کتاب لاتین ایمنی و مدیریت زیست محیطی

کتاب لاتین ایمنی و مدیریت زیست محیطی

( Safety and Environmental Management )

 

Daniel Della-Giustina, "Safety and Environmental Management"

Government Institutes | 2007 | ISBN: 0865871760 | 310 pages | PDF | 1 MB

 

Just how comprehensive is your company's safety plan? If it doesn't include the eight key components of industrial safety addressed in this new book, your facility may be unnecessarily vulnerable to physical damage and property losses. Emphasizing a complete safety management system

design, this book shows you how to set up and maintain a company-wide safety plan that includes both safety and environmental concerns.

 

Download

uploading.com

http://uploading.com/files/ab69bfm5/0865871760Manag.rar/

sharingmatrix.com

http://sharingmatrix.com/file/13267547/0865871760Manag.rar

 

به نقل از: http://iransaze.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان

کتاب آب و محیط زیست

کتاب (آب و محیط زیست) Hybrid Membrane

Systems for Water Purification

Hybrid Membrane Systems for Water Purification
Elsevier; 1 edition (February 8, 2006) | ISBN:1856174425 | 384 pages | PDF | 25,1 Mb

Membrane systems are finding increasing application worldwide in the purification of potable and industrial water, and their design and use is set to grow considerably in years to come.
This comprehensive book is written in a practical style with emphasis on process description, key unit operations, plant equipment description, equipment installation, safety and maintenance, process control, plant start-up, operation and troubleshooting. It is supplemented by case studies and useful engineering rules-of-thumb.
The author is a chemical engineer with many years experience in the field and his technical knowledge and practical know-how in the water purification industry are summarised succinctly in this volume.

Download
http://depositfiles.com/files/ona69gcjn

mirror
http://www.megaupload.com/?d=2PQHNZ3
 

به نقل از: http://iransaze.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان

معماری سبز راهی برای زیستن

 

انسان در طول تکامل فرهنگی خویش ، فعالیتهای مختلفی را برای رفع نیازهای روزافزون نوشونده اش آغاز کرد که همه آنها مستلزم تغییر در محیط بود . محیط زیست برای موجودات زنده حاصل مجموعه ای از تعادل هاست که بر هم خوردن هر کدام از آن تعادل ها ، ضمانت دوام زندگی را تضعیف می کند .

 وقتی می گوییم «محیط زیست » مقصود آن فضایی است که طبیعت و انسان و فرهنگ و شرایط اجتماعی و تاثیرات متقابل آنها را در بر می گیرد . تحولات عصر صنعت اگرچه بسیاری از معضلات بشر را حل کرده ولی متاسفانه رابطه انسان را با محیط بریده است ، این در حالی است که مشکلات زیست محیطی می تواند مسائل اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی مهمی را برای دولت ها ایجاد کنند . کمبود منابع قابل تجدید در اختلافات خشونت بار در بسیاری از مناطق در حال توسعه نقش دارد ، منابع و ذخایر طبیعی محدودند و چنانچه انسان بی رویه از آن استفاده کند همه چیز بر هم خواهد ریخت . خطر به حدی است که برای نسل آینده بحران های بسیار جدی پیش بینی شده است . پرسش مطرح شده این است : بشر امروزی چه زمینه مساعدی برای نسل آینده به وجود آورده است ؟

دریافت متن کامل مقاله [ دریافت فایل معماری سبز راهی برای زیستن ]

 

به نقل از: http://www.armanshahr.org

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

ضرورت ارزيابي اثرات زيست محيطي تراكم و بلند مرتبه سازي در تهران

چكيده

        هرشهري تجلي فضاي نظام هاي زيست محيطي، اقتصادي ، اجتماعي، فرهنگي  و كالبدي حاكم بر آن است. شهر تهران نيز از اين تعريف مستثني نيست. آنچه كه امروزه  زيبائي و زشتي پيكره تهران را  به نمايش گذاشته است نشات گرفته از سياست ها ، برنامه ها و اقداماتي مي باشد كه دست اندركاران طي دو سده اخير آگاهانه وناخود آگاه خواهان آن بوده و به منصه ظهور رسانده اند.  تاريخچه  شكل گيري شهر تهران نشانگر روند رو به رشد تخريب و نابودي محيط زيست آن از قله هاي توچال تا دشت جنوبي و از سفره هاي زير زميني تا آتمسفر آن بوده است. تخريب باغات تاريخي و فضاي سبز، تخريب  اراضي كشاورزي، تجاوز به حريم رودخانه ها و ارتفاعات، افزايش آلودگي هاي صدا، هوا، آب و خاك،  افزايش ساخت و سازهاي هاي بي رويه واحدهاي مسكوني ،‌ توليدي و خدماتي، همه گير شدن الگوي انفرادي تردد و رشد سيستم ناقص حمل و نقل عمومي امان از تعادل و پايداري محيط زيست شهري تهران را گرفته است.  در حاليكه  تضمين توسعه وپايداري كلان شهري چون تهران درخلال توازن زيست محيطي آن شكل مي گيرد. يكي از راههاي  اصلي نيل به توسعه پايدار انجام ارزيابي اثرات زيست محيطي از  سياست ها، برنامه هاو پروژه هاي توسعه قبل از اجرا و پياده كردن برنامه مديريت زيست محيطي در تمام مراحل اجرا و بهره برداريست،  مسئله تراكم و بلند مرتبه سازي درتهران با پيچيدگي خاص خودكه مدتهاست فكرو زمان  شهروندان ، برنامه ريزان ، سياست گزاران، تصميم گيران اقتصادي ، اجتماعي و دست اندركاران مديريت شهري را به خود مشغول نموده پيامدها و آثار گوناگون مثبت و منفي به دنبال داشته است .  در اين رهگذر آنچه كه از اهميت ويژه اي برخوردار است در واقع ايمان به اين اصل است كه موضوع تراكم وبلند مربته سازي  بايد در چا رچوب  رعايت ملاحظات زيست محيطي  به همراه  ويژگيهاي كالبدي و معناي مشخص و متناسب با آن  در برخي مناطق  به منظور ساماندهي و نوسازي شهر و صرفه جوئي در تغيير كاربري اراضي ، توزبع عادلانه ثروت و غيره  مورد توجه قرارگيرد .

متن کامل مقاله

 

به نقل از: http://ccsofts.com/0015.html

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

 

ارزيابي و کنترل آلاينده هاي زيست محيطي ورودي به مسيل ها و رودخانه هاي درون شهري تبريز

نویسندگان:

1. سیدسعید تاج- کارشناس ارشد  مهندسی عمران – مهندسی محیط زیست
2. افشار فروغ شمس- کارشناس مهندسی بهداشت محیط

چکیده:
از دیدگاه فنی و مدیریت شهری هدف اصلی از احداث مسیل ها ، جمع آوری ، هدایت و انتقال آب های سطحی به محل های پذیرنده می باشد. اما امروزه به دلیل گسترش و توسعه شهرها نگرش و جهت گیری مدیریت کلان شهری به سمت استفاده -های چند منظوره و بهینه از تاسیسات موجود و یا در حال احداث به منظور ایجاد اشتغال و درآمدزایی، ایجاد جاذبه های توریستی و گردشگری و همچنین بازگشت پول در سرمایه گذاری های انجام شده و در نهایت ایجاد رونق اقتصادی ، نگرش به مسیل ها و نحوه استفاده از آنها به عنوان یکی از تاسیسات زیربنایی شهری ابعاد دیگری نیز یافته است. اما پیامدهای ناشی از برخی از ناهماهنگی ها بین سازمان ها و شرکت های ذیربط و یا ذینفع مانند سازمان حفاظت محیط زیست ، شهرداری ، شرکت های آب و فاضلاب و آب منطقه ای در حوزه ی فعالیت های خدمات شهری ، عدم بهره گیری مناسب از قوانین و استانداردهای ملی و بین المللی و همچنین عدم نظارت مناسب بر نحوه اولویت بندی اجرایی طرح های زیربنایی مانند اجرای شبکه های جمع آوری ، انتقال و احداث سیستم های تصفیه فاضلاب و همچنین روش های مهندسی جمع آوری ، انتقال و دفع مواد زاید جامد شهری و تصفیه شیرابه حاصل از آن موجب شده است که مسیل ها ، در بسیاری از نقاط کشور، عهده دار وظیفه جمع آوری و انتقال فاضلاب ها و محلی برای تجمع زباله های شهری شوند. این پدیده ضمن بوجود آوردن مناظر ناخوشایند موجب برهم خوردن شرایط زیست محیطی درون مسیل ها و محیط های پذیرنده و ایجاد اعتراض های عمومی شده است. شاهد این مدعا ورود آلاینده هایی نظیر فاضلاب های خانگی و مواد زاید جامد شهری به مسیل های درون شهری شهر تبریز می باشد.

این مهندسین مشاور در سال 1381 هجری شمسی با انجام خدمات مشاوره ای و مهندسی مطالعات " ارزیابی و کنترل آلاینده های زیست محیطی ورودی به مسیل ها و رودخانه های درون شهری تبریز"  نسبت به بررسی اثرات ناشی از ورود آلاینده ها (ورود فاضلاب ها و تخلیه مواد زاید جامد) بر محیط زیست داخل مسیل ها مبادرت ورزید. این بررسی ها منجر به ارایه راهکارهای مدیریتی و اجرایی کوتاه ، میان و بلندمدت که با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ، بهره گیری از روش های مناسب برای انجام نمونه برداری ها و در نهایت استفاده از استانداردهای ملی و بین المللی در تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از فعالیت های انجام پذیرفته ، گردید.
مقدمه:
شهر تبريز با سابقه تاريخي طولاني يکي از قديمي ترين شهرهاي ايران محسوب مي گردد. اين شهر به دليل قرارگيري در شمال غرب کشور ضمن برخورداري از آب و هوايي سرد و خشک، با داشتن متوسط ميزان بارندگي 285 میلیمتر در سال ، و جمعيتي در حدود 1200000 نفر (سال 1381) با مساحتي حدود 15000 هکتار به عنوان يکي از قطبهاي مهم صنعتی کشور مطرح بوده و مي باشد . اين رشد روز افزون اگرچه از يک سو توانسته است شرايط بالنسبه مناسبي را براي شهروندان فراهم آورد اما از ديگر سو موجب پديد آمدن معضلات و مشکلاتي شده است که خاص جوامع در حال توسعه مي باشد. از اهم اين مشکلات همگام نبودن توسعه خدمات زیربنایی با رشد جمعیت و توسعه شهر بوده است. ورود فاضلاب های انسانی به کانال های آب های سطحی به دلیل عدم اجرا و یا عدم تکمیل شبکه های جمع آوری فاضلاب و سیستم های تصفیه آن و همچنین تخلیه مواد زاید جامد به دلیل ناکافی بودن تجهیزات و نیروی انسانی و یا نیاز به انجام مطالعات و پیاده سازی روشهای صحیح و مناسب مهندسی جمع آوری ، انتقال و دفع این مواد در نهایت موجب ورود مقادیر بالایی از آلودگی به مسیل ها و وارد آمدن صدمات و خسارات بر محیط زیست آنها شود {1}.
ایجاد تعامل و برقراری پل ارتباطی بین کمبودهای موجود با مفاهیم توسعه پایدار و ارایه راهکارهای مناسب و قابل اجرا       به منظور حفظ محیط زیست از مهمترین فعالیت ها در حوزه مدیریت کلان شهری است. شاهد این مدعا بهسازی و ساماندهی مسیل ها ی اصلی درون شهری تبریز ، بویژه مسیل مهران رود،  با نگرش بر مفاهیم یاد شده می باشد.
مهران رود از ارتفاعات سهند سرچشمه گرفته و  پس از عبور از دشت تبریز و جمع آوری و هدایت آبهاي حاصل از بارندگي در ارتفاعات همجوار پس از طی مسافت طولانی از سمت مشرق وارد شهر  تبريز مي شود . اين رود در داخل شهر از طریق یک کانال بزرگ تحت عنوان " مسیل مهران رود "  با جهتي شرقي – غربي  و به طول تقریبی 15 کیلومتر از سراسر شهر گذشته و سرانجام در  نزديكي فرودگاه تبريز به آجي چاي (تلخه رود) مي پيوندد {2}.
مسیل مهران رود اصلی ترین مسیل درون شهری شهر تبریز است که از جنوب شرقی به سمت شمال غربی شهر امتداد یافته و تقریبا شهر تبریز را به دو نیم تقسیم کرده است. این مسيل ضمن هدايت آبهای سطحی مي تواند از منظر ايجاد جاذبه هاي شهری و توريستي نیز از جايگاه خاصي برخوردار باشد. همچنین مي تواند در صورت تبديل شدن به يک مسيل دائمي ، به منظور تأمين بخشي از نياز آبي شهر (مصارف عمومي ، فضاي سبز) مورد استفاده قرار گرفته و  در توسعه و افق آينده شهر تبريز نقش بسيار تأثيرگذاري را ايفا کند . بنابراين حراست و حفاظت از حريم آن داراي اهميتي فوق العاده اي بوده و دور نگه داشتن آن از هرگونه آلودگي امري الزامي و اجتناب ناپذير است . اما پیامدهای ناشی از برخی از ناهماهنگی ها و عدم نظارت مناسب بر نحوه اولویت بندی اجرایی طرح های زیربنایی مانند اجرای شبکه های جمع آوری ، انتقال و احداث سیستم های تصفیه فاضلاب و همچنین روش های مهندسی جمع آوری ، انتقال و دفع مواد زاید جامد شهری و تصفیه شیرابه حاصل از آن موجب شده است که مسیل مهران رود  عهده دار وظیفه جمع آوری و انتقال فاضلاب ها و محلی برای تجمع زباله های شهری گردد. مؤيد اين امر ورود فاضلاب از نقاط مختلف و از طريق سيستم هاي جمع آوري آبهاي سطحي و انباشت فراوان زباله در حاشيه و در داخل این مسيل و دیگر مسیل های اصلی شهر تبریز مي باشد.ايجاد مناظر زشت با بوهاي ناخوشايند ، تجمع حيوانات موذي و در مجموع برهم خوردن شرايط طبيعي و زيست محيطي مسيل ها ، بویژه مسیل مهران رود، از پيامدهاي ورود آلودگيهاي مذکور بوده است. این پدیده ضمن بوجود آوردن مناظر ناخوشایند موجب برهم خوردن شرایط زیست محیطی درون مسیل ها و محیط های پذیرنده و ایجاد اعتراض های عمومی شده است.
در همین راستا و بنا بر ضرورت امر، شهرداری تبریز ، به عنوان متولی مدیریت کلان شهری ، برای ارزیابی آلاینده های ورودی به مسیلها و رودخانه های درون شهری شهر تبریز و به منظور جلوگیری، کنترل آلاینده های ورودی و ساماندهی آنها مطالعاتی را تحت عنوان " ارزيابي و کنترل آلاينده هاي زيست محيطي ورودي به مسيل ها و رودخانه هاي درون شهري تبريز" مطرح نمود که این مهندسین مشاور عهده دار انجام خدمات مهندسی و مطالعات آن گردید. اهداف اصلی انجام این مطالعات، ارزيابي و کنترل آلاينده هاي زيست محيطي ورودي به سيستم آبهاي سطحي ، مسيل ها و رودخانه هاي درون شهري تبريز شامل اندازه گیری کمی و تعیین کیفیت فاضلابها و مواد زائد جامد شهري ، تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده ، مقایسه نتایج حاصل شده با استانداردها ، تعیین مشکلات و معضلات موجود ، جمع آوري و ارایه کليه قوانين ، مقررات ، آئين نامه ها و بخشنامه هاي اجرائي در مورد تعريف و تفکيک آبهاي سطحي و فاضلابها از يکديگر و  در نهایت ارایه راهکارهاي مديريتي و اجرایی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بوده است.

روش انجام کار:
با توجه به نوع مطالعات ، ابتدا شهر به 20 ناحیه تقسیم بندی گردید ، ضمن اعزام تیم های کاری به همراه فرم های اطلاعاتی تهیه شده به منظور شناسایی وضعیت دفع فاضلاب و جمع آوری زباله عملیات اجرایی کار شامل تعیین نقاط نمونه برداری ، دستور عمل نحوه نمونه برداری برای تعیین مقادیر کمی و کیفی آلاینده های ورودی در دو بخش مجزای فاضلاب و مواد زاید جامد با توجه به شرح خدمات طرح و برنامه ریزی های لازم آغاز شد. نمونه برداري و آناليز فيزيکي و شيميائي در مسير مسيل هاي درون شهري (800 نمونه ) و ارزيابي و تجزيه و تحليل نتايج حاصله از آناليزها (مطابق با روش های استاندارد موجود در کتاب روش های استاندارد ((Standard Methods )) همراه با ارزيابي کيفي جريان آب در مسيل هاي درون شهري ( با استفاده از روش ارزیابی و استاندارد بین المللی  WQI ) بوده است. بر اساس بررسی های حاصل از فرم های اطلاعاتی تکمیل شده و مشاهدات اولیه و همچنین بررسی اطلاعات حاصل از ( مقادیر کمی و کیفی ) 80 نقطه ورودی فاضلاب و 30 نقطه تخلیه زباله به مسیل مهران رود ، مشخص گردید به دلیل عدم تکمیل شبکه های جمع آوری فاضلاب و کاستی های موجود در سیستم جمع آوری مواد زاید جامد بخشی از آلاینده های تولید شده در محیط رها شده اند که مقادیری از آنها با ورود و یا تخلیه در مسیل های فرعی به مسیل های اصلی راه پیدا کرده که ضمن برهم زدن شرایط زیست محیطی آنها به احتمال زیاد موجب واردآمدن مقادیر متنابهی از بار آلودگی به منابع پذیرنده شده است.

بررسی وضعیت جمع آوری و دفع مواد زاید جامد:
پس از بررسي های مقدماتی شامل بررسي هاي محلي و جمع آوري اطلاعات مورد نیاز، بررسي وضعيت جمع آوری ، حمل و دفع زباله ها انجام پذیرفت . نتایج نشان داد که روزانه از مناطق 8 گانه شهرداری تبریز حدود 900 تن زباله جمع آوری      می شود{3}که بر اساس جمعیت شهر و سرانه تولید زباله به ازای هر نفر ، میزان زباله تولید شده در روز حدود 1100 تن بوده است که با توجه به حدود 86 درصد کاربری مسکونی :
- تنها در 53% از سطح شهر ساعت مشخصي به منظور جمع آوري زباله تعيين شده است که از اين مقدار نيز در حدود 53% از مناطق زباله ها طبق ساعت تعيين شده جمع آوري نمي گردند.
- در بيشتر مناطق شهر (55%) زباله ها يک روز در ميان جمع‌آوري مي شوند.
- وسيله اي که مردم به منظور نگهداري زباله در منزل استفاده مي کنند کيسه پلاستيکي است که اين امر نشانگر سطح بالاي فرهنگ اکثر مردم شهر مي باشد.
- حدود 44% زباله در سطح شهر توسط گاري دستي جمع آوري مي شود که با توجه به وجود کاميون هاي مخصوص اين امر حدود 45% که به صورت استاندارد زباله را جمع آوري مي کنند رقم بالايي است.
- طي نظر سنجي هاي به عمل آمده حدود 76% ساکنين شهر از نحوه ارائه خدمات شهرداري رضايت کم تا متوسط داشته اند.
- همکاري اکثر شهروندان (حدود 43%) با مأمورين شهرداري کم تا متوسط است که مي تواند دليل انجام وظيفه موثر مأمورين شهرداري باشد. با اين حال اکثر شهروندان (حدود 57%) عدم دقت مأمورين شهرداري را علت باقي ماندن زباله در محل مي دانند.
- بخش زباله هايي که جمع آوري نمي شوند (50%) به کانال آبهاي سطحي و مابقی زباله ها در محل پراکنده مي شوند که باعث ايجاد تبعات زيست محيطي در منطقه مي گردند (نمودار شماره 1).

دریافت کل مقاله به صورت فایل میکروسافت ورد

به نقل از: civilica.ir

 افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تأکید بر رویکرد CPTED

حجم فايل :  234.29 Kb

ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تأکید بر رویکرد CPTED

 

به نقل از: http://fekrebozorg.ir

افزودنی تبدیل گچ به سیمان 

بررسی روشهای مختلف استفاده مجدد از پساب فاضلاب جهت مصارف مختلف شهری و غیر شهری با توجه درجه تصفیه فا

بررسی روشهای مختلف استفاده مجدد از پساب

فاضلاب جهت مصارف مختلف شهری و غیر شهری

با توجه درجه تصفیه فاضلاب

و استاندارد زیست محیطی

 

برای دانلود مقاله در فرمت PDF از لینک زیر استفاده کنید.

 

برای مشاهده ادامه این مطلب روی لینک ادامه مطلب کلیک فرمایید .

ادامه نوشته

گرمایش زمین؛ هشداری به انسان

گرمایش زمین؛ هشداری به انسان 

اگر پدربزرگها و مادربزرگهای ما، داستان دورانی را تعریف می کردند که از غبار دود بر آسمان و ترافیک خیابان خبری نبود، زمانی که نسل ما پدربزرگ و مادربزرگ شود، داستانهای تازه تری برای نوه ها خواهد داشت.

نسل ما می تواند از دورانی روایت کند که یخ های قطبی هنوز آب نشده بودند، بهار و زمستان هر سال سر موعد مشخصی سر می رسید، توفان های سهمگین و ویرانگر به واقعه ای رایج و فراگیر بدل نشده بود، نواحی گرمسیر زیر بارش سنگین برف پوشیده نمی شدند، تنوع جانوران را می شد خارج از مستندهای حیات وحش هم مشاهده کرد و سروکله پشه های مالاریا در قاره اروپا پیدا نشده بود.

با روندی که زمین روز به روز گرم می شود، چنین تصویری دور از ذهن نیست. هراس از چنین آینده ای است که الگور، معاون پیشین رئیس جمهور آمریکا را با لئوناردو دی کاپریو، ستاره هالیوود همصدا می کند تا هر دو از همان نگرانی و دغدغه ای بگویند که امروزه در دستور کار همه مجامع ...

برای مشاهده ادامه این مطلب روی لینک ادامه مطلب کلیک فرمایید .

ادامه نوشته

حذف آلودگی های صنعتی از محیط زیست

حذف آلودگی های صنعتی از محیط زیست     

آلودگی محیط زیست، از مهمترین مشکلاتی است که امروزه جهان با آن مواجه است. اگر کنترلی برروند رشد تصاعدی این پدیده انجام نگیرد با فاجعه محیط زیست روبرو خواهیم شد. در یک تعریف ساده، آلودگی محیط زیست عبارتست از هرگونه تغییر در ویژگیهای اجزای محیط زیست به طوری که استفاده پیشین از آنها را ناممکن کند و به طور مستقیم یاغیرمستقیم حیات موجودات زنده را به مخاطره اندازد. برای کنترل و یا حذف آلودگی می بایستی منشاء تشکیل دهنده آلودگی را شناسایی کرده و راهکارهای لازم برای رفع آنرا بیابیم. صنعت نفت به ویژه عملیات پالایش از مواردی است که در ایجاد این آلودگی سهم زیادی دارد. در این میان عواملی چون افزایش کمّی تصفیه نفت خام به علت رشد تقاضا و احداث پالایشگاه های بزرگ به ویژه در کنار شهرها و مناطق پرجمعیت به علت صرفه جویی در هزینه های حمل و نقل، سبب افزایش میزان آلودگی، از سوی این صنایع شده است. ...

برای مشاهده ادامه این مطلب روی لینک ادامه مطلب کلیک فرمایید .

ادامه نوشته

نگاهی گذرا به انواع آلاینده های هوا

نگاهی گذرا به انواع آلاینده های هوا     

آلودگی هوا به دلایل بسیار به وجود می آید، یکی از مهم ترین این دلایل سوزاندن سوخت های گوناگون است. برای مثال مصرف سوخت در نیروگاه ها برای تولید انرژی الکتریکی و همچنین مصرف سوخت در خودروها اصلی ترین عوامل آلودگی هوا است. اما طبیعت نیز در بعضی موارد باعث آلودگی هوا می شود، از جمله گرد و غبارهای ناشی از توفان های صحرایی، گاز متان که در نتیجه هضم غذا از دام ها آزاد می شود، آزاد شدن گاز رادون از زمین، آزاد شدن ترکیب های آلی فرار از درختان به ویژه درخت کاج، دود و منوکسیدکربن که از آتش سوزی طبیعی جنگل ها به وجود می آید و دود و خاکسترهایی که در نتیجه فعالیت های آتشفشانی در هوا پراکنده می شود.

 

● آلاینده های هوای شهرها...

برای مشاهده ادامه این مطلب روی لینک ادامه مطلب کلیک فرمایید .

ادامه نوشته

مهندسی آیروبیولوژیک و تکنولوژی ساختمان ایمن

مهندسی آیروبیولوژیک و تکنولوژی ساختمان ایمن     

امروزه با توسعه علوم و فنون و نیاز به محیطهای ساختمانی پاک شاخه های جدیدی به آن افزوده می شود.  یکی از این علوم "مهندسی آیروبیولوژیک" است.  این مهندسی که شاخه ای از مهندسی محیط زیست است علم طراحی ساختمانها و سیستمهایی برای کنترل میکروارگانیسم های بیماری زای موجود در هوا و آلودگی های تنفسی ناشی از آن در محیطهای داخلی همانند ساختمانهای تجاری،بیمارستانها و خانه های مسکونی است.

در حقیقت "هوا زیست شناسی" یا "آیروبیولوژی" مطالعه میکروارگانیسم های است که ممکن است برای سلامتی انسان مضر باشند.  هوا می تواند پر از توده میکروارگانیسمهای ساکن باشد اما به واقع هیچکدام زنده نیستند.  بسیاری از میکروب ها در هوای بیرونی بدلیل تابش خورشید یا افزایش دمای هوا، کاهش رطوبت و یا اکسیژن و آلودگی هوا می میرند.  هاگها و تعدادی از میکروبهای موجود در محیط بطور طبیعی مقاومتر هستند و می توانند بطور فصلی در هوای بیرونی ...

برای مشاهده ادامه این مطلب روی لینک ادامه مطلب کلیک فرمایید .

ادامه نوشته

گرافیک محیطی چیست ؟

گرافیک محیطی چیست ؟

ارتباطات عصر حاضر فرمهای مختلفی را در بر میگیرد از ماهواره ها گرفته تا ساعت های  مچی اما علوم جدید نتوانستند جانشین فرمهای قدیمی ارتباطات از قبیل نوشته ها و  علایم بشوند به هر صورت با توجه اینکه جامعه به سرعت پیچیده میشود علایم نیز به   همان صورت پیشرفت میکنند به طوری که وجود علایم زیاد نوعی آلودگی تصویری را به وجود  آورده است به هر صورت امروزه ما سعی در گریز از آشفتگی های بصری داریم. طراحی گرافیک محیطی نه به تنهائی هنر است نه به تنهائی علم , بلکه شامل هر دو وجه  میباشد. طراحی باید مخلوطی از تاثیرات خلاقه موثر باشد به صورت بررسی منطقی و تکنیک  و اینکه چگونه کار باید انجام شود.نتیجه چنین ترکیبی سبب به وجود آمدن علائمی میشود  که به طور موثر با مردم ارتباط برقرار میکند.در گرافیک محیطی سعی میگردد با اتکاء و  با استفاده از تجربه های خلاق هنری شرایط مناسب برای زندگی انسان معاصر بوجود آید. در گرافیک محیطی پیوند انسان با محیط تصحیح شده , نکات غیر ضروری و نادرست آن حذف  ونکات ضروری آن مورد تاکید قرار گرفته و بر جسته میشود .در گرافیک محیطی اطلاع  رسانی , ساده سازی و در یافت شدنی بودن ارتباطات انسان و زیبائی شناسی جدید و مناسب  مورد توجه قرار میگیرد.

بخشی از عرصه های گرافیک محیطی به شرح زیر است

 

 گرافیک فضای باز

الف-نمای معماری(مواد-رنگ-ابعاد-طرح-...)

ب-باجه ها (ایستگاه اتوبوس-بلیط-تلفن-روزنامه-پلیس-...)

ج-آب نماها

د-حجم های گرافیکی

ه-نورآرائی

د-تبلیغ(دیواری-بنرهاـوسایط نقلیه-شیوه های دیگر)

 

گرافیک محیطی فضای بسته

در گرافیک محیطی فضای بسته هم میتوان آنرا به طور جداگانه اطلاع رسانی کرد که در  مجموع میتوان از دسته های زیر یاد کرد.

الف-ویترین ها

ب-غرفه ها و فضاهای نمایشگاهی

ج-محیط های آداری و آموزشی

د- محیط خانگی

 گرافیک محیطی علمی است که در آن چگونگی استفاده از فرمها رنگها نقشها و تصاویر  گوناگون به شکل ماهرانه اصولی و برنامه ریزی شده در جهت بهتر ساختن وساده شدن  روابط ارتباطاتترافیکو همچنین کاملتر ساختن زیبائی محیط عمومی مطرح شده و مورد  بررسی قرار گرفته است.

 گرافیک محیطی و تاثیر ان بر جامعه

زمانیکه یک ساختار گرافیکی در ارتباط مستقیم با اقشار مختلف یک جامعه شهری بود وهدف  آن ایجاد یک فضای زندگی مساعد و دلپذیر و هماهنگ ساختن با سن و فرهنگ و خلق وخوی  افراد آن جامعه باشد از آن به عنوان گرافیک محیطی یاد میشود .بدیهی است در صورتیکه  تدابیر مقتضی از طرف اداره کنندگان در زمینه های مختلف در طراحی مناسب و اصولی  عناصر تشکیل دهنده گرافیک محیطی صورت نگیرد محیط زیست و زندگی شهروندان به صورت  مکانی غیر قابل تحمل و متشنج در خواهد آمد.چرا که با ایجاد مجموعه ای متناسب ازنظر  شکل و رنگ میتوان موجبات امیدواری و کشش افراد جامعه را برای زندگانی فراهم ساخت و

اسباب شور و شوق عمومی را فراهم نمود و روح تازه به اجتماع داد.

رنگ در گرافیک محیطی اثر به سزائی دارد زیرا باعث ایجاد نماد میشود.مثلأ با دیدن اتوبوس قرمز دو طبقه یاد لندن می افتم و در چنین شهری یا شهرهای شمالی خودتان که  فضای سبز زیادی دارند باید از رنگ سبز استفاده کرد ورنگ مکمل ان تحریک برانگیز است  پس از رنگ بندی محیطی ,  با ملاحضات اقلیمی در نظر گرفته شود طبیعی است برای عده ای  که در محیط گرمسیری زندگی میکنند نباید رنگ کرم به کاربرد برد  بلکه بهتر است از  رنگهای سرد استفاده کرد همانطور که گنبدهای فیروزه ای و آبی در بافت های قدیمی  کویری بسیار دلنشین است.

 

هدف از گرافیک محیطی

۱.راهنمائی مردم به ساده ترین شکل.

۲.زیباسازی از طریق به کارگیری اصولی فرم , طرح و هماهنگی آنها با یکدیگر و محیط  پیرامون خود.

۳.افزایش سطح فرهنگ جامعه در قالب اهداف تبلیغاتی , فرهنگی و تجاری از طریق دیوار  آگهی ها , بنرها وغیره

طراحی محیطی می کوشد تا بین طرح هائی که ارائه میدهد و هر آنچه از پیش در محیط وجود  دارد هماهنگی ایجاد کند.عوامل معینی چون جغرافیای محیط , آب و هوا , نور خورشید ,  میزان بارندگی , نوسان حرارتی , پوشش گیاهی و ..............

به عنوان بخشهای طبیعی و زیست و محیطی و مجموعه عواملی چون نوع معماری و مواد و  مصالحفضاهای آمد و شد , میزان تردد و............... به عنوان بخش های ساخته شده  ناشی از حضور انسان عواملی است که طراح در جریان کار خود باید آنها را بشناسد و  مورده توجه قرار دهد.

http://gatch.blogfa.com

افزودنی تبدیل گچ به سیمان

بررسی سیاست­های جهانی زیست محیطی در حمل و نقل شهری و الگوگیری از آن در ایران

بررسی سیاست­های جهانی زیست محیطی در حمل و نقل شهری و الگوگیری از آن در ایران 

چکیده:

بحران­های اخیر آلودگی هوا در کشور ، نشان­دهنده ضرورت توجه همه جانبه به این مساله است . مساله مبارزه با اثرات زیست محیطی حمل و نقل در سراسر دنیا ، مورد توجه خاص سیاستگذاران قرار گرفته و تحقیقات گسترده­ای برای جهت بخشیدن به نحوه کاهش آن و دستیابی به سیستم­های حمل و نقلی پاک، انجام شده اند. در این مقاله، ابتدا مروری بر تجربیات جهانی در عرصه محیط زیست و حمل و نقل شهری به عمل آمده است و پس از بررسی سیاست­های موثر در این زمینه، برخی راه حل­های مهم در سطح کلان ارائه شده اند.

 

واژه­های کلیدی : محیط زیست و حمل و نقل شهری، سوخت­های جایگزین، مدیریت ترافیک، آلودگی هوا .

 1-  مقدمه

یکی از چالش­های اساسی سیستم­های حمل و نقل شهری، تاثیر منفی آن بر کیفیت محیط زیست و ایجاد آلودگی هوا در شهرها است. راهبردهای موجود برای کنترل این آثار سوء، شامل وضع مقررات، قوانین و سیاست­های ملی، ایجاد انگیزه­های اقتصادی و برنامه­ریزی با توجه به آثار زیست محیطی فعالیت­های مربوط به سیستم­های حمل و نقل شهری­اند.

آثار زیست محیطی حمل و نقل شهری، در دو دسته قابل بررسی اند. نخست آثار بزرگ مقیاس در کل سیستم از جمله تاثیر بر روی کیفیت هوا ، مصرف انرژی و کاربری زمین و دوم آثار کوچک مقیاس ناشی از تسهیلات و فعالیت­های خاص ترابری شامل مواردی از قبیل جابجایی سکنه و مشاغل بر اثر احداث تسهیلات ترابری، سر و صدا، و آثار موقت در حین ساخت و ساز (سر و صدا ، گرد و خاک).

یک راهبرد جامع برای حمل و نقل در محیط شهری باید به نحوی تنظیم شود که ساختار محیط راکه شامل کاربری زمین، شکل شهری، آثار دیداری، فراساختار، ترافیک، تاثیرات اجتماعی حمل و نقل در ایجاد مناطق شغلی، مسکونی، تفکیک اجتماعی، امنیت و حفاظت فردی و آلودگی صدا و هوا (محلی، منطقه­ای، جهانی) است، را در بر ­گیرد. تمامی این مباحث باید به طور رسمی و مشخص در یک بررسی زیست محیطی پروژه­ای خاص مورد توجه قرار گیرند. در این پژوهش که رئوس آن در این مقاله آورده شده اند، ضمن نگاهی جامع به موارد عمده­ای از سیاست­های جهانی زیست محیطی، الگوی مناسبی از اعمال این سیاست­ها، در سیستم حمل و نقل شهری ارائه خواهد شد .

2- حمل و نقل شهری و محیط زیست

در بسياري از شهرهای كشورهای جهان، سیستم حمل و نقل از عوامل عمده آلودگي هوا است. بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی ذرات ریز معلق در هوا ساليانه منجر به مرگ نا بهنگام بيش از نيم ميليون نفر مي شود؛ ]6[.در بسياري از كشورها هزينه­هاي اقتصادي آلودگي هوا در حدود  دو درصد توليد خالص داخلي است]6[.

وارد کردن مباحث زیست محیطی در راهبردهای حمل و نقل شهری برای کاهش آلایندگی ناشی از آن، نیازمند شناسایی وسایل نقلیه آلوده­کننده، نظارت بر مدیریت مالیاتی سوخت خودروها و اعمال کنترل­های فنی بر تکنولوژی ساخت خودروهاست. در بیشتر موارد استفاده از حمل و نقل موتوري براي افراد با درآمد کم دشوار است، و این در حالی است که چون اغلب آن­ها در سايه حمل و نقل موتوري زندگي و فعاليت مي­كنند، از تاثيرات مضر محيطي آن بيشترين آسيب را مي بينند. حفاظت زیست محيطي بايد به عنوان بخشي ضروري در بهبود كيفيت زندگي افراد کم­ درآمد در نظر گرفته شود.

تخمين زده می­شود که در كشورهاي در حال توسعه، هر ساله بیش از نيم ميليون نفر به خاطر بيماري تنفسي و سایر بيماري­هاي ناشي از آلودگي هوا، دچار مرگ زودرس مي­شوند. اين تعداد در مقايسه با افرادي كه به تصادفات رانندگي شهري فوت مي كنند، بيشتر است. همچنین در معرض سرب بودن موجب بروز مشكلات رفتاري و ناتواني در يادگيري كودكان شهري مي­شود، و كيفيت زندگي را كاهش مي­دهد.

حمل و نقل عامل اصلی در افت کیفیت هوای شهرها بوده و تا حدود 75 درصد از آلودگی هوا، ناشی از ترافیک معابر است]5[. اتومبیل­های شخصی بیشترین سهم در آلایندگی را به خود اختصاص می­دهند. عواملی از ترافیک که در تشدید نزول کیفیت هوا موثرند، عبارتند از: فرسودگی ناوگان وسایل نقلیه شخصی و عمومی و تراکم ترافیک که مصرف سوخت را تا 25 درصد بالا می­برد. از دید کلان عوارض زیست محیطی حمل و نقل شهری به 3 دسته کلی 1) مصرف انرژی و گرم شدن زمین، 2) آلودگی صوتی و هوا، 3) کاربری زمین و اثرات ناشی از آن تقسیم­بندی می­شوند.

2-1- مصرف انرژی و گرم شدن زمین

سوخت­های فسیلی مصرفی در حمل ونقل موتوری، منابع غیر قابل تجدیدی هستند که مصرف قابل توجهی در کارخانجات سازنده وسایل نقلیه موتوری و احداث زیرساخت­ها دارند. علی­رغم بهبود در مصرف سوخت وسایل نقلیه موتوری و افزایش بازدهی آن، مقدار مصرف انرژی به علت افزایش طول سفرها، عملاً افزایش یافته است. در سال 1973، سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک[1])، سیاست محدود سازی تولید را در پیش گرفت که متعاقب آن قیمت نفت خام به شدت افزایش یافت. این اقدام آثار گسترده اقتصادی و سیاسی در بر داشت. در این دوره، سیاست­گذاری­های سیستم حمل ونقل در کشورهای پیشرفته دچار تغییرات اساسی شد و به سوی کاهش استفاده از اتومبیل شخصی و استفاده بیشتر از حمل و نقل عمومی هدایت شد.

راهبردهای ممکن برای صرفه جویی در مصرف انرژی را می­توان به چهار گروه دسته­بندی کرد:

1-    استفاده از شیوه­های ترابری با کارآیی بیشتر و مصرف سوخت کمتر

2-    کاربرد فناوری­های جدید

3-    ساماندهی جریان ترافیک

4-    کاهش در کل وسیله نقلیه- کیلومتر پیموده شده

برخی شیوه­های حمل و نقل از مصرف سوخت کمتری به ازای واحد حمل، برخوردارند. ترغیب به استفاده بیشتر از این سیستم­ها در کاهش مصرف انرژی تاثیر بسزایی خواهد داشت. به عنوان مثال، استفاده از سیستم­های حمل و نقل ریلی به جای حمل و نقل موتوری جاده­ای.

یکی از کاربردهای فناوری­های نوین، افزایش راندمان مصرف سوخت وسایل نقلیه است. از کاربردهای دیگر فناوری­های جدید، استفاده از موتورهای جدید و سوخت­های جایگزین است.

ارتقاء سطح خدمت تسهیلات و ساماندهی جریان ترافیک، همواره دغدغه اصلی مهندسان ترابری بوده و در کاهش مصرف انرژی تاثیر به سزایی دارد. به علاوه جنبه­های طراحی و نگهداری تسهیلات نیز در کاهش مصرف سوخت و هزینه­های بهره برداری سیستم­ها حائز اهمیتند. به عنوان نمونه، می­توان به ایجاد خطوط ویژه گردش به چپ در تقاطع­های چراغ­دار و بدون چراغ، اصلاح دسترسی­های شریانی­ و... اشاره کرد. آثار انرژی سایر اقدامات ساماندهی از قبیل پراکنش تقاضای دوره اوج سفرها نیز باید مورد توجه قرار گیرد .

راهبردهایی که در راستای کاهش وسیله نقلیه- کیلومتر پیموده مطرح است، از لحاظ نیاز به تغییرات چشمگیر در رفتار استفاده کنندگان از سایر اقدامات متمایز می­شود. طریقه­های کاهش وسیله نقلیه- کیلومتر پیموده شده، شامل مواردی از قبیل سیاست­های تشویق وسایل نقلیه پرسرنشین و برنامه ریزی توام کاربری زمین و ترابری در جهت حداقل کردن نیاز به سفر است.

2-2- آلودگي هواي شهري

در اكثر شهرها، مهم ترین مبحث زیست محيطي در مورد حمل و نقل شهري، مربوط به آلودگي هوا است. طراحي تامین حرکت در حمل و نقل، مستلزم احتراق سوخت­های فسیلی است،  که باعث تولید آلاینده های مختلفی شامل مونواکسید کربن، دود، گازهای مختلف، بخار هیدروکربن­ها، اکسید گوگرد و نیتروژن، گوگرد (سولفات) و نیترات تفکیک شده، خاکستر و سرب می­شوند.

خودروها به اشکال گوناگونی بر محیط زیست اثر دارند. شروع اثرات از هنگامی است که خودرو ساخته می­شود و تا دفع یا بازیافت قطعات پس از طی عمر خودرو، ادامه دارد. در طول عمر یک خودرو، بیشترین زیان زیست محیطی، طی زمان رانندگی بوجود می آید و عمدتاً با مصرف سوخت همراه است. شکل زیر تقسیم چرخه عمر یک خودروی معمولی را ( از پدید آمدن تا نابودی) با مقدار انتشار گازهای گلخانه­ای در هر دوره نشان می­دهد، که رابطه نزدیکی با مصرف انرژی دارد.

 2-3- کاربری زمین و اثرات حمل و نقل بر آن

توسعه حمل و نقل شهری از مهمترین عوامل کاربری زمین در شهرهاست و سهم قابل توجهی از بهترین زمین­های شهری را به خود اختصاص می­دهد. توسعه بی­رویه این سیستم این عارضه را تشدید می­کند، به­طوری­که گاهی تا 30% از زمین­های مناطق شهری به این سیستم اختصاص یافته است. این عارضه تنها مربوط به اثرات منفی اقتصادی زمین نمی­شود. بلکه خود به طور مستقیم و غیرمستقیم باعث عوارض جانبی متعددی می­شود که مهمترین آن­ها عبارتند از: ]14 ,15[

·      استفاده بیش از حد از  اراضی حاشیه شهرها

·      تغییر در سیستم آب و هوای منطقه

·      ایجاد زمین­های آلوده تحت استفاده بعنوان محل دفن اتومبیل­های فرسوده

·      کاهش فضای سبز و اراضی دارای کاربری کشاورزی به نفع سایر کاربری­ها

·      اثرات ناشی از برهم خوردن تعادل زیست محیطی

·      خزش مناطق شهری به سوی زیستگاه­های طبیعی

·      مشکلات ناشی از آلودگی هوا در شهرها و کاهش دید

·      بوجود آمدن کاربری­های ناسازگار در سطح شهر

 3- سنجش عوارض زیست محیطی

در برخی کشورهای توسعه یافته، ارزیابی پروژه­های ترابری به شدت به فرآیند سنجش عوارض زیست محیطی متکی است. این موضوع به ویژه در مواردی از قبیل امکان سنجش پروژه­ها، اولویت آن­ها برای بودجه و یا انتخاب بین گزینه­های مستقل، مانند مسیریابی­های مختلف یک راه، اهمیت می­یابد.

کاستن از عوارض زیست محیطی، یکی از اجزای مهم برنامه ریزی، طراحی و بهره برداری تسهیلات ترابری به شمار می­آید. عوارض را می­توان به دو گروه طبقه­بندی کرد. نخست، آن­هایی که عمدتاً در سطح سیستم بروز می­کنند، و دوم آنهایی که عمدتاً به تسهیلات منفرد وارد شوند. کاستن عوارض در سطح سیستم مانند کیفیت هوا، مصرف انرژی، و کاربری زمین، یکی از مسائل اساسی در فرآیند برنامه ریزی ترابری و مطالعات مربوط به ترافیک است.

تهیه فهرست کاملی از این عوارض امکان­پذیر نیست، ولی علاوه بر موارد معمول مواجهه با موارد زیر در پروژه­های ترابری، محتمل است:

·   عوارض اجتماعی و اقتصادی

·   عوارض مربوط به کاربری زمین

·   عوارض ناشی از ساخت و ساز

·   عوارض وارد بر چشم انداز [2]

4- سیاست­های بانک جهانی برای کنترل آلایندگی زیست محیطی حمل و نقل شهری

هر راهبرد و سیاستی برای کاستن آلایندگی بخش حمل و نقل شهری مستلزم در نظر گرفتن جوانب گسترده این موضوع است که در اینجا به اهم آنها اشاره می­شود.

-     تا 90 درصد آلودگی هوا در شهرها به علت بنزینی است که در این بخش مورد استفاده قرار می­گیرد. بخش اعظم آلایندگی CO و نیز قسمت اعظم تشکیل لایه ازن به علت حمل ونقل شهری ایجاد می­شود.

-     منابع غیر متحرک آلاینده هوا، اغلب در فواصل دور از مرکز شهر هستند و عناصر آلاینده ناشی از این منابع، تا رسیدن به مراکز شهرنشین و مسکونی پراکنده می­شوند. در نتیجه آلاینده ­های ناشی از خودروها خطر بیشتری برای سلامتی دارد.

-     در مطالعه­ای که بر روی شش کلان شهر صورت گرفته[3]، مشاهده شد که خودروها تنها 6 درصد از کل آلایندگی­ها را سبب می­شود اما 32 درصد از آلایندگی­­هایی را که برای سلامتی ضرر دارد را شامل می­شوند.

4-1-   سیاست اصلاح سوخت[4]

 سیاست تامین سوخت بر مقدار آلودگی ناشی از ترکیبات سوخت­های موجود، انتخاب سوخت از بین انواع آن و مقدار مصرف نهایی سوخت تاثیر گذار است. اولین گام بانک جهانی در راستای کنترل آلاینده ها در کشورهای وابسته، بهبود کیفیت سوخت مورد استفاده در  خودروها و حذف سرب از بنزین بوده است. در حقیقت همه کشورهای [5]OECD، و بسیاری دیگر از کشورها نظیر بنگلادش، برزیل ، هندوراس، مجارستان، مالزی و تایلند امروزه از بنزین بدون سرب استفاده می­کنند و نیز برخی دیگر از کشورها نظیر اندونزی، ونزوئلا، و اکثر کشورهای آفریقای جنوبی نیز در حال پاکسازی بنزین از سرب هستند.سازمان بهداشت جهانی[6] حداکثر سرب موجود در بنزین  را کمتر از 10 میکروگرم در هر دسی لیتر (g/dl) ذکر کرده است.این در حالتی است که مقدار مجاز سرب موجود در خون کمتر از 5Mg/dl است.

حذف سرب از بنزین پیش زمینه به کارگیری مبدل­های شیمیایی برای کاهش اثر آلاینده­هایی نظیر NOx ، CO و هیدروکربن­ها است. با افزودن اکسیژن به بنزین نیز می­توان مقدار CO را بیش از پیش کاهش داد.

در حذف سرب از بنزین باید دقت کرد که هدف صرفاً حذف سرب بدون توجه به سایر پارامترهای کیفیت سوخت نیست، چون که بسیاری از ترکیبات مخلوط در بنزین که برای بالا بردن عدد اکتان به آن افزوده می­شوند، پس از حذف سرب اثرات آلاینده شدیدی دارند. وجود بنزن مازاد و آروماتیک­ها در بنزین بدون سرب دارای اهمیت زیادی است. با کنترل شدت تبخیر بنزین و انجام تصفیه مناسبی می­توان عملکرد ترکیبات مخلوط را با هزینه­های نسبتاً مناسب کنترل کرد.

وجود سولفور در گازوئیل و بنزین سبب تولید SO₂ و در نتیجه بارش باران­های اسیدی می شود.  در کشورهایی که ترکیبات کربن در سوخت وسایل نقلیه در حد زیادی باقی می­ماند، هیچ توجیه اقتصادی برای کاهش مقدار سولفور تا حد استانداردهای کشورهای آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا وجود ندارد، بلکه کاهش مقدار آلودگی­ها به تدریج و مطابق با امکانات و شرایط موجود در کشورها منطقی تر است.

توجه به کیفیت سوخت  نمی­تواند به تنهایی در کاهش بار آلودگی چندان ثمربخش باشد. چون در بسیاری از کشورهای در حال توسعه هنوز وسایل نقلیه قدیمی و معیوب در ناوگان حمل و نقل مورد استفاده قرار می­گیرند. به علاوه در بعضی  کشورها افزودن سوختهای ارزان­تر به سوخت­هایی که باید مورد استفاده قرار گیرند، امری عادی است. برای مثال افزودن نفت سفید به بنزین، یا افزودن نفت خام و یا افزودنی­های سرب دار به بنزین بدون سرب پس از پالایش آن، از مواردی هستند که در آسیا زیاد به چشم می­خورند. اگرچه تا زمانی­که مخلوط کردن غیرقانونی سوخت برای مصرف کنندگان سود مالی داشته باشد، کنترل روی این قضیه دشوار خواهد بود، ولیکن با نظارت دقیق و وضع جریمه­های سنگین برای خاطیان می­توان تا حد زیادی کنترل این قضیه را در دست گرفت.

مشخصاتی که یک سوخت ایده­آل می­باید داشته باشد، در همه جا ثابت نیست و به عواملی نظیر شرایط آب و هوا، ویژگی­های ناوگان حمل و نقل، محصور بودن یا محصور نبودن منطقه و ... بستگی دارد. برای مثال شیلی و مکزیک به علت وضعیت خاص قرارگیری شهرهای بزرگشان، نسبت به سایر کشورهای آمریکای لاتین، برای آلودگی هوا استانداردهای بالاتری را در نظر می گیرند.

همچنین برای خروج از بحران مصرف زیاد سوخت در کشورها و به تبع آن آلودگی ناشی از آن و سیاست­هایی از قبیل گسترش سیستم­های حمل و نقل عمومی در شهرها ضروری به نظر می­رسد.

4-2- سیاست اصلاح وسایل نقلیه^[7]

اقدامات چشمگیری برای ایجاد تغییرات در سخت افزار خودروها و کاهش مقدار آلودگی ناشی از تردد آن ها  صورت گرفته اند. در موتورهای بنزینی، جدید مقدار تولید CO و هیدروکربن­ها،  تا حدود 95 % و مقدار NOx تا حدود 75% کاهش یافته اند. هم چنین در موتورهای گازوئیلی که از سوخت کم سولفور استفاده می­کنند مقدار تولید آلودگی تا حد موتورهایی که با CNG کار می­کنند، کاهش یافته است. چنین فناوری­های پیشرفته­ای به دلیل گران بودن در کشورهای کم درآمد قابل استفاده نیستند، یا اینکه حداقل درآینده نزدیک امکان به کارگیری آن­ها وجود ندارد ولیکن اطلاع از وجود آن ها هشداری است براین امر که همه خودروها عملکردی مشابه هم ندارند.

اتحادیه اروپا، ژاپن و آمریکا پیشگامان جهانی در به کارگیری استانداردهای دقیق کاهش آلودگی خودروها  و بهبود کیفیت سوخت مصرفی هستند. این کشورها در پی یافتن بهترین روش ممکن برای استفاده از جدیدترین تکنولوژی­ها  کاهش مقدار آلودگی  خودروهای جدیدند، از جمله:

-    کاهش قابل توجه گوگرد در بنزین و گازوئیل مصرفی

-    استفاده از سوخت­های مختلف برای خودروهایی که آلودگی کمی تولید می­کنند و خودروهایی که اصلا آلودگی تولید نمی­کنند.

-    به کارگیری تکنولوژی­های کاتالیستی جدید برای کاهش  NOxو ذرات ریز معلق

-    تدوین معیارهای جدید برای کنترل آلاینده­های اگزوزی

اگرچه روزی خواهید رسید که استانداردها و تکنولوژی­های کنترل آلاینده­ها در تمام دنیا بکار گرفته شود، ولی مساله موجود در کشورهای در حال توسعه، مساله امکان­پذیر کردن استفاده از این تکنولوژی­هاست. قبل از بکارگیری مبدل­های فعال کننده شیمیایی، در کشورهای در حال توسعه، تعدادی حداقل­ها می­باید رعایت شوند تا استفاده از کاتالیست­ها سودمند باشد. این حداقل­ها عبارتند از:

1. ارائه مقدار کافی بنزین بدون سرب و ترجیحاً حذف کامل بنزین سرب دار، تا مساله احتراق ناقص کاملاً از میان برداشته شود.

2. به کارگیری مقدار کمتری سولفور در بنزین، ترجیحا کم­تر از 500 wtppm

3. تصمیم­گیری در مورد مقدار مطلوب کاهش آلودگی و زمانی­که در طی آن کاتالیست­ها باید این کاهش را اعمال کنند.

4. بازرسی دقیق و کنترل هر یک ماه یک­بار، برای اطمینان از کارکرد صحیح مبدل­های کاتالیستی

با توجه به هزینه زیاد به کارگیری کاتالیست­ها، اگر این معیارها به دقت رعایت نشوند،  نه تنها ممکن است استفاده از این تکنولوژی سودبخش نباشد، بلکه احتمال زیان اقتصادی نیز وجود دارد. نکته دیگر اینکه حتی اگر کشورهای در حال توسعه به استانداردهای مورد نیاز برای استفاده از کاتالیست­ها برسند، تنها استفاده از آنها نمی­تواند پاسخگوی نیازهای این کشورها باشد، بلکه هم­زمان با به کارگیری سوخت بهتر باید در پیشبرد تکنولوژی خودروها  نیز کوشید.

4-3- سیاست اعمال استانداردهای زیست محیطی

اعمال استانداردهای زیست محیطی، مستلزم تنظیم قوانینی برای بازرسی و معاینه فنی خودروها است.  همچنین برای تشویق رانندگان به توجه به وضعیت خودروها می باید تدابیری در مورد مالیات­ها و هزینه­های استفاده از وسایل نقلیه اندیشید.

4-4- سیاست­های مبتنی بر بازرسی و معاینه فنی

بدون معاینه فنی و بازرسی خودروها، استفاده از تکنولوژی­های کاهش آلودگی هیچ سودی نخواهد داشت. خودروهای معیوب معمولاً به شدت تولید آلودگی می­کنند و باعث نبود توازن در مقدار کل آلودگی تولید شده توسط وسایل نقلیه می­شوند.

طبق اطلاعات جمع آوری شده در هند معاینه­های یک ماه یکبار وسایط نقلیه دوچرخ نشان داد که تنها تعمیرهای جزیی وسایل نقلیه باعث صرفه جویی 17 درصدی اقتصادی و کاهش 44 درصدی میزان CO شده است. واضح است که اگر سطح انجام تعمیرات بالاتر رود، رسیدن به استانداردهای وضعیت آلودگی ساده­تر خواهد شد.

4-5- سیاست از رده خارج کردن خودروهای فرسوده

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به ویژه در کشورهایی که در آنها آلودگی ناشی از ذرات معلق بسیار پراهمیت است، وسایل نقلیه تجارتی نظیر اتوبوس­ها، کامیون­ها و تاکسی­ها، از مهمترین منابع تولید آلودگی در مناطق شهری محسوب می­شوند. با اجرای اکید استانداردهای کاهش آلودگی هوا، قیمت خودروهای قدیمی و فرسوده کاهش یافته و مردم به سمت خرید خودروهای نو جذب می­شوند.

4-6- سیاست وضع مالیات­های داخلی

نتایج تحقیقات و ارزیابی­های مختلف انجام گرفته در شش شهر بزرگ دنیا نشان داده اند که قرار دادن مالیاتی حدود 60 درصد هزینه وارد کردن بنزین و 200 درصد هزینه وارد کردن سوخت­های دیزلی می­تواند مالیات مناسبی برای اعمال کردن روی قیمت سوخت باشد]6[. در دنیا قیمت تمام شده سوخت­های دیزلی معمولا کمتر از بنزین است.

اختلاف بسیار زیاد قیمت نفت سفید و بنزین باعث شده که نفت سفید به صورت غیر قانونی به بنزین افزوده شود    ]6[ و مخلوط حاصل به عنوان سوخت مصرف شده و باعث تولید حجم بسیار زیادی از ذرات معلق شود. با ادامه چنین روندی، پر استفاده­ترین وسایل حمل و نقل شهری نظیر تاکسی­ها، مینی بوس­ها، ... به جای اینکه مصرف سوخت­های پاکیزه ای نظیر CNG روی بیاورند، به سمت استفاده از دیزل متمایل خواهند شد. سوختی که برای مناطق شهری ، بسیار زیان آور است.

یک دلیل معمول برای وضع مالیات کمتر روی دیزل، استفاده از آن در وسایل باربری خارج شهر و ادوات کشاورزی است. با توجه به اینکه اثر ذرات معلق در مناطق کم جمعیت و حومه شهر کمتر از مناطق پرتردد شهری است، برتری دادن جنبه اقتصادی استفاده از دیزل به جنبه تولید آلودگی آن خیلی غیر منطقی به نظر نمی­رسد. یک راه ممکن برای ایجاد تعادلی قابل قبول بین دو وضعیت ظاهراً متناقض ذکر شده، شناسایی آلاینده­ترین وسایط نقلیه شهری نظیر کامیون­ها و مینی­بوس­های دیزلی و بستن مالیات سنگین روی آن­هاست.  

4-7- سیاست تجارت آزاد 

در کشورهای در حال توسعه، وضع تعرفه­های گمرکی در مرزهای تجارتی برای حمایت از صنایع داخلی و ممانعت از پرداخت هزینه­های گزاف برای خرید اجناس لوکس و غیر ضروری خارجی، امری بسیار متداول است. واردات خودرو، به هر کدام از این دو مقوله که مربوط باشد، باعث حمایت از تکنولوژی­های قدیمی خواهد شد. از این­رو آزادسازی تجارت خودرو به ویژه در کشورهایی که دارای صنعت خودروسازی هستند، موجب از میان برداشتن موانع دستیابی این کشورها به تکنولوژی­های جدید می­شود و وضعیت استانداردهای آلودگی هوا را با بهای کمتری بهبود می­بخشد.

وضع قوانین استاندارد خاص برای تفکیک درصد  واردات خارجی (مثلاً وضع قانونی که طبق آن 70% نیاز خودرو باید از داخل تامین شود) معمولاً نه تنها به کاهش آلودگی کمک نخواهد کرد، بلکه ممکن است اثرات معکوس هم به جای گذارد. وضع تعرفه­های سنگین گمرکی و سخت­گیری در واردات خودرو از عواملی هستند که زمان مورد نیاز برای جایگزینی خودروها را افزایش خواهند داد.

یکی دیگر از تدابیری که برای کاهش آلودگی هوا اتخاذ می­شود، وارد کردن خودروهای دست دوم است. در کشورهای صنعتی با سخت­گیرانه شدن استانداردهای کیفیت هوا، یک تعداد از خودروها می باید از چرخه کار کنار گذاشته شوند. در کشورهایی که قدرت خرید وسایط نقلیه جدید و جایگزینی آن با وسایل نقلیه قدیمی وجود ندارد، وارد کردن خودروهای دست دوم حداقل می­تواند زمان رسیدن به مرز بحران آلودگی را به تاخیر اندازد. البته کشورهای وارد کننده می­توانند برای کنترل بیشتر وضعیت آلودگی هوا خودروهایی با سن مشخص وارد کنند.

در هر حال اعمال مالیات­های بیشتر برای وسایط نقلیه و اعمال استانداردهای زیست محیطی، معمولاً بیشتر از وارد کردن خودرو با تعرفه­های خیلی سنگین، به بهبود کیفیت آلودگی کمک می­کند. همچنین باز گذاشتن مرزها برای واردات سوختی با کیفیت، که در کشور دیگری تولید شده است، می­تواند راه حلی برای در اختیار گذاشتن بنزینی بدون سرب و دارای سایر کیفیت­های مطلوب باشد.

4-8-  سیاست­های مدیریت سیستم حمل و نقل [9]

سیاست­های مدیریت سیستم حمل و نقل برای کاهش اثرات ترافیک شهری روی وضعیت آلودگی هوا به سه بخش زیر قابل تقسیم اند:

1. سیاست­های تخصیص اولویت به روش­هایی که کمتر تولید آلودگی می­کنند. (گازسوزها، سیستم ریلی ...)

2. سیاست­های کاهش آلودگی با به کارگیری روش­های کنترل آلودگی ( مدیریت ترافیک) ( به کارگیری مبدل­های شیمیایی– حذف سرب از بنزین ...)

3. سیاست­های کاهش آلودگی  با به کارگیری روش­های کنترل حجم وسایل نقلیه

4-8-1- سیاست اولویت سیستم حمل و نقل عمومی

در کشورهای در حال توسعه اتوبوس­ها معمولاً وسیله نقلیه منتخب قشر بسیار کم درآمد هستند و به دلیل توقف­های زیاد در ایستگاه­ها و همچنین به دلیل روشن بودن موتور و کارکرد بیهوده در ترافیک­های سنگین به شدت تولید آلودگی می­کنند. توجه و رسیدگی به سیستم اتوبوسرانی  نه تنها در کاهش آلودگی هوا بسیار موثر خواهد بود، بلکه باعث ترجیح اتوبوس به خودروهای شخصی خواهد شد. با جذب بیشتر مسافران به سیستم اتوبوسرانی درآمد این بخش نیز افزایش خواهد یافت.

در نظر گرفتن مسیر ویژه برای اتوبوس­ها و همچنین طراحی یک شبکه منظم و فراگیر برای انتقال مسافران، می­تواند باعث کاهش تقاضای خرید و استفاده از خودرو شود.

4-8-2- سیاست مدیریت ترافیک

تراکم ترافیک باعث کاهش سرعت حرکت خودروها و افزایش اکثر پارامترهای تولید آلودگی غیر از NO_x می­شود.تراکم­های ترافیکی باعث بدتر شدن وضع آلودگی منطقه ای و جهانی می­شوند. افزایش سرعت متوسط ترافیک شهری از km/h10 به km/h 20 می­تواند باعث کاهش 40 درصدی CO₂ شود. در بانکوک و کوالالامپور افزایش سرعت خودروها از حدود 12 الی 15 کیلومتر در ساعت به حدود km/h 30 اثری شبیه به کارگیری کاتالیست­های شیمیایی سه فازی در 50% اتومبیل­های این دو شهر را داشته است]6[. اگرچه امکان کاهش تراکم­های ترافیکی برای کوتاه مدت وجود دارد ولی چنین کاهشی باعث تشویق استفاده بیشتر از خودروها شده و در نتیجه در درازمدت شهر مجدداً با مساله تراکم، روبرو خواهد گردید.

برای کاهش مقدار آلودگی بدون افزودن بر حجم ترافیک روش­های مناسب­تری نظیر هماهنگی چراغ­های راهنمایی و به کارگیری ابزار آرام کردن حرکت  خودروها بدون متوقف کردن آن­ها وجود دارند که آلودگی کمتر و ایمنی بیشتر ترددهای شهری را موجب می­شود.

4-8-3- سیاست­های جلوگیری از افزایش ترافیک

ممانعت از تردد برخی خودروها طبق شماره پلاک آن­ها در برخی روزهای خاص، ابتدا در مکزیکوسیتی به کار گرفته شد و سپس در بسیاری شهرهای دیگر مورد تقلید قرار گرفت. چنین سیاستی ممکن است در ماه­های اولیه اعمال ممنوعیت باعث کاهش چشمگیر حجم ترافیک شود ولی در درازمدت اثر بخش نخواهد بود. چون که بعضی از خانواده­ها اقدام به خرید خودروهای دیگری خواهند کرد که بتوانند همیشه با آن­ها تردد کنند و یا اینکه از خودروهای قدیمی که در خانه­ها موجود است و در شرایط عادی از آنها استفاده نمی­شود، استفاده خواهند کرد. از دیگر تدابیری که در برخی شهرها از آن استفاده می شود، ایجاد ممنوعیت تردد در ساعات اوج ترافیک است که برای هر گروه از خودروها دو روز در هفته اعمال می­شود.

از سیاست­های دیگری که در این زمینه به کار گرفته شده می­توان به انحصاری کردن برخی مناطق تجارتی شهرها پرداخت. به این معنی که در مناطق انحصاری فقط عابرین پیاده حق تردد دارند. در برخی کشورهای صنعتی، تحقیقات نشان داده اند که که در درازمدت نوسان قیمت^[10] بنزین به حدی خواهد رسید که قرار دادن مالیات بر سوخت، سیاستی در جهت کاهش استفاده از وسایل نقلیه و حجم سفر خواهد بود.

تحقیقات بانک جهانی نشان داده اند که گرفتن مالیات بابت مصرف بنزین، در مقایسه با طراحی یک برنامه جامع کنترل پلاک خودروها (بدون در نظر گرفتن مالیات) می­تواند سالیانه 11 میلیون دلار برای مردم در برزیل صرفه جویی کند]6[. با در نظر گرفتن هزینه­های جانبی مالکیت خودرو نظیر بیمه، پارکینگ و ... این رقم بیشتر هم خواهد شد.

4-9- سیاست­های مدیریت تقاضای سفر

برآوردهای مالی و تکنولوژیکی می باید با راهبردهای  مدیریت حمل ونقل کامل شوند، از جمله:

-   تکمیل برنامه­های سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل عمومی و ایجاد یا بهبود شرایط برای پیاده روی یا دوچرخه سواری

-   مدیریت ترافیک: شامل در نظر گرفتن اولویت­هایی برای حمل و نقل عمومی در مناطق پرتراکم که آلودگی آنها در حد بحرانی است.

-   آرام سازی ترافیک و یا به کارگیری سایر ابزارهای مدیریت ترافیک

5- بررسی سایر تجربیات جهانی و چند مطالعه موردی

5-1- عوامل موفقیت ژاپن در مبارزه با آلودگی هوا در عین رشد اقتصادی

·   نیل به یک اتفاق نظر ملی مبنی بر اینکه خسارات ناشی از آلودگی هوا بر سلامتی انسان­ها باید متوقف شوند:

-         فشار افکار عمومی و وسایل ارتباط جمعی و افزایش آگاهی در مورد به مساله آلودگی

-         طرح آلودگی به عنوان یک موضوع سیاسی مهم و اتفاق نظر در مورد ریشه­کنی آن در حفظ بهداشت عمومی

-         پاسخ سریع قانون­گذاران و دستگاه­های اداری و اجرائی

·   تمایز بین عوامل آلوده کننده و کسانی که در معرض آلودگی هستند

·   کوشش­های مستمر توسط مقامات محلی بدون اینکه منتظر دولت مرکزی شوند

·   تحکیم یک سیستم در سطح ملی:

-         قانون کنترل آلودگی هوا که نقش مقامات محلی و دولت را مشخص کند

-         اجرای سیستم پایش آلودگی هوا و اعمال شدید مقررات توسط دولت

-         سیاست ملی انرژی در تولید سوخت با کیفیت مطلوب

·  برقراری اصل " آلوده کننده باید بهای آن را بپردازد " به عنوان یک سیستم به منظور تامین منابع مالی کنترل آلودگی و نیز تامین هزینه حفظ سلامت مردم

·  پاسخ مطلوب سازمانی و فنی صنعت خودرو سازی، به عنوان "مسوول اجرایی" و سرمایه گذاری در­ فناوری  کنترل و حمایت دولت از تامین منابع مالی و سیاست­های مالیاتی

·   پرورش مهندسین به منظور حمایت از پیشرفت و توسعه فناوری  و استفاده از آن در کنترل آلودگی هوا

6- نتیجه گیری: راهبردی در حمل و نقل شهری و محیط زیست

درک عمیق مسایل موجود است که هم به برنامه ریز کمک می­کند تا برای حل مشکلات چاره اندیشی صحیحی انجام شود و هم باعث می­شود تا درک سیاستمداران از قضیه بیشتر شود و دست آگاهان را برای تلاش و تفحص در موارد زیرباز بگذارد.

-    جمع آوری اطلاعات محلی و تحلیل وضعیت تردد خودروها و شناسایی منابع تولید آلودگی

-    تلاش برای درک بهتر روش­های کمتر کردن تراکم ذرات معلق

-    تاثیر انتخاب الگوی وسیله نقلیه بر آلودگی هوا

-    مطالعات جامع تئوری برای دستیابی به عملکردی بهینه برای وسیله نقلیه دلخواه از نظر تولید آلودگی

به طور کلی طبق مباحث مطرح شده، قوانین، سیاست­ها و راهبردهای مطلوب زیست محیطی جهان در بخش حمل و نقل شهری را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد.

الف) قوانینی که حفاظت محیط زیست را مورد نظر قرار بدهند، شامل موارد زیرند:

• بررسی تاثیر حمل ونقل بر کیفیت هوای شهر

• شناسایی شرایط و تشخیص وضعیت حمل ونقل شهری

• کاهش طول سفر وسایط نقلیه

• کاهش مصرف سوخت به ازای هر وسیله نقلیه - کیلومتر

• کاهش تولید و انتشار آلاینده­ها به ازای هر واحد سوخت

ب) قوانین حمل ونقل برای کاهش آلودگی هوا، موارد زیر را شامل می شوند:

• مدیریت ترافیک برای حمل ونقل عمومی

• افزایش کارآیی عملکرد سیستم­های موجود

• رقابت و تنظیم آئین نامه برای آن

• گزینش تکنولوژی

• تخصیص یارانه به حمل ونقل عمومی

قوانین کاهش آلودگی هوا -  سیاست­گذاری

• بررسی استاندارد وسایط نقلیه از لحاظ قابل تحمل بودن (آسایش و آرامش در سفر)

• بررسی تاثیر گذاری حمل ونقل بر بحران­های زیست محیطی  

• برتری استفاده از مسیرهایی که مسیر اتوبوس در آن­ها جدا شده است

• ایجاد رقابت در زمینه بهسازی زیست محیطی در پروژه های حمل ونقل شهری

ج) مدیریت ترافیک برای کاهش آلودگی هوا، شامل موارد زیر ست:

• مدیریت ترافیک، کم کردن تراکم، سرو صدا و عوامل وابسته به ترافیک

• به کارگیری سیستم­های حق تقدم اتوبوس

• وضع قوانین مربوط به پارکینگ

• منع استفاده از اتومبیل­های فرسوده

مدیریت ترافیک- سیاست­گذاری

• جلوگیری از افزایش انتشار آلاینده­ها ناشی از تراکم و جریان ترافیک

• محدود کردن افزایش تقاضای ترافیک

• توجه به اینکه مدیریت ترافیک با حقوق افراد کم درآمد، و منابع انسانی و سیاسی بستگی دارد

• کنترل امور توسط پلیس

د) قوانین مالیاتی

• هدایت از طریق اخذ مالیات عمومی

• وضع مالیات بر سوخت در بخش حمل ونقل

• سازماندهی مالیات بر حمل ونقل در جهت بهبود وضعیت محیط زیست (کاهش آسیب­رسانی به محیط زیست)

سیاست­گذاری مالیاتی

• باید اهداف چندگانه مالیات بر سوخت با شفافیت و دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد و به جزئیات توجه شود

• برقراری وضعیت پایدار برای مالیات بر بنزین به عنوان نرخ مالیات عمومی

ه) قوانین مبوط به تکنولوژی وسایط نقلیه، موارد ذیل را شامل می شوند:

• وسایط نقلیه سریع السیر

• وضع قوانین برای خودروهای فرسوده

• پرداخت یارانه برای خودروهای فرسوده یا تعویضی

• تشویق­های غیر مستقیم

• استفاده از سوخت­های تبدیلی CNG

تکنولوژی وسایط نقلیه- سیاست­گذاری

• فراهم کردن تمهیدات لازم برای کاهش آلودگی خودروهای قدیمی­تر

• اعمال کنترل­های قوی برای جایگزینی خودروهای فرسوده

• وضعی قوانینی برای خودروهای شخصی فرسوده که قابل تعویض نیستند

• تعویض ناوگان فرسوده در حمل ونقل عمومی

• بررسی سوخت­های جایگزین و نیازهای زیرساختی در دوره­های مختلف اقتصادی

و) ابعاد حقوقی:

• جهت­گیری به سمت حمل ونقل شهری یکپارچه

• ایجاد موسسات دارای نفوذ و قدرت محلی

• ارتقاء قابلیت­های فنی-  تحلیل قوانین و سیاست­ها و طراحی­ها

• در نظر گرفتن ظرفیت­های مالی

• تضمین انجام سیاست­های محلی به وسیله منافع کافی

 فهرست مراجع

[1] بررسی اثرات زیست محیطی مربوط به ساخت و کاهش مصرف سوخت خودروها و مقایسه آن با معیارها و استانداردهای جامعه اروپایی سازمان ملل ECE ، شادن سبزواری،علی بی­همتا طوسی،1381.

[2] برنامه عزم ملی برای حفاظت از محیط زیست، کمیته ملی توسعه پایدار، 1378.

[3] گزارش پیشرفت کار برنامه­های جامع کاهش آلودگی هوای تهران و شهرهای آلوده کشور،1383.

[4] چکیده گزارش" طرح جامع کنترل آلودگی تهران بزرگ"، 1373- 1376.

[5] مبانی مهندسی ترابری، دکتر امینی، انتشارات موسسه علمی دانش پژوهان برین، انتشارات اردکان،1383.

 [6]  Cities on The Move, A World Bank Urban Transport Strategy Review, 2002.

[7]  Air Pollution from Motor Vehicles Standards and Technologies for Controlling Emissions,   Asif Faiz, Christopher S. Weaver, Michael P. Walsh, The World Bank, Washington, D.C., 1996.

[8]   Air Pollution From Ground Transportation, Roger Gorham, United Nations, 2002.

[9]   Tellus.Berlin in the Context of the Urban Transport Strategy Since 1990.

[10]   Transport,Environment and Health, Carlos Dora and Margaret Phillips, 2000.

[11] Reviw of International Urban Transportation Policy Frame works, Strategies and Governance Models, Metropolitan Knowledge International 3190Steeles Ave.E.,Suite305, Markham, Ontario, Canada, L3R 1G9, 2003.

[12]   Air Pollution in Urban Areas, Abel Mejia, LCSEN Sector Manager Washington, D.C., 2005.

[13]  Environmental Impacts of Mobility and Urban Development: A Case Study of the Brussels-Capital Region, Paul Safonov, Vincent Favrel, and Walter Hecq , 1999.

[14]   Urban Transport and City Development, World Bank,2002.

[15]   Land – use Planning and Sustatainable Urban Travel, OPCD, 1998.

[16]  Manila Policy dialogue on Environment and Transport in Asia Region Katsunori Suzuki,2004.

[17]  Urban Transport Policy and the Environment, Ken Gwilliam, Masami Kojima, World Bank,2002.

---

افزودنی تبدیل گچ به سیمان