، حفظ و کاراندازی موسسات و تاسیسات خدمات شهری، و به طور کلی خنثی سازی انعکاس اوضاع بحرانی و کاهش آثار آن می باشد.

اهم مسؤولیت گروه نظارت و کنترل عبارتند از:
- هماهنگ سازی تمام امور مربوطه به مدیریت بحران در جامعه متبوعه
- بکارگیری تمام تاسیسات، تجهیزات و آحاد و افراد لازم در زمان امداد رسانی و آماده سازی قبلی آنان
- و ...

که آنچه بیش از همه در اینجا مورد نظر قرار می گیرد آماده سازی جامعه و نیروهای مردمی به منظور مقابله هر چه بهتر در مقابل این یا آن حادثه غیر مترقبه طبیعی است .
اما قبل از آن طبیعتاً شناخت فرآیند برنامه عملیاتی به منظور تعیین جایگاه آموزش های لازم، به ویژه آموزش های مردمی ضروری می نماید؛ چرا که اقدام وعمل طی هر فرآیند مقابله با بحران نیازمند به تجربه و علم لازم برای آن عمل است .

برنامه ریزی عملیاتی
اصولاً در برنامه عملیاتی ، نیروهای انتظامی ، ماموران آتش نشانی، اورژانس های بیمارستان ها، که از قبل دراین خصوص آموزش دیده اند رسیدگی به مهمترین بخش های سانحه دیده را برعهده گیرند. اما از همین جا است که تعداد نیروهای امداد گر نسبت به وسعت و عظمت حادثه ممکن است کم، یا بسیار کم باشد و لازم شود که از همین رسته از نیروها در شهرهای مجاور و در دسترس نیز دعوت به همکاری شود و درصورت عدم دسترسی سریع یا عدم کفایت نیروها به عدم استفاده از چنین نیروهایی درسطح ملی، سایر نیروها یا به اصطلاح نیروهای مردمی ( که معمولاً تخصص و مسئولیت کمتری نسبت به نیروهای موظف دارند) به امداد فراخوانده شوند.

طبیعی است که در روش های قدیمی برنامه ریزی و مدیریت بحران، قبل از همه نیروهای ملی یا مستقر در مرکز اداری ـ سیاسی کشور به همکاری دعوت می شدند؛ لیکن هم اکنون در اجرای سیساست عدم تمرکز و توسعه بخشیدن به قابلیت های شهر و منطقه و بنابراین نیروهای محلی، دعوت از نیروهای ملی در اولویت نیست؛ مگر در مواردی تخصصی و اجتناب ناپذیر.

برنامه مقابله با بحران در هر شهر و روستا تابع برنامه مقابله با بحران در منطقه ( و بیش از همه به مفهوم جغرافیایی منطقه ) و از آنجا تابع برنامه مقابله با بحران درکل کشور یا برنامه ملی مقابله با بحران، به ویژه بحران های ناشی از حوادث غیر مترقبه طبیعی است :

- از این نظر که شناخت نوع «حوادث طبیعی» معمولاً مورد مطالعه در علوم زمین (زمین شناسی ـ هواشناسی ـ جغرافیا...)» پیامدها و شرایط مقابله در برابر آن ها در هر شهر و روستا معمولاً در محل و جامعه ساکن در آنجا شناخته شده تر است اولویت با برنامه ریزی در محل و به اصطلاح درچارچوب برنامه ریزی شهری ـ منطقه ای است ( که در صورت ضعف تخصصی، از جمله تخصص درمدیریت و برنامه ریزی ، می تواند توسط اعزام متخصصین مربوط از مرکز ، جبران شود).
- اما از این نظر که همفکری ـ همصدایی و همکاری ، یابه طور کلی مشارکت مردم در سراسر کشور درحل و فصل مسایل و معضلات یکدیگر می تواند نه تنها سبب سیاستگذاری ها ـ خط مشی گذاری ها ـ تصمیم گیری ها ـ سازماندهی ها ـ و ... برنامه ریزی های عملیاتی و مدیریت های اجرایی بسیار بهتر و به خصوص هزینه هایی کمتر با فایده هایی بیشتر گردد چه بهتر که مجموع برنامه های شهری و منطقه ی جمعبندی شده برنامه مقابله با حوادث و سوانح در کل کشور را پدید آورند و به صورت یک قانون لازم الاجرا، مجهز به مقررات و آییننامه ای تابعه تقریباً یکبار برای همیشه بنیانگذاری چنین امری ضروری را به صورتی علمی و منطقی درآورند.
نکته ی بسیار مهم در برنامه یزی ها و مدیریت های عملیاتی به موقع این است که از قوانین تا دستورالعمل ها همه حتی الامکان به اختصار، ساده و همه فهم، انعطاف پذیر و هماهنگ باشند ، همه موارد احتمالی ، اعم از کوچک و بزرگ و ملی و منطقه ی و ...، را دربرگیرند و به نحوی تنظیم شوند که فعالیت های امدادگرانه تمام سازمان های دولتی ـ عمومی ـ غیر دولتی را در برگرفته فعالیت های آن ها را تسهیل کنند؛ بنابه چنین برنامه ای عملیاتی :

سطوح عملیات : مجموعاً در سه سطح است :
- تمرینات روزمره برای آمادگی همیشگی
- پیگیری حوادث طبیعی در سراسر جهان
- برآورد میزان فعالیت های لازم

وظایف حمایت عملیاتی : عبارتند از:
- تهیه فهرست ترتیبی وقایع طی حادثه
- تهیه فهرست اقدامات ضروری
- ترسیم و تحلیل سیستم های مقابله ، به ویژه:
- ترسیم قبلی سیستم اطلاع رسانی در زمان حادثه
تعریف خطرات و ارزیابی خسارات ناشی از آنها : از جمله با توجه به :
- دوره های تقریبی وقوع حادثه
- میزان احتمال وقوع هر حادثه
- پیامدهای مهم یا کمتر مهم هر حادثه
- امکانات و توانمندی های مقابله با هر حادثه

در تعیین توانمندی های هر شهر ( و روستا ) در مقابله با حادثه طبیعی لازم است منابع انسانی ، منابع مالی ، امکانات فنی و ازآن جمله تاسیسات و تجهیزات وتکنیسین ها و وسایل مخابراتی و ... در نظر گرفته شوند.
امکانات و توانمندی های هر محل ، اساس و محل های مجاور و آنگاه کل کشور به صوری ثانویه واقعیت خطوط اصلی برنامه ریزی عملیاتی را تشکیل می دهند.

مراحل آمادگی جامعه
مراحل تهیه و تدارکات لازم برای مقابله با بحران های ناشی از حوادث غیر مترقبه طبیعی ( ونیز غالباً سایر حوادث ) به طور کلی عبارتند از :
- برنامه ریزی که خلاصه ای بسیار مجمل از آن ذکر شد و می تواند در نموداری کلی تصویر شود.
- عملیات
- ارزیابی خسارات
- بازسازی ، از جمله

*مقاوم سازی ساختمان ها ، شامل :
- تعیین معیارهای فنی ساختمانی برای هر شهر و منطقه برحسب شرایط زمین شناسی ، اقلیم شناسی ، جغرافیایی ، اقتصادی ، اجتماعی آن
درچنین چرخه ای از برنامه ریزی و برنامه گزاری ، مقاوم سازی و تعیین معیارهای فنی می توانند یکی از اجزاء برنامه یا در واقع در « فصل آمایشی ، کالبدی ، شهرسازی ، ساختمان سازی (زیرساخت ها)» و درکنار فصول جغرافیایی منطقه و اوضاع اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی هر محل قرار گیرند

منابع و مآخذ ( به ترتیب استفاده):
- BEAUJEU- Garnier, Jaqueline(1980). Geographie Urbaine Ed Armand Colin Collection U. Paris.
- شابیرچیما. جی. (1382) . مدیریت شهر: خطی مشی ها و نوآوری ها در کشورهای درحال توسعه . ترجمه پرویز زاهدی . شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری . تهران.
- مرادی مسیحی . واراز . ( 1381 ). برنامه ریزی استراتژیک در کلانشهرها، به ضمیمه برنامه استراتژیک شهر لندن . شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری . تهران
- Mc Loughlin, J.Brian.(1973) Planification Urbaine et Regional. Dunod. Paris.
- آیت اللهی، علیرضا ( 1374) . ارزشیابی طرحها و برنامه های اجتماعی . دانشگاه علامه طباطبایی ( دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات ). تهران.
- کونتز، هرولد، و دیگران ( 1370) اصول مدیریت . ترجمه محمد علی طوسی و دیگران. مرکز آموزش مدیریت دولتی . تهران .
- دوران ، دانیل(1370). نظریه سیستم ها. ترجمه محمدیمنی . انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی . تهران .
- آیت اللهی . علی رضا (1374) . اصول برنامه ریزی . مرکز آموزش مدیریت دولتی. تهران .
- پژوهشکده سوانح طبیعی (1384) . طرح جامع کاهش خطر زلزله.تهران
- آیت اللهی . علی رضا ( 1379) دفاع از شهر ها بنا به اصول آمایش شهری . همایش دانشگاه
امام حسین(ع)
- Ville du grand Sudbury. (2005) .Plan d،intervention d،urgence de base. www. Greatersudbury. Ca Canada.
- عبداللهی ، مجید. ( 1380) . مدیریت بحران در نواحی شهری . دبیرخانه ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش نشانی کشور. تهران
- Boeuf,Jean- Luc.et:::(2004) le Collectivites Territoriales et Ia decentralisation.
- Bourdon, Jacques. Et… ( 1987) . Droit des Collectivites territoriales. P.u.f. Paris
- جمعی از اساتید مدیریت ( 1378). تمرکز و عدم تمرکز. مرکز آموزش مدیریت دولتی . تهران
- کاتانیزی،آنتنی.(1383)روش های علمی تحلیل مسایل شهری. تهران منوچهر مزینی . انتشارات دانشگاه تهران .تهران
- کارگری ، مرداد و حسن خادمی زارع ( 1384) مدیریت منابع انسانی فناوری اطلاعات . سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران. تهران.



نیروهای آموزش دیده مردمی
با این فرض که «جامعه آماده کارآمد ترین ابزار مدیریت بحران محسوب می شود» برنامه ریزی مقابله با حوادث غیر مترقبه طبیعی قبیل از هر چیز مبتنی برشناخت زمین ـ جغرافیای هر شهر و محل و منطقه ی مورد نظر است و از آنجا که طبیعتاً به نجات جان حادثه دیدگان و درمان مصدومان و حفظ اموال آنان اولویت می دهد.« مدیریت اجتماعی » است و آنگاه بنا به حفظ سرمایه آنان و به طور کلی سعی در کاهش خسارات وارده جنبه ای اقتصادی ( شایددر بحث کاهش هزینه ها یا به اصطلاح مدیریت ارزش ) خواهد داشت و سرانجام تا حدودی به امورفنی بازسازی» و نهایتا « مقاوم سازی » می پردازد که طبیعتاً اموری عمومی بوده مختص حوزه مدیریت و برنامه ریزی حوادث غیر مترقبه ، مثل زلزله، نمی شوند.

شناخت جغرافیایی
شناخت جغرافیایی از آنجا که مباحث عمومی زمین شناسی ـ اقلیم شناسی و هواشناسی را نیز در بر می گیرد اولین سیاست یا به اصطلاح اولین ابزاری است که در کاهش آثار هر حادثه غیر مترقبه طبیعی موثر واقع می شود. گسل های زلزله در مناطق طبس، کاخک، بم ، لار، دورود، بویین زهرا ، رودبار، اردبیل و حتی تهران درکجا قرار گرفته اند؟ کانون و شعاع تخریبی آن ها در کجا است ؟درچه شرایطی سیل دراستان گلستان جاری خواهد شدو خطرناک رین مناطق مورد تهدید آن استان درکجا و درچه سطوحی قرار گرفته اند؟ درچه فصل و ماهی ارتفاع برف در استان گیلان از یک متر فراتر می رود ؟ و هریک از این حوادث چه آثاری می توانند داشته باشند؟

اصولاً غیر مترقبه بودن حوادث چون بارش برف مداوم یا جاری شدن سیل دراین یا آن منطقه به معنی عدم کشف قانون احتمال آن ها یا به اصطلاح تجهیز به علم به پیش بینی آن ها ، به ویژه دردرازمدت است . اما مواردی چون نقشه گسل ها و بنابراین مناطق زلزله خیز ، یا مناطق سیل خیز، یا بهمن گیر، و ... شناخته شده تر است و جا دارد که حتی در برنامه های آموزشی دوره های ابتدایی و متوسطه مطرح گردد. به این طریق همین که افراد از دوران کودکی و نوجوانی به اهمیت مساله یک یا چند حادثه طبیعی واقف شوند نسبت به آن حساس شده خود به خود به کنجکاوی و شناخت راهکارهای ممکن در مقابله با آن برمی آیند.

شناخت و آگاهی شهروندان از حوادث غیرمترقبه خاص شهر یا منطقه ای که در آن زندگی می کنند برشناخت آنان از سایر حوادث غیرمترقبه اولویت می یابد. طبیعی است که بخش مهمی از کتاب های درسی جغرافیا در بم و لار و نظایر آن ها به شناخت زلزله ، در گلستان و مازندران به شناخت سیل، و درچهارمحال بختیاری به بهمن و یخبندان اختصاص یابد.

با این همه مسلم است که چنین شناخت هایی عمومی و محلی در خصوص منابع انسانی خاص و متخصص مقابله با حوادث غیر طبیعی نظیر نیروهای انتظامی و امنیتی ، پزشکان و پرستاران ، متخصصان حمل ونقل و ... کمتر موثر واقع می شود. از اینجا است که ضرورت می یابد جغرافیای حوادث غیر مترقبه طبیعی در برنامه های آموزشی ـ دانشگاهی ـ تخصصی این گروه ها و به منظور آمادگی هر چه بیشتر آنان گنجانده شود؛ و این همه سیاستگذاری آموزشی درکشوری بسیار حادثه خیز چون ایران طبیعتاً ضرورتی حیاتی یافته است .
سرانجام ، آموزش باید سایر شهروندان را نیز در برگرفته کل جامعه را مشمول شناخت خطرات احتمالی سازد.

به این ترتیب آموزش های جغرافیایی در چهار سطح ضرورت می یابند.
1- سطح عمومی ؛ از دوره ابتدایی تا دانشگاه
2- سطح محلی ؛ با تکیه به حوادث غیر مترقبه خاص هر محل
3- سطح دانشگاهی ؛ برای نیروهای انتظامی و ...
4- سایر اعضاء جامعه

چنانچه مشاهده می شود انواع آموزش های مزبور به صورتی مستقیم ارائه می شوند و آنچه احتمالاً بیشتر مشمول « آموزش های غیر مستقیم » می گردد آموزش به سایر اعضاء جامعه است که می تواند تحت عنوان « آموزش های مردمی » و بیش از همه توسط رسانه های جمعی ، به خصوص تلویزیون ، ارسال پاکت های آموزشی به آدرس هر خانوار ، یا حتی مجدداً تشکیل همایش های آموزشی ( نظیر آنچه برای آموزش به مسافران حج صورت می گیرد) یا کلاس هایی عمومی باشد.

مورد اخیر که معمولاً توسط سازمان هایی تخصصی چون « هلال احمر » صورت می پذیرد می تواند حتی به رده های تخصصی ارتقاء یافته مسیر « آموزش توسط مسوولان آموزشی دولتی و بخش عمومی به غیر دولتی» را برعکس آن ، یعنی « آموزش به وسیله سازمان های غیر دولتی به مسوولان و کارکنان بخش های دولتی وعمومی غیر دولتی » برگرداند.
علاوه بر سازمان های غیر دولتی شهر ی چون هلال احمر، سمن های دیگری نیز به منظور مقابله با حوادث غیرمترقبه ، از جمله آموزش های لازم به مردم تشکیل می شوند که از بار مسؤولیت و هزینه های عمومی دولتی کاسته « آموزش مردم به مردم » و در واقع امدا جامعه مدنی به جامعه مدنی ، یا نهایتاً خودکفایی محلی دراین حوزه را تحقق می بخشند.

علوم عملیاتی
علوم و فنون ، و بنابراین آموزش های کاربردیی که مستقیماً به چند و چون حادثه مربوط می شوند در سه گروه اساسی قرار می گیرند:

1- علوم و فنون پیشگیری: نظیر مقاوم سازی ساختمان ها ، ساخت سیل بند، تدارک میدان های وسیع، ساخت پناهگاه و از همه مهمتر توجه به بافت شهری به نحوی که در زمان حوادث مرگبار( همانطور که در جای دیگری درخصوص حوادث
غیر طبیعی ـ نظامی ـ دفاعی به صورتی تقریباً کامل شرح داده ایم ) مردم بتوانند سریعتر خود را از کانون خطر دور نمایند . این امر تا حدودی به متخصصین تدوین معیارهای فنی ساختمانی و بسیار بیش از آن به آمایشگران شهری ، به خصوص شهرسازان مربوط می شود.

2- علوم کاوشگری و امداد و نجات که می تواند به تمام مردم آموزش داده شود، مثل نجات غریق در زمان جاری شدن سیل یا حتی هجوم مردم به پلاژها ، عملیات اولیه اطفاء حریق و جلوگیری از گسترش آن ، نجات افراد و حیوانات از زیر آوار و ...

3- علوم و فنون درمانی که از تهیه و تدارک جعبه کمک ها ی اولیه ، تزریقات ، شکسته بندی ، دادن تنفس مصنوعی و نظایر آن ها شروع شده به مراتبی بالاتر گسترش می یابد. آموزش این گروه از علوم و فنون که در اولویت شناخته شده است خوشبختانه مورد توجه مراکز آموزشی کشور قرار گرفته است ؛ اما عدم تمرین و ممارست درآن ها سبب می شود که نه تنها چنان که باید و شایر موثر واقع نشوند، بلکه چه بسا پیامدهایی منفی به بار آورند.

ثبت و ضبط اموال به جا مانده و تعمیرات لازم ، دفن مردگان و ... در زمره درسهایی هستند که می توانند در یکی از دو گروه فوق ( 2 یا3 ) یا گروه یا گروههای مضاعف به عموم مردم و به خصوص به گروههایی داوطلب که در تشکل هایی چون بسیج مستضعفین یا سمن های دیگر گرد آمده اند تعلیم داده شده با تدارکات ، سازماندهی و هماهنگی قبلی برکمیت و کیفیت و نهایتاً سرعت اجرای برنامه ها بیفزایند.

سایر علوم و فنون مرتبط
علوم و فنون مربوط مثل آمایش سرزمین ، آمایش منطقه ای و آمایش شهری و روستایی ، و به ویژه برنامه ریزی محیطی و تدابیر حفاظت از محیط زیست که نسبت به علوم و فنون فوق الذکر جوانب مردمی کمتری می توانند داشته باشند نیز می توانند در هرحال اطلاعاتی لازم و اثربخش درخصوص مقابله با حوادث غیر مترقبه و جلوگیری از تکرار آن ها که درحوزه پیشگیری قرار می گیرد فراهم آورند؛ نظیر آموزش این که حفظ جنگل ها ومراتع موجود تا چه حد می تواند از وقوع سیل های ویرانگر جلوگیری کند، ازآلودگی هوا بکاهد و ...

به این ترتیب نه تنها اعضای جامعه می آموزند که چگونه تا 72 ساعت ( و به احتمال این که حداکثر طی این مدت
سازمان های امدادی به کمک آنان خواهند شتافت) خود و بستگان و اموال خود را در مقابل حوادث غیر مترقبه حفظ کنند بلکه می آموزند که چگونه در این خصوص به دیگران نیز مدد رسانیده اولاً از پیامدهای نامطلوب انسانی و اجتماعی حادثه بکاهند، ثانیاً باخود اتکایی و تسریع در مقابله ، خسارت های وارده را به حداقل کاهش دهند.

آگاهی های مردمی و آمادگی جامعه از دیدگاه های علمی نه تنها در زمان وقوع حوادث و به منظور مقابله با
آن ها به شدت موثر واقع می شوند بلکه در تشکیل و تقویت « خردجمعی» نقشی اساسی داشته ابزار اساسی مشارکت مردم در مدیریت و برنامه ریزی بحران را فراهم می سازند.

تشکیلات و تشکل های مردمی
آموزش مردم به مفهوم مهمترین بخش از آماده سازی جامعه ، آماده سازی در این حیطه به مفهوم افزایش آگاهی ها و حساس سازی جامعه ، این دو اتفاق به مفهوم رسیدن به « خرد جمعی» لازم و نهایتاً نه تنها مشارکت در امدادرسانی در زمان حادثه بلکه در تهیه و تدارک مربوطه در قالب تشکل هایی مردمی ـ مدنی چون شوراهای استانی ـ شهری ـ روستایی ، شوراهای محلات یا شورا یاری ها، (نظیر بسیج مستضغفین ، جهاد سازندگی ، جهاد دانشگاهی ، و ... ) هیئت های مذهبی ، کانون های علمی و غیر علمی و به طور کلی تمام سمن ها یا سازمان هایی غیر دولتی است که منشاء امداد رسانی سازمان یافته و هماهنگ از سوی عموم مردم شناخته شده اند.

در زمان حاضر نه تنها به اصطلاح « ستاد حوادث غیر مترقبه » در هر محل ، بلکه اصولاً شوراهای شهر و روستا در این مورد زمانی وارد عمل می شوند که حادثه ای اتفاق افتاده باشد، حال آن که مرحله اول در عملکرد چنین گروههایی « شناخت اوضاع طبیعی ـ جغرافیایی محل » به ویژه شناساندن مسائل آن به مردم ( مسایلی که نیاز به هشدار به مردم داشته باشند؛ مثل احتمال وقوع زلزله ـ سیل و طوفان و... ) و مسؤولان است که درماده 2 قانون شوراهای اسلامی متجلی شده است :

ماده 2- بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی های اجتماعی ، فرهنگی ، آموزشی ، بهداشتی ، اقتصادی و ...
اما مهمتر ازاین دو وظایفی است که درخصوص مشارکت مردم در امور ، طبق ماده 5 از قانون مزبور برعهده شوراهای شهرها قرار گرفته است .
ماده 5- برنامه ریزی در خصوص مشارکت مردم درانجام خدمات اجتماعی، اقتصادی ، عمرانی ، فرهنگی ، آموزشی و سایر امور رفاه ، با موافقت دستگاههای ذیربط.
این وظیفه تنها در سطح برنامه ریزی ختم نشده حتی اجرای مشارکت های محلی را نیز برمسؤولیت شوراهای شهرها
می نهد:
ماده 7 – اقدام درخصوص تشکیل انجمن ها و نهادهای اجتماعی ، امدادی ...
اتفاقاً از همین شوراها است که سیاستگذاری ها به جای آن که توسط صاحب منصبانی نه چندان آشنا با تمام مسایل و مشکلات گستره بسیار وسیع بسیار متنوع ایران و بنابراین غالباً به صورتی انتزاعی تدوین شوند، آگاهانه و با مطالعات مکفی قبلی پیش بینی شده از آن به بعد حادثه ای چون طوفان شن ،شهر یزد، حادثه ای چون سیل، شهر ایرانشهر، یا حادثه ای چون تهاجم ملخ ها شهر گناباد را چون گذشته تهدید نمی کنند.
آموزش حتی در سطح تصمیم گیران ضرورت بیشتری یافته عمق ضرورت مطالعات وآموزشهای جغرافیایی در مقابله با حوادث غیر مترقبه بسیار بیشتر از حدی است که به تصور اگثر قریب به اتفاق مسؤولان امر رسیده است . اهمیت آموزش و به طور کلی آگاهی در سسیاستگذاری ها از آنجا هویدا می شود که غالباً اطلاعات افرادمحلی از مسایل مربوط به شهرها و روستاها و مناطق آسیب پذیر و حتی گاه تحلیل های سازنده آنان فراتر از توانمندی هایی است که نزد سازمان های رسمی ـ دولتی ـ عمومی یافت می شود. از اینجا و بنا به همین آگاهی ها است که سازمان ها ، تشکل ها و گروه های ذیمدخل به سه بخش اساسی تقسیم می شوند:

1- بخش خصوصی : بنگاههای صنعتی و نظایر آن ها که دارای « راهنمای هشدار سانحه » در بخش های مختلف و شناخته شده ای هستند. هر بنگاه بزرگ صنعتی می بایست دارای برنامه پیشگیری از حوادث خاص خود( مثل آتش سوزی ) و نیروهای آموزش دیده باشد آتش سوزی ) و نیروهای آموزش داده باشد تا علاوه برعدم تحمیل و ظیفه و هزینه بر شهرو منطقه محل خود، در زمان حوادث نیز بتوانند به کمک سایر شهروندان بشتابند.

2- سازمان های دولتی و عمومی غیر دولتی ( شهرداری ها ) که درایران مهمترین و درواقع بخش اعظم وظایف را برعهده گرفته اند: رسیدگی به شبکه های برق، گاز ، آب و فاضلاب و مخابرات در زمره نخستین ، مهمترین و اساسی ترین اقدامات زمان وقوع حوادث اند، به خصوص که تخریب هریک از آنان می تواند سبب حوادثی ثانویه چون آتش سوزی ، آبگرفتگی معابر و ... باشد و با پیش بینی نقصان نیروهای حاضر در زمان حوادث می توان از قبل نیروهای برخوردار از تجربه و آموزش دراین فنون ، چون اعضاء کانون های بازنشستگی در هر رشته ، دانشجویان دانشکده های مربوطه ، نیروهای مشابه در شهرهای همسایه و نظایر آن ها ، سمن هایی که داوطلب می شوند را از آموزش لازم برخوردار ساخته با آموزش و کسب مجوز لازم آمادگی جامعه را بیش از پیش تقویت کرد.

3- سازمان های غیر دولتی که مظهر مشارکت های مردمی به شمار می روند و آموزش به اعضاء آنان که از مزیت یک تشکل ، فرماندهی واحد و بنابراین مسؤولیتی حقوقی برخوردارند، می تواند مهمترین بخش از آموزش های مردمی را تشکیل دهد. اتفاقاً آموزش و تخصص قبلی یا همین آموزش های جدید است که به چنین سازمان هایی شخصیت ،نقش و جایگاهی اثر بخش در کل جامعه بخشیده وقعی برای آنان قایل می شود.

اما در « بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها» ی ایران ، « بررسی تجارت مشارکتی شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهرهای ایران » و به صورتی عمیق تر و تفصیلی تر: « بررسی وضعیت تشکل های مردمی داوطلب در جمهوری اسلامی ایران » مشاهده می شود که نقش چنین سمن هایی در مقابله با حوادث غیر مترقبه بسیار کم ، ناچیز وتقریباً در حد هیچ می باشد؛ حال آنکه در مسایل ایجاد شده طی زلزله اخیر بم یا آخرین سیل شهر زاهدان ، سمن هایی از خارج از کشور به امداد این شهرهای ایرانی شتافته به صورت شگفت انگیزی تاثیر گذار شده اند.

تشکل سمن های مختلف به منظور شرکت و امداد به گروههای نظارت و کنترل عملیات امداد رسانی نیز از همین آموزش ها و آمادگی های قبلی شروع شده صورتی علمی ـ منطقی و موثر به خود می گیرد.

تصمیم سازی استراتژیک
اهمیت این مرحله از استراتژی مدیریت و برنامه ریزی بحران ، یعنی آموزش های مردمی از این لحاظ است که نه تنها مقدمات « اقدامات بعدی » را فراهم می آورد؛ بلکه به خصوص، تفکرات قبلی درخصوص هرگونه حوادث طبیعی را عمومی ساخته در محدوده ای به وسعت کل جامعه پرورش می دهد.

الگوهای مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک بحران های ناشی از حوادث طبیعی و به خصوص الگوهای پیش بینی و پیشگیری طی همین آموزش ها ، نه تنها ناشی از نظرات و نظریات علمی و بنابراین تا حدودی مهجور و انتزاعی ، بلکه همچنین به کمک هم اندیشی هایی به وسعت کل جامعه ی حادثه خیز شکل می گیرند وعلاوه برآن که با تجمیع افکار به اصطلاح عوام و خواص به بالاترین حد ممکن از کارآیی می رسند؛ مسؤولیت استراتژیکی مدیریت بحران را نیز بین تقریباً تمام افراد و آحاد جامعه تقسیم می کنند.

کمیته برنامه ریزی
پس از بکارگرفتن نیروهای آموزش دیده و متخصص و عبور از مرحله آموزش های مردمی به صورت حقیقی آن ، ترکیب گروه های مختلف، و به ویژه و قبل از همه کمیته برنامه ریزی، به همین ترتیب ترکیبی مردمی ـ منطقی و موثر می یابد و می تواند به دور از چرخه آزمون و خطا، سلیقه پردازی و سایر اقداماتی که دراینگونه موارد به نتایجی بسیار خطیر و فاجعه آمیز ختم می شوند، مقابله با بحران را به بهترین وجه به پایان برساند.
گروههای تخصصی وابسته به کمیته، مثل گروه کاری تدوین مقررات و آییننامه ها، یا گروه کاری نقشه کشی برای تخلیه شهر در موارد ضروری و ... گروه هایی هستند که پس از کسب تجربیات لازم می توانند در راس امو آموزش های مردمی قرار گیرند.

به نقل از: http://forum.geomapia.net

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

برآورد خطر زمین لرزه ی گستره ی شمال ایران مرکزی

مقدمه

سرزمین ایران به دلیل موقعیت ویژه در کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا از زلزله خیزترین مناطق جهان است که به کرات شاهد زمینلرزه های مخرب بوده است. گستره ی شمال ایران مرکزی شامل تهران و نواحی مجاور مهمترین منطقه ی ایران از نظر سیاسی اقتصادی و اجتماعی است که با روش احتمالاتی برآورد خطر زمینلرزه مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس آخرین اطلعات زمین شناسی زلزله شناسی و ژئوفیزیکی موجود پهنه بندی زمینلرزه ای گستره ی مورد نظر انجام شده است. برای این منظور از نقشه های زمین شناسی با مقیاس های 1:100000 و 1:250000 نقشه های تکتونیکی گزارش ها اسناد و مدارک علمی موجود داده های زمین لرزه های محلی شامل 10552 خرد زمینلرزه ثبت شده توسط آرایه ایلپا و شبکه ی تهران و اطلاعات دور لرزه ای و سازو کار کانونی زمینلرزه ها نقشه ی لرزه زمینساختی گستره ی مورد مطالعه تهیه شده وبر اساس آن 50 چشمه ی با لقوه ی زمینلرزه بصورت پهنه ای تعیین شده است. در هر چشمه بر اساس داده های زمینلرزه ای موجود و استفاده از راهکار مناسب برای برآورد پارامترهای لرزه خیزی از داده های ناکامل و دارای عدم قطعیت پارامترهای لرزه خیزی برآورد شده است. سپس با استفاده از نرم افزار SeisRisk III ( بندر و پرکینز1987 ) برای شبکه ای از نقاط برآورد خطر انجام و نقشه ی پهنه بندی زمینلرزه ای گستره ی شمال ایران مرکزی تهیه گردیده است.

برآورد خطر زمینلرزه
برآورد خطر زمینلرزه تخمین پارامترهای جنبش زمین در یک ساختگاه می باشد که از فعالیت چشمه های با پتانسیل لرزه ای در یک دوره زمانی مشخص نتیجه می شود. این کار به روشهای زیر انجام می شود:

• روش تجربی- آماری: این روش ساده ترین راه برای ارزیابی خطر زمینلرزه است و مبتنی برآمار زمخینلرزه های رویداده در منطقه مورد مطالعه می باشد.
• روش قطعی: برای انجام این روش لازم است که مراحل زیر انجام شود:
  1. تعیین چشمه های لرزه ای.
  2. تعیین بیشینه ی بزرگی که می توان از هر چشمه انتظار داشت.
  3. تعیین رابطه تضعیف جنبش زمین مناسب برای منطقه مورد نظر.
  4. تعیین میزان خطر یا بیشینه ی شتاب زمین.
     در این روش جنبش زمین بدست آمده برای ساختگاه مورد نظر تنها یک زمینلرزه با بزرگی مشخص در یک چشمه به فاصله ی مشخص از ساختگاه بیان می شود. صرف نظر از اینکه احتمال وقوع زمینلرزه ای با خصوصیات متفاوت وجود داشته باشد به همین دلیل برای ساختگاههای مهم انجام برآورد خطر زمینلرزه با این روش قابل اطمینان نیست.
• روش احتمالاتی: بر خلاف روش قطعی در برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی تمام بزرگی ها ی ممکن (معمولا بیش از M) حاصل از چشمه ها ی مهم که در فواصل مختلفی از ساختگاه قرار گرفته اند با در نظر گرفتن درصد احتمال وقوع بیان می شود. بنابراین در این روش تعیین جنبش زمین با یک احتمال مشخص برای ساختگاه امکان پذیر است. برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی شامل چهار مرحله ی اساسی است ( کورنل 1968 ریتر 1990 )
  1. تعیین چشمه های لرزه ای
  2. تعیین پارامترهای لرزه خیزی در هر چشمه ی لرزه ای
  3. تعیین یا گزینش مرحله ی تضعیف
  4. برآورد خطر زمینلرزه ( شکل 1 ). در این بررسی برآورد خطر و پهنه بندی زمینلرزه ای با استفاده از روش احتمالاتی در شمال ایران مرکزی گستره ی 5/49 تا 54 درجه ی طول شرقی و 34 تا 37 درجه ی عرض شمالی شامل تهران و نواحی مجاور به روش احتمالاتی انجام شده است. بر اساس تقسیم بندی ایالتهای لرزه زمینساختی ایران بخش عمده ای از گستره ی مورد مطالعه در ایالت لرزه زمینساختی البرز – آذربایجان و بخش کوچکی از آن در ایالت لرزه زمینساختی ایران مرکزی – شرق ایران قرار می گیرد.

مرحله ی اول تعیین چشمه های بالقوه ی زمینلرزه
تعیین چشمه های بالقوه ی زمینلرزه مهمترین مرحله ی تحلیل خطر زمینلرزه است. در روشهای متداول چشمه های زمینلرزه از گسل های جنبا و زمینلرزه ای بخوبی شناخته شده و ساختارهای زمین شناسی که کمتر شناخته شده اند تا ایالتهای لرزه زمینساختی که گستره ای وسیع را در بر گرفته و در آن رابطه بین فرآیندهای ایجاد زمینلرزه بخوبی شناخته شده نیست نغییر می کند ( ریتر 1990 ). تاپلفیق داده های زلزله شناسی و تکتونیکی روش مناسب درک فرآیندهای پیچیده ی رویداد رمینلرزه ها در طی زمانهای طولانی در واحدهای ساختمانی و زمین شناسی متفاوت است.

روش استانداردی برای تعیین چشمه های بالقوه ی زمینلرزه وجود ندارد. در عمل نقشه های تکتونیکی و نقشه ی رو مرکز زمینلرزه ها بعنوان راهنما مورد استفاده قرار می گیرد و تصمیم نهایی در مورد چگونگی مدل کردن و هندسه ی چشمه های زمینلرزه بر اساس سایر اطلاعات و مدارک علمی موجود و همچنین بنحو چشمگیری بر پایه ی دیدگاهها و تجربیات پژوهشگران صورت می گیرد. در تعیین چشمه های بالقوه ی زمینلرزه اصولا دو فرض اساسی مورد نظر قرار می گیرد:

1. فرض تکرار زمینلرزه : این فرض دلالت بر این دارد که زمینلرزه های بزرگ ترجیحا در نزدیکی محل رویداد زمینلرزه های گذشته بوقوع می پیوندند. بگونه ای که اگر زمینلرزه ای روی یک گسل اتفاق افتاده باشد احتمال رویداد مجدد زمینلرزه بر روی آن گسل با فاصله ای از مرکز زمینلرزه ی قبلی به مراتب بیشتر از مناطق دور از گسل است. بنابراین تعیین محل صحیح زمینلرزه های گذشته در تعیین چشمه های بالقوه زمینلرزه دارای اهمیت ویژه است. متاسفانه تعیین محل زمینلرزه ها در ایرانزمین که بر اساس داده های دور لرزه ای است از دقت لازم برخوردار نیست بگونه ای که بسیاری از زمینلرزه ها را نمی توان به ساختهای ( گسلهای) بخصوصی نصبت داد. بنابراین داده های زمینلرزه ای موجود برای مطالعات خیلی تفصیلی لرزه زمینساختی چندان مفید نیستند.
2. فرض اساسی دیگر دلالت بر این دارد که ساختهای با مشخصات و جایگاه تکتونیکی مشابه می توانند زمینلرزه های با بزرگی مشابه را ایجاد کنند و فقدان ثبت زمینلرزه بر روی یک ساخت زمین شناسی نشان دهنده ی عدم رویداد زمینلرزه بر روی آن نخواهد بود. بنابراین گستره ای که در آن زمینلرزه ای به ثبت نرسیده است ممکن است بصورت چشمه ی بالقوه ی زمینلرزه ای مشخص شود که بیشینه ی زمینلرزه ی آن همانند چشمه ی زمینلرزه ای است که از نظر ویژگیهای تکتونیکی مشابه آن بوده و در اثر جنبش آن زمینلرزه ی قوی به ثبت رسیده است.

برای تعیین چشمه های بالقوی زمینلرزه از کاتالوگ زمینلرزه های ایران و نواحی مجاور مشتمل بر پارامترهای مبنایی زمینلرزه های تاریخی و دستگاهی از سده ی چهارم پیش از میلاد مسیح تا سال 2000 میلادی که بر اساس داده های USGS/NEIC تا پایان سال 2002 گسترش داده شده است. نقشه های زمین شناسی تکتونیک و ژئوفیزیکی منتشر شده از سوی زمین شناسی کشور و سایر نقشه های قابل دسترس در ایران و کشورهای مجازو همچنین گزارشهای موجود از تعیین ساز و کار کانونی زمینلرزه ها استفاده شده است. از زمینلرزه های ثبت شده توسط آریه لرزه نگاری بلند دوره ی ایران ( ایلپا) در سالهای 1975تا 1995 میلادی و نیز زمینلرزه های ثبت شده توسط شبکه ی لرزه نگاری تهران در سالهای 1996 تا 2002 میلادی ( درحدود 10552 خردزمینلرزه) نیز در تعیین و کنترل ابعاد چشمه های بالقوه ی زمینلرزه بهره گیری شده است.

چشمه های بالقوه ی زمینلرزه بر اساس اطلاعات موجود معمولا بصورت نقطه ای- خطی- پهنه ای و حجمی تعیین می شوند. در صورتی که اطلاعات لازم موجود باشد تعیین و مدلسازی چشمه های زمینلرزه ای بصورت حجمی و بعد از آن بصورت چشمه های پهنه ای ارجح است. در ایرانزمین با توجه به کمیت و کیفیت موجود مناسبترین شیوه تعیین چشمه های بالقوه زمینلرزه ای بصورت پهنه های هم پتانسیل است . لذا گستره هایی که ابعاد آنها عمدتا با ابعاد گسل بخش لرزه زای پوسته و ساز و کار گسلش زمینلرزه ای یا نوع گسل جنبا کنترل می شود بصورت چشمه های بالقوه برای برآورد خطر زمینلرزه در گستره ی مورد مطالعه تعیین شده اند. توزیع فضایی کلان زمینلرزه ها و پسلرزه های آنها و همچنین تجمع زمینلرزه های کوچک در مکانهایی خاص بهمراه شواهد زمینریخت شناسی برای گسلهای پنهان در تعیین حدود چشمه های بالقوه زمینلرزه نقش عمده ای داشته اند. برای برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی در گستره ی شمال ایران مرکزی چشمه های بالقوه زمینلرزه بصورت 50 چشمه پهنه ای مدل شده است

تعیین پارامترهای لرزه خیزی در هرچشمه لرزه ای
دوره بازگشت زمینلرزه:
از جمله پارامترهایی که برای چشمه های لرزه ای محاسبه می شود دوره بازگشت زمینلرزه است. برای به دست آوردن دوره بازگشت زمینلرزه ها بیشتر از رابطه خطی گوتنبرگ- ریشتر استفاده می شود که عبارت است از:

Log N = a – bM

در این رابطه M بزرگی N تعداد زمینلرزه های با بزرگی بیشتر یا مساوی M همچنین a,b پارامترهای لرزه خیزی مربوط به چشمه مورد نظر هستند.

تخمین کمینه و بیشینه بزرگی در چشمه های بالقوه زمینلرزه:
میزان کمینه بزرگی بیانگر سطحی از زمینلرزه هاست که از نظر مهندسی اهمیتی نداشته باشد و بیشینه بزرگی نشان دهنده بزرگترین زمینلرزه ای است که می توان از یک چشمه مشخص انتظار داشت.

آگاهی از بزرگترین زمینلرزه ای که ممکن است در یک چشمه بالقوه زمینلرزه اتفاق بیفتداز اهمیت فوق العاده ای برخوردار است اما تعیین آن به سادگی امکان پذیر نیست. همانگونه که در مباحث بیشینه زمینلرزه در ایالتهای لرزه زمینساختی ذکر شد تخمین M معمولا با استفاده از روابط تجربی بین بزرگی زمینلرزه و پارامترهای مختلف گسل صورت می گیرد. تخمین بیشینه زمینلرزه در چشمه های بالقوه زمینلرزه بر اساس ویژگیهای فعالیت لرزه ای و تشابهات زمین شناسی مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به اینکه تاریخچه فعالیت زمینلرزه ای معمولا بگونه ای نیست که دوره بازگشت زمینلرزه های بزرگتر را بتوان ار آن استنتاج نمود بنابراین تکیه بر مفهوم تشابه زمین شناسی بر روشهای دیگر ارجحیت دارد. بر اساس این مفهوم ساختهای جنبای زمین شناسی که دارای ویژگیهای مشابه هستند پتانسیل زلزله خیزی مشابهی دارند. بزرگی بزرگترین زمینلرزه به عنوان حداقل مقدار M در نظر گرفته می شود وبا توجه به تاریخچه ی زلزله خیزی دقت ثبت زمینلرزه جایگاه تکتونیکی و ... به این حداقل مقدار بزرگی 5/. تا 1 واحد بزرگی افزوده می شود و یا مستقیما به عنوان بیشینه زمینلرزه مورد استفاده قرار می گیرد. در سایر موارد توجه ویژه به شرایط زمین شناسی و جایگاه تکتونیکی به همراه استفاده از وضعیت زلزله خیزی چشمه بالقوه زمینلرزه الزامی است.

تعیین نرخ میانگین باز رخدادها :
نرخ میانگین باز رخدادها در هر چشمه با میانگین گیری از تعداد رویدادها با بزرگی های بین m , m بر واحد زمان به شرح زیر بدست می آید ( گرین و هال 1994 ) :

(2)
در این رابطه N(m ), N(m ) میانگین تعداد زمینلرزه ها بر واحد زمان یا مسافت است و L اندازه ی چشمه ها می باشد.

مرحله ی سوم رابطه ی تضعیف جنبش زمین
مطالعات ارزیابی خطر زمینلرزه برای یک ساختگاه نیازمند پیش بینی جنبش نیرومند زمین ناشی از زمینلرزه ها در ساختگاه مورد نظر است که با ارزیا بی بار وارده ی ناشی از وقوع زمینلرزه به سازه مورد نظر می توان طراحی مناسبی برای آن در نظر گرفت. برای بیان چنین پارامتری از زمینلرزه یک تابع ریاضی که بیانگر رابطه پارامترهای جنبش نیرومند زمین با پارامترهای چشمه لرزه ای محیط انتشار زمین شناسی محل ساختگاه و نوع ساختمان می باشد مورد نیاز است. با بررسی بعمل آمده و مقایسه روابط مختلف رابطه تضعیف جنبش زمین کمبل( 1993) که در رابطه (1) ارئه شده است گزینش شد.

( 3)



A ,a بیانگر شتاب ( بر حسب شتاب ثقل زمین g ) R , R بیانگر فاصله از چشمه ( بر حسب کیلومتر) M بیانگر بزرگی زمینلرزه S ,S بیانگر شرایط محلی ساختگاه و F بیانگر نوع گسلش می باشد. در رابطه ( 1) مقادیر ثابتهای a تا a بصورت زیر است :
a = -3/512, a =0/904, a =-1/328, a =0/149, a =0/647, a =1/125, a =0/112, a = -0/0957, a =0/440, a =-0/171, a =0/405, a =-0/222

مرحله چهارم برآورد خطر زمینلرزه
با استفاده از نرم افزار SeisRisk III برآورد خطر زمینلرزه برای یک ساختگاه که موقعیت آن بصورت نقطه ای با طول و عرض جغرافیایی مشخص بیان می شود قابل انجام است و می توان نتایج آنرا بصورت منحنی خطر لرزه ای نشان داد. در شکل 3 بیشینه شتاب جنبش زمین در مقابل احتمال وقوع سالانه برای یک نقطه معین نشان داده شده است.

تهیه نقشه پهنه بندی خطر لرزه ای
برای برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی در گستره شمال ایران مرکزی با استفاده از روش احتمالاتی برای شبکه ای از نقاط با فاصله 1/0 درجه طول و عرض جغرافیایی مقادیر شتاب افقی مورد انتظار از رویداد زمینلرزه در چشمه های بالقوه زمینلرزه برای 10/ احتمال افزایش در 50 سال ( دوره بازگشت 475 سال ) که در طراحی سازه ها مورد استفاده قرار می گیرد محاسبه شده و بر اساس آن نقشه پهنه بندی خطر زمینلرزه در گستره تهران تهیه و ترسیم شده است ( شکل 4 ) .

نتیجه گیری
شتاب افقی مورد انتظار از رویداد زمینلرزه در چشمه های بالقوه زمینلرزه برای 10/ احتمال افزایش در 50 سال در شبکه ای از نقاط به فاصله 1/ درجه طول و عرض جغرافیایی به روش احتمالاتی و با استفاده از نرم افزار SeisRisk III انجام گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده نقشه پهنه بندی زمینلرزه ای گستره تهران و نواحی مجاور ترسیم شده است. همانطور که مشاهده می شود بیشترین شتاب افقی بدست آمده برای 10/ احتمال افزایش در 50 سال g 41/ در موقعیت N 0/36 و N 5/53 می باشد.
مناطق با بیشترین مقدار شتاب افقی حاصل از زمینلرزه به ترتیب شمال شرق گستره مورد مطالعه جنوب غرب تهران و شمال غرب منطقه را شامل می شود. در بخش جنوبی گستره مورد نظر که اکثر وسعت آن در ایالت لرزه زمینساختی ایران مرکزی – شرق ایران قرار می گیرد شتاب جنبش زمین کمتری مورد انتظار است.

 

به نقل از: http://forum.geomapia.net

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله و اصول آن

 

۱- اهداف
هدف استاندارد۲۸۰۰ تعیین حداقل ضوابط و مقررات برای طرح و اجرای ساختمان در برابر اثرهای زلزله است بطوریکه با رعایت آن انتظار می رود.
الف: با حفظ ایستایی ساختمان در زلزله های شدید، تلفات جانی به حداقل برسد و نیز ساختمان در برابر زلزله های خفیف و متوسط بدون وارد شدن آسیب عمدۀ سازه ای قادر به مقاومت باشد.

ب: ساختمان های با اهمیت «زیاد»، در زمان وقوع زلزله های خفیف و متوسط قابلیت بهره برداری خود را حفظ کنند و در ساختمان های با اهمیت متوسط، خسارات سازه ای و غیر سازه ای به حداقل برسد.

ج: ساختمان های با «اهمیت خیلی زیاد»، در زمان وقوع زلزله های شدید بدون آسیب عمده سازه ای قابلیت بهره برداری بدون وقفه خود را حفظ کنند.

زلزله شدید که «زلزله» طرح نامیده می شود، زلزله ای است که احتمال وقوع آن و یا زلزله های بزرگتر از آن در ۵۰ سال عمر مفید ساختمان ده درصد باشد.

زلزله متوسط یا «زلزله سطح بهره برداری»، زلزله ای است که احتمال وقوع آن و یا زلزله های بزرگتر از آن در ۵۰ سال عمر مفید ساختمان ۵/۹۹ در صد است.

۲- حدود کاربر

۲-۱- این آیین نامه برای طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه، فولادی، چوبی و ساختمان های با مصالح بنایی بکار می رود.

۲-۲- ساختمان های زیر مشمول این آیین نامه نیستند:

الف: ساختمان های خاص مانند سدها، پل ها، اسکله ها و سازه های دریایی و نیروگاههای هسته ای.

در طرح ساختمان های خاص باید ضوابط ویژه ای که آیین نامه های مربوط به هر یک از آنها برای مقابله با اثرهای زلزله تعیین می شود رعایت گردد. در هر حال شتاب مبنای طرح نباید کمتر از مقدار مندرج در این آیین نامه در نظر گرفته شود. در مواردیکه مطالعات خاص لرزه خیزی ساختگاه برای اینگونه ساختمانها انجام شود، نتیجه آنها می تواند ملاک عمل قرار گیرد، مشروط بر آنکه مقادیر طیف طرح ویژه ساختگاه از دو سوم مقادیر طیف طرح استاندارد۲۸۰۰، با توجه به ضرایب اهمیتI و رفتارR، کمتر نباشد.

ب: بناهای سنتی که با گل و یا خشت ساخته می شوند.

این نوع بناها به علت ضعف مصالح مقاومت چندانی در برابر زلزله ندارند و حتی تأمین ایمنی آنها در برابر زلزله مستلزم تمهیداتی ویژه است. با توجه به اینکه در مناطق کویری و دوردست، فراهم آوردن مصالح مقاوم بسادگی میسر نیست، باید ضوابط و دستورالعمل های فنی ویژه برای تأمین ایمنی نسبی آنها با بکارگیری عناصر مقاوم چوبی، فلزی، بتنی، پلیمری و یا ترکیبی از آنها یا هرگونه مصالح دیگر تدوین و ترویج و بکار بسته شود.

۲-۳- ساختمان های آجری مسلح و ساختمان های بلوک سیمانی مسلح که در آنها از مصالح بنایی برای تحمل فشار و ازمیلگردهای فولادی برای تحمل کشش استفاده می شود مشمول ضوابط و مقررات فصل دوم استاندارد۲۸۰۰ می باشند. طراحی اینگونه ساختمان ها تا زمانی که آیین نامه ویژه ای در مورد آنها تدوین نگردیده است، باید براساس آیین نامه معتبر یکی از کشورهای دیگر باشد، در غیر اینصورت ضوابط کلی و مقررات مربوط به ساختمان های با مصالح بنایی غیر مسلح، مندرج در فصل سوم استاندارد۲۸۰ باید در مورد این ساختمان ها رعایت گردد.

۳- ملاحظات ژئوتکنیکی

بطور کلی باید از احداث ساختمان بر روی گسل های فعالی که احتمال به وجود آمدن شکستگی در سطح زمین هنگام زلزله وجود دارد، اجتناب شود. در مواردی که در محدودۀ گسل احداث ساختمان مورد نظر باشد، باید علاوه بر رعایت ضوابط این آیین نامه، تمهیدات فنی ویژه منظور شود.

۴- ملاحظات معماری

۴-۱- پلان ساختمان باید تا حد امکان به شکل ساده و متقارن در دو امتداد عمود بر هم و بدون پیشامدگی و پس رفتگی زیاد باشد و از ایجاد تغییرات نامتقارن پلان در ارتفاع ساختمان نیز حتی المقدور احتراز شود.

۴-۲- از احداث طره های بزرگتر از ۵/۱ متر حتی المقدور احتراز شود.

۴-۳- از ایجاد بازشوهای بزرگ و مجاور یکدیگر در دیافراگم های کف ها خودداری شود.

۴-۴- از قرار دادن اجزای ساختمانی، تأسیسات و یا کالاهای سنگین بر روی طره ها و عناصر لاغر و دهانه های بزرگ پرهیز گردد.

۴-۵- با بکارگیری مصالح سازه ای با مقاومت زیاد و شکل پذیری مناسب و مصالح غیر سازه ای سبک، وزن ساختمان به حداقل رسانده شود.

۴-۶- از ایجاد اختلاف سطح در کف ها تا حد امکان خودداری شود.

۴-۷- از کاهش و افزایش مساحت زیربنای طبقات در ارتفاع، بطوریکه تغییرات قابل ملاحظه ای در جرم طبقات ایجاد شود، پرهیز گردد

۵-ملاحظات پیکربندی سازه ای

۵-۱ عناصری که بارهای قائم را تحمل می نمایند در طبقات مختلف تا حد امکان بر روی هم قرار داده شوند تا انتقال بار این عناصر به یکدیگر با واسطه عناصر افقی صورت نگیرد.

۵-۲- عناصری که نیرو های افقی ناشی از زلزله را تحمل می کنند به صورتی در نظر گرفته شوند که انتقال نیروها به سمت شالوده بطور مستقیم انجام شود و عناصری که با هم کار می کنند در یک صفحه قائم قرار داشته باشند.

۵-۳- عناصر مقاوم در برابر نیروهای افقی ناشی از زلزله به صورتی در نظر گرفته شوند که پیچش ناشی از این نیروها در طبقات به حداقل برسد. برای این منظور مناسب است فاصله مرکز جرم و مرکز سختی در طبقات در هر امتداد، کمتر از ۵ درصد بعد ساختمان در امتداد باشد.

۵-۴-ساختمان و اجزای آن به نحوی طراحی گردند که شکل پذیری مناسب در آنها تأمین شده باشد.

۵-۵- در ساختمان هاییکه در آنها از سیستم قاب خمشی برای بار جانبی استفاده می شود، طراحی به نحوی صورت گیرد که تا حد امکان ستونها دیرتر از تیرها دچار خرابی شوند(ستون قوی-تیر ضعیف)

۵-۶- اعضای غیر سازه ای مانند دیوارهای داخلی و نماها طوری اجرا شوند که تا حد امکان مزاحمتی برای حرکت اعضای سازه ای در زمان زلزله ایجاد نکنند. در غیر اینصورت اثر اندر کنش این اعضا با سیستم سازه باید در تحلیل سازه در نظر گرفته شود.

۵-۷- از ایجاد ستون های کوتاه، حتی الامکان خودداری شود.

۶- ضوابط کلی

۶-۱ کلیه عناصر باربر ساختمان باید به نحو مناسبی به هم پیوسته باشند تادر زمان زلزله عناصر مختلف از یکدیگر جدانشده و ساختمان بطور یکپارچه عمل کند. در این مورد کف ها باید به عناصر قائم باربر، قاب ها و یا دیوارها، به نحو مناسبی متصل باشند، بطوریکه بتوانند بصورت یک دیافراگم نیروهای ناشی از زلزله را به عناصر باربر جانبی منتقل کنند.

۶-۲- ساختمان باید در هر دو امتداد افقی عمود بر هم قادر به تحمل نیروهای افقی ناشی از زلزله باشد و در هر یک از این امتدادها نیز باید انتقال نیروهای افقی به شالوده بطوری مناسب صورت گیرد.

۶-۳- حداقل عرض درز انقطاع، در هر طبقه برابر یک صدم ارتفاع آن طبقه از روی تراز

پایه می باشد. برای تأمین این منظور فاصله هر طبقه ساختمان از مرز زمین مجاور (در صورتیکه مالکیت آن فرق داشته باشد) حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد. فاصله درز انقطاع را می توان با مصالح کم مقاومت که در هنگام زلزله در اثر برخورد دو ساختمان به آسانی خرد شود، به نحو مناسبی برنمود بطوریکه پس از زلزله به سادگی قابل جایگزین کردن و بهسازی باشد.

۷- گروه بندی ساختمانها بر حسب اهمیت

ساختمانها از نظر اهمیت به چهار گروه تقسیم می شوند:

گروه ۱-الف- ساختمانهای «با اهمیت زیاد ضروری»

در این گروه ساختمانهایی قرار دارند که قابل استفاده بودن آنها پس از وقوع زلزله اهمیت خاص دارد و وقفه در بهره برداری از آنها بطور غیر مستقیم موجب افزایش تلفات و خسارات می شود مانند بیمارستانها و درمانگاهها، مراکز آتش نشانی، مراکز و تأسیسات آبرسانی، نیروگاهها و تأسیسات برق رسانی، برجهای مراقبت فرودگاهها، مراکز مخابرات، رادیو و تلوزیون، تأسیسات نظامی و انتظامی، دادگستری و زندان، مراکز کمک رسانی و بطور کلی تمام ساختمانهایی که استفاده از آنها در امداد و نجات مؤثر می باشد. ساختمانها و تأسیساتی که خرابی آنها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در دراز مدت برای محیط زیست می شوند جزو این گروه ساختمانها منظور می گردند.

گروه ۱- سایر ساختمانهای «با اهمیت زیاد»

سایر ساختمانهای گروه یک «بااهمیت زیاد» شامل سه دسته زیر است:

ب: ساختمانهایی که خرابی آنها موجب تلفات زیاد می شود مانند مدارس، مساجد، استادیومها، سالن های سینما و تأتر، سالنهای اجتماعات، فروشگاههای بزرگ، ترمینالهای مسافربری یا هر فضای سر پوشیده که محل تجمع بیش از ۳۰۰ نفر در زیر یک سقف باشد.

ج: ساختمانهایی که خرابی آنها سبب از دست رفتن ثروت ملی می گردد مانند موزه ها، کتابخانه ها و بطور کلی مراکزی که در آنها اسناد ملی و یا آثار پر ارزش نگهداری می شود.

د: ساختمانها و تأسیسات صنعتی که خرابی آنها موجب آلودگی محیط زیست و یا آتش سوزی وسیع می شود مانند پالایشگاهها، انبارهای سوخت و مراکز گازرسانی.

گروه ۲- ساختمانهای «با اهمیت متوسط»

این گروه شامل کلیه ساختمانهای مشمول این آیین نامه، بجز ساختمانهای عنوان شده در گروههای دیگر می باشد، مانند ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری، هتلها و پارکینگهای چند طبقه، انبارهای کارگاهها، ساختمانهای صنعتی و غیره.

گروه ۳- ساختمانهای «با اهمیت کم»

این گروه شامل دو دسته زیر می باشد:

الف- ساختمانهایی که خسارت نسبتاً کمی از خرابی آنها حادث می شود و احتمال بروز تلفات در آنها بسیار اندک است، مانند انبارهای کشاورزی و سالنهای مرغداری.

ب- ساختمانهای موقت که مدت بهره برداری از آنها کمتر از ۲ سال است.

۸-گروه بندی ساختمانها بر حسب شکل

ساختمانها بر حسب شکل به دو گروه منظم و نامنظم بشرح زیر تقسیم می شوند:

۸-۱-ساختمانهای منظم

ساختمانهای منظم به گروهی ازساختمانها اطلاق می شود که دارای کلیه ویژگی های زیر باشند:

۸-۱-۱- منظم بودن در پلان

الف- پلان ساختمان دارای شکل متقارن و یا تقریباً متقارن نسبت به محورهای اصلی ساختمان، که معمولاً عناصر مقاوم در برابر زلزله در امتداد آنها قرار دارند، باشد. همچنین در صورت وجود فرورفتگی یا پیشامدگی در پلان، اندازه آن درهر امتداد از ۲۵ درصد بعد خارجی ساختمان در آن امتداد تجاوز ننماید.

ب- در هر طبقه فاصله بین مرکز جرم و مرکز سختی در هر یک از دو امتداد متعامد ساختمان از ۲۰ درصد بعد ساختمان در آن امتداد بیشتر نباشد.

ج- تغییرات ناگهانی در سختی دیافراگم هر طبقه نسبت به طبقات مجاور از ۵۰ درصد بیشتر نبوده و مجموع سطوح باز شو در آن از ۵۰ درصد سطح کل دیافراگم تجاوز ننماید.

د- در مسیر انتقال نیروی جانبی به زمین انقطاعی مانند تغییر صفحه اجزای باربر جانبی در طبقات وجود نداشته است.

ه- در هر طبقه حداکثر تغییر مکان نسبی در انتهای ساختمان، با احتساب پیچش تصادفی، بیشتر از ۲۰ درصد با متوسط تغییر مکان نسبی دو انتهای ساختمان در آن طبقه اختلاف نداشته باشد.

۸-۱-۲- منظم بودن در ارتفاع

الف- توزیع جرم در ارتفاع ساختمان تقریباً یکنواخت باشد بطوریکه هیچ طبقه ای به

استثنای بام و خرپشته بام نسبت به جرم طبقه زیر خود بیشتر از۵۰ درصد تغییر نداشته باشد.

ب- سختی جانبی در هیچ طبقه ای کمتر از ۷۰ درصد سختی جانبی طبقه روی خود و یا کمتر از ۸۰ درصد متوسط سختی سه طبقه روی خود نباشد. طبقه ای که سختی آن کمتر از محدوده عنوان شده در این بند باشد انعطاف پذیر تلقی شده و طبقه «نرم» نامیده می شود.

ج- مقاومت جانبی هیچ طبقه ای کمتر از ۸۰ درصد مقاومت جانبی طبقه روی خود نباشد. مقاومت هر طبقه برابر با مجموع مقاومت جانبی کلیه اجزای مقاومی است که برش طبقه را در جهت مورد نظر تحمل می نمایند. طبقه ای که مقاومت جانبی آن کمتر از حدود عنوان شده در این بند باشد، ضعیف تلقی شده و طبقه«ضعیف» نامیده می شود.

۸-۲- ساختمانهای نامنظم

ساختمانهای نامنظم به ساختمانهایی اطلاق می شود که فاقد یک یا چند ویزگی ضوابط بند۸-۱ باشند.

۹- گروه بندی ساختمانها بر حسب سیستم سازه ای

ساختمانها برحسب سیستم سازه ای در یکی از گروه های زیر طبقه بندی می شوند:

۹-۱- سیستم دیوارهای باربر

نوعی سیستم سازه ای است که فاقد یک سیستم قاب ساختمانی کامل برای باربری قائم می باشد. در این سیستم دیوارهای باربر و یا قاب های مهاربندی شده عمدتاً بارهای قائم را تحمل نموده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی نیز بوسیله همان دیوارهای باربر که بصورت دیوارهای برشی عمل می کند و یا قابهای مهاربندی شده تأمین می شود.

۹-۲- سیستم قاب ساختمانی ساده

نوعی سیستم سازه ای است که در آن بارهای قائم عمدتاً توسط قابهای ساختمانی کامل با اتصالات تحمل شده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط دیوارهای برشی یا قابهای مهاربندی شده تأمین می شود. سیستم قابهای با اتصالات خورجینی (یا رکابی) همراه با مهاربندی های قائم نیز از این گروهند.

۹-۳- سیستم قاب خمشی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن بارهای قائم توسط قاب های ساختمانی کامل تحمل شده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط قاب های خمشی تأمین می گردد. سازه های فضایی خمشی کامل و یا سازه های با قابهای خمشی در پیرامون و یا در قسمتی از پلان، همراه با قابهای با اتصالات ساده در سایر قسمتهای پلان، از این گروهند.

در این سیستم قابهای خمشی بتنی و فولادی را می توان به صورت های معمولی، متوسط یا ویژه طراحی کرد.

۹-۴- سیستم دوگانه یا ترکیبی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن:

الف- بارهای قائم عمدتاً توسط قاب های ساختمانی کامل تحمل می شوند.

ب- مقاومت در برابر بارهای جانبی توسط مجموعه ای از دیوارهای برشی یا قاب های مهار بندی شده همراه با مجموعه ای از قاب های خمشی صورت می گیرد. سهم برش گیری هر یک از دو مجموعه با توجه به سختی جانبی و اندرکنش آن دو، در تمام طبقات، تعیین می شود.

ج- هر یک از دو مجموعه دیوارهای برشی و یا قابهای مهار بندی شده، و قاب های خمشی مستقلاً قادر به تحمل حداقل ۲۵ درصد نیروهای جانبی وارد به ساختمان می باشند.

در ساختمان های کوتاه تر از هشت طبقه و یا با ارتفاع کمتر از ۳۰ متر به جای توزیع بار به نسبت سختی عناصر باربر جانبی، می توان دیوار های برشی یا قابهای مهاربندی شده را برای ۱۰۰ درصد بار جانبی و مجموعه قاب های خمشی را برای ۳۰ درصد بار جانبی طراحی کرد. بکار گیری قاب های خمشی بتنی و فولادی معمولی برای باربری جانبی در این سیستم مجاز نمی باشد و در صورت استفاده از این نوع سازه، سیستم از نوع ساده محسوب خواهد شد.

۹-۵- سایر سیستم های سازه ای
ویژگی های سیستم های دیگر از نظر باربری های قائم و جانبی باید بر مبنای آیین نامه ها و تحقیقات فنی و یا آزمایشهای معتبر تعیین شود.

به نقل از: نقش نگار 

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

دانلود حل تمرین مهندسی زلزله پژوهشگاه زلزله

 

برای دانلود این تمرین ها از لینک زیر استفاده کنید.

 

حل تمرین مهندسی زلزله پژوهشگاه زلزله

 

به نقل از: icivil.ir

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

زلزله و ساخت و ساز پايدار

 

منوچهر خواجه دلوئي

چكيده

در اين نوشتار تلاش گرديده نگاهي به موقعيت ايران در پهنه كره  زمين و نقش زلزله در اين منطقه ، در كنار وضعيت عمومي بناهاي كشور در شهر و روستا از حيث پايداري در مقابل اين پديده طبيعي صورت گيرد در گام بعدي به پراكنش بناهاي موجود غير پايدار در سطح كشور و به درسهايي كه در زمينه توجه به پايدارسازي پس از زلزله هاي مهم صورت گرفته اشاره شده است. وضعيت پيش رو و اينكه چه بايد كرد با رويكرد توجه به ساختمانهاي موجود كشور و ساخت و سازهاي جديد در انتها مد نظر بوده است.

متن کامل مقاله زلزله و ساخت و ساز پايدار

 

به نقل از: http://ccsofts.com/0015.html

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

جزوه مهندسی زلزله دکتر فیوض دانشگاه خلیج فارس

 

با جزوه مرتب دینامیک سازه ها یا مهندسی زلزله از دکتر فیوض درخدمت شما هستیم این کتاب 103 صفحه ای تمام مباحثی که شما نیاز دارید را دربر میگیرد و بصورت تایپ شده میباشد در ادامه آن را دانلود کنید.

 

دانلود جزوه مهندسی زلزله دکتر فیوض

 

به نقل از: icivil.ir

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

بالا بردن مقاومت ساختمانها در برابر زلزله با استفاده از سيستم نگهدارنده های الاستومتر و سيستم لغزشی

 

فایل سمینار (( بالا بردن ضريب مقاومت ساختمانها در برابر زلزله با استفاده از سيستم نگهدارنده های الاستومتر و سيستم لغزشی )) که در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات آذربایجان غربی ارائه گردیده تهیه کننده این فایل پاورپوینت آقای مهندس فرشاد جعفر مظلومی است که در ادامه مطلب میتوانید دانلود بفرمایید.

دانلود فایل این سمینار

به نقل از: icivil.ir

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

نقش معماران در طراحی و ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله

1-دكتر فریبرز ناطقی الهی 2- مهندس شادی عزیزی*

1- پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله

2-واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

 

چكیده:

در این مقاله نقش معماران در ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله بررسی گردیده است. در ابتدای امر نقصانها و مشكلات در امر ساخت و ساز با تمركزبر مشكلات مرتبط با معماران مربوط بیان شده است. سپس تلاش گردیده كه نقش معماران در فرآیند  ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله معین گشته و راه‌حلهایی برای تحكیم نقش معماران در فرآیند مذكور ارائه گردد.در نهایت نقش سازمانها و مؤسسات آموزشی، اجرایی مورد نقد و بررسی قرارگرفته است.

متن کامل مقاله نقش معماران در طراحی و ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله

 

 

به نقل از: http://ccsofts.com/0015.html

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

پروژه فولاد 360 صفحه ای از پژوهشکده مهندسی زلزله همراه با نقشه ها

یک پروژه فولاد 360 صفحه ای بسیار کامل از پژوهشکده مهندسی زلزله که کاری است از مهندس مسعود حسن زاده و انصافا باید به این مهندس عزیز برای ارائه چنین پروژه کاملی خسته نباشید گفت اما توضیحات مربوط به این پروژه " خلاصه عناوين پروژه · طراحي شبه ديناميكي (استاتيكي) و ديناميكي طيفي سازه دو جهت خمشي · طراحي شبه ديناميكي (استاتيكي) و ديناميكي طيفي سازه يك جهت خمشي و يك جهت سيستم دوگانه (خمشي - مهاربندي هم محور) · طراحي شبه ديناميكي (استاتيكي) و ديناميكي طيفي سازه دو جهت سيستم دوگانه (خمشي - مهاربندي برون محور) دوستان این پروژه دارای 2 لینک دانلود میباشد هر دو را دانلود کنید ."

 

دانلود پروژه فولاد 360 صفحه ای از پژوهشکده مهندسی زلزله

دانلود نقشه ها

 

به نقل از: ایران سازه

افزودنی تبدیل گچ به سیمان